Σε μια καθοριστική απόφαση για την ενίσχυση της προστασίας των υδάτινων πόρων της Κύπρου, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε πρόταση του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για την τροποποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας περί εξοικονόμησης νερού. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ένα πρόβλημα που αναδεικνύεται σε διαρκή απειλή για την Κύπρο, λόγω της κλιματικής κρίσης και των περιορισμένων φυσικών πόρων.
Για να τεθεί σε ισχύ η προτεινόμενη νομοθεσία πρέπει να εγκριθεί από τη Βουλή, και επομένως αναμένεται σήμερα να κατατεθεί και επίσημα στην Ολομέλεια, ενώ παράλληλα η Υπουργός Μαρία Παναγιώτου αναμένεται να απευθύνει έκκληση στην Πρόεδρο της Βουλής για την άμεση συζήτηση του νομοσχεδίου σε κοινοβουλευτική Επιτροπή.
Με βάση τη νέα νομοθετική πρόταση, που φέρει τον τίτλο «Ο περί Εξοικονομήσεως Νερού (Ειδικά Μέτρα) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025», αυστηροποιούνται τα μέτρα και οι ποινές που αφορούν την άσκοπη χρήση νερού, ειδικότερα σε δραστηριότητες όπως το πλύσιμο πεζοδρομίων, δρόμων, βεραντών, τοίχων, παραθύρων, κιγκλιδωμάτων, οχημάτων και σκαφών με τη χρήση λάστιχου. Η κατανάλωση νερού για τους σκοπούς αυτούς γίνεται πλέον αυστηρότερη, με τις προβλεπόμενες κυρώσεις να περιλαμβάνουν φυλάκιση έως και έξι μήνες και χρηματικά πρόστιμα που φτάνουν τις €3.000.
Τονίζεται ότι υποστατικό αφορά οικία, κατάστημα, πολυκατοικία, διαμέρισμα πολυκατοικίας, ξενοδοχείο, εργοστάσιο, εργαστήριο, κτηνοτροφική μονάδα ή ανεξάρτητο μέρος αυτού. Σημειώνεται ότι για επιχειρήσεις, βιομηχανικές μονάδες ή άλλα υποστατικά όπου αποδεδειγμένα το νερό χρησιμοποιείται για επαγγελματικούς σκοπούς της επιχείρησης, βιομηχανικής μονάδας ή υποστατικού, επιτρέπεται η κατανάλωση νερού για πλύσιμο, με τη χρήση πλυστικού μηχανήματος υψηλής πίεσης ή άλλου συστήματος εξοικονόμησης νερού.
Σημαντικές αλλαγές επέρχονται και ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας. Ορίζονται ως αρμόδιες Αρχές οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης, ενώ η γενική επίβλεψη του Νόμου ανατίθεται στον υπουργό Γεωργίας, από τον υπουργό Εσωτερικών που ήταν μέχρι σήμερα. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα σε αρμόδιες Αρχές να εξουσιοδοτούν και μη δημόσιους λειτουργούς για επιθεωρήσεις και έκδοση εξώδικων προστίμων, τα οποία αυξάνονται από 30 λίρες σε €100 και σε €300 για υποτροπές.
Ιδιαίτερη πρόνοια έχει ληφθεί και για τις περιπτώσεις οικιακών εργαζομένων, όπου το εξώδικο πρόστιμο θα μεταβιβάζεται στον εργοδότη. Επίσης, κατοχυρώνεται η δυνατότητα υποβολής καταγγελιών από πολίτες, επώνυμα ή ανώνυμα, τις οποίες η αρμόδια Αρχή οφείλει να εξετάζει.
Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε και την κατάργηση των παλαιών Κανονισμών του 1991 και 1998, οι οποίοι ρυθμίζουν μεταξύ άλλων τον τύπο των εγγράφων ειδοποιήσεων, στο πλαίσιο του εξορθολογισμού του νομοθετικού πλαισίου. Επικαιροποιούνται επίσης οι ορισμοί βασικών εννοιών, όπως το «νερό», ώστε να καλύπτει τόσο επιφανειακά όσο και υπόγεια ύδατα (γεωτρήσεις), καθώς και το «λάστιχο» και τα «πλυστικά μηχανήματα υψηλής πίεσης».
Στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης αναφέρεται πως η αυτονόμηση και ενίσχυση της νομοθεσίας κρίθηκε απαραίτητη λόγω της επιτακτικής ανάγκης για ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων. Η Κύπρος βρίσκεται συχνά αντιμέτωπη με φαινόμενα λειψυδρίας, καθιστώντας τη σπατάλη νερού όχι μόνο περιβαλλοντικά, αλλά και κοινωνικά απαράδεκτη.
Το σχετικό νομοσχέδιο και οι συνοδευτικοί Κανονισμοί θα κατατεθούν στη Βουλή για ψήφιση. Εφόσον εγκριθούν, θα τεθούν σε άμεση ισχύ, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή αυστηρότερου ελέγχου, αλλά και ευρύτερης ευαισθητοποίησης γύρω από την αξία του νερού.
Στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος δράσης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, έχει αποφασιστεί, μεταξύ άλλων, η αυστηροποίηση της νομοθεσίας για μείωση της ανεξέλεγκτης χρήσης και σπατάλης νερού. Με σκοπό του περιορισμού της σπατάλης νερού στη χώρα αποφασίστηκε η ενίσχυση και η επικαιροποίηση του νομικού πλαισίου που αφορά την εξοικονόμηση νερού στην Κύπρο, όπου λόγω του κλίματος και των περιορισμένων υδάτινων πόρων, αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την επάρκειά του και λόγω αυτής της επείγουσας ανάγκης.
Αυστηροποιείται το νομικό πλαίσιο για την εξοικονόμηση νερού
Με βάση τον προτεινόμενο νόμο οποιοσδήποτε αστυνομικός ή εξουσιοδοτημένος υπάλληλος της αρμόδιας Αρχής έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι πρόσωπο διαπράττει ή διέπραξε αδίκημα κατά παράβαση του παρόντος Νόμου μπορεί να του επιδώσει έγγραφη ειδοποίηση, παρέχοντας του την ευκαιρία να απαλλαγεί από το εν λόγω αδίκημα με την καταβολή προστίμου ύψους €100 και, αν το εν λόγω πρόστιμο καταβληθεί πριν από την πάροδο 30 ημερών από την ημερομηνία της ειδοποίησης, δεν χωρεί ποινική δίωξη.
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η πράξη που συνιστά αδίκημα επαναλαμβάνεται περισσότερο από μία φορά από το ίδιο πρόσωπο ή σχετίζεται περισσότερο από μία φορά με το ίδιο υποστατικό, το ποσό του εξώδικου προστίμου αυξάνεται στα €300.
Περαιτέρω, σημειώνεται πως οποιοδήποτε πρόσωπο παρεμποδίζει πρόσωπο, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, διαπράττει αδίκημα και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τα €1.000 ή σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή και στις δύο αυτές ποινές.
Για σκοπούς αποφυγής οποιασδήποτε κατάχρησης της διαδικασίας από την αρμόδια Αρχή που καλείται να εφαρμόσει τη νομοθεσία, έχουν εισαχθεί διατάξεις, με τις οποίες δίνεται η δυνατότητα στο άτομο που έχει λάβει έγγραφη ειδοποίηση μετά από καταγγελία, να υποβάλλει ένσταση για εξέταση από την αρμόδια Αρχή.
Περαιτέρω, κρίνεται σκόπιμο όπως καθοριστούν διαδικασίες διαχείρισης καταγγελιών είτε με εσωτερικές διαδικασίες είτε με Κανονισμούς, ούτως ώστε η αρμόδια Αρχή να είναι σε θέση να ανταποκριθεί εντός των ορίων της νομιμότητας και χωρίς να παραβιάζει την ιδιωτική ζωή του ατόμου που έχει καταγγελθεί.
Η προτεινόμενη νομοθεσία έχει θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, καθώς ενισχύει τη ορολογική διαχείριση των υδατικών πόρων, μειώνει τη σπατάλη του νερού και προωθεί τη συνείδηση ορθής περιβαλλοντικής διαχείρισης τόσο σε πολίτες όσο και σε επιχειρήσεις.
Η προτεινόμενη νομοθεσία αναμένεται να μειώσει τη σπατάλη νερού, ενός πολύτιμου φυσικού πόρου για την Κύπρο, που είναι μια χώρα με περιορισμένους υδατικούς πόρους και συχνά προβλήματα λειψυδρίας, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες.
Η νομοθεσία ενισχύει σημαντικά τις δυνατότητες προσαρμογής της κοινωνίας στην κλιματική αλλαγή, μειώνοντας τη σπατάλη ενός κρίσιμου πόρου, ενώ παράλληλα συμβάλλει και στον μετριασμό των επιπτώσεών της, μέσω της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών.
