Η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων εταίρων προς το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας για τη συνδιοργάνωση της ετήσιας συνάντησης του Δικτύου Πνευματικής Ιδιοκτησίας, που θα πραγματοποιηθεί στη Λεμεσό (6-7/05, Parklane) ήταν από μόνη της καλή αφορμή προκειμένου ο «Φ» να διευθετήσει συνέντευξη με την Ειρήνη Μυλωνά Χρυσοστόμου.
Όχι μόνο γιατί στο τμήμα του οποίου προΐσταται ανατίθεται μια αποστολή διεθνούς εμβέλειας. Αλλά κι επειδή αντικείμενο της σημαντικής αυτής συνάντησης είναι η Διανοητική Ιδιοκτησία. Ένα τεράστιο κεφάλαιο που αγγίζει τον τομέα της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας. Τα ερωτήματα στη συνέντευξή μας, λοιπόν, περιστράφηκαν γύρω από την ετήσια συνάντησης συνεργασίας της EUIPN. Τι σημαίνει για το νησί μας αυτό; Τι θα πραγματευτούν οι συμμετέχοντες; Ποια είναι τα κέρδη για το κράτος μας; Αλλά αυτά δεν ήταν τα μοναδικά ερωτήματα που υποβάλαμε κι απαντήθηκαν.
Μάς μίλησε για την απόφαση του Ανωτάτου που έκρινε αντισυνταγματικό τον τροποποιητικό νόμο για την Αρχή Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Επιπλέον, σχολιάζει στη βάση στοιχείων το μεγάλο κεφάλαιο που αφορά το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, αναφερόμενη και στις τελευταίες εξελίξεις.
Η Έφορος Εταιρειών δεχόμενη τον «Φ» στο γραφείο της δεν δίστασε να τοποθετηθεί απαντώντας σε ερωτήσεις που θέσαμε κι αφορούν γενικότερα το τμήμα της και τις προσπάθειές της για βελτίωση της υφιστάμενης νομοθεσίας. Μίλησε για «καυτά» θέματα. Ακόμη και για το ζήτημα με Τούρκους υπηκόους, οι οποίοι επιχειρούν να εγγράψουν εταιρείες στην Κύπρο. Οι διαφωτιστικές απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα, ακολουθούν…
– Τι σημαίνει για εσάς η ανάληψη της διοργάνωσης της ετήσιας συνάντησης συνεργασίας της EUIPN, του Δικτύου Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
-Η ανάληψη της συνδιοργάνωσης του EUIPN Annual Cooperation Meeting για το 2025 από την Κύπρο και ειδικότερα από το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας, αποτελεί για εμάς μια ιδιαίτερη τιμή αλλά και μια σημαντική αναγνώριση του ρόλου που διαδραματίζει η χώρα μας στον ευρωπαϊκό χάρτη της Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Η συνάντηση αυτή είναι η κορυφαία διευθυντική συνάντηση του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), και πραγματοποιείται κάθε χρόνο σε διαφορετικό κράτος μέλος. Το γεγονός ότι φέτος φιλοξενείται στην Κύπρο, στη Λεμεσό, αποτελεί ένδειξη εμπιστοσύνης στo Τμήμα μας συνέπεια της άριστης συνεργασίας και αμοιβαίας εκτίμησης που έχουμε οικοδομήσει με το EUIPO (σημ. Γραφείο Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Πέραν της συμβολικής αξίας, η συνάντηση μάς δίνει τη δυνατότητα να φιλοξενήσουμε εκπροσώπους όλων των εθνικών γραφείων Διανοητικής Ιδιοκτησίας της ΕΕ, του περιφερειακού γραφείου του BENELUX (Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο), καθώς και την ηγεσία του EUIPO, όπως τον Εκτελεστικό Διευθυντή κ. João Negrão. Θα είναι, επίσης, παρών και ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, κ. Γιώργος Παπαναστασίου εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος δυστυχώς δεν είναι εφικτό να παρευρεθεί λόγω άλλων ανειλημμένων υποχρεώσεων, αναδεικνύοντας τη σημασία που δίνεται στον τομέα της κατοχύρωσης της Πνευματικής Ιδιοκτησίας σε εθνικό επίπεδο. Η παρουσία όλων αυτών των σημαντικών φορέων μάς δίνει την ευκαιρία να παρουσιάσουμε την Κύπρο όχι μόνο ως χώρα φιλοξενίας αλλά και ως ενεργό και αξιόπιστο εταίρο στον ευρωπαϊκό και διεθνή διάλογο για τη Διανοητική Ιδιοκτησία.
–Το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας πως βγαίνει κερδισμένο από την διεξαγωγή της συνάντησης στην Κύπρο και γενικότερα από την συνεργασία με το EUIPO;
-Η συνδιοργάνωση αυτής της συνάντησης στην Κύπρο μάς προσφέρει πολλαπλά οφέλη. Πρώτον, ενισχύει τη διεθνή προβολή του Τμήματός μας, αλλά και της Κύπρου γενικότερα, ως κράτος μέλος με ουσιαστική συμμετοχή στον τομέα της Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Δεύτερον, δημιουργούνται ευκαιρίες δικτύωσης, ανταλλαγής εμπειριών και σύναψης συνεργασιών με άλλα εθνικά γραφεία καθώς και περαιτέρω ενδυνάμωσης της συνεργασίας μας με το EUIPO.
Η συνεργασία μας με το EUIPO είναι ιδιαίτερα επωφελής και έχει συμβάλει στην απορρόφηση σημαντικών ευρωπαϊκών κονδυλίων που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη εργαλείων, εκστρατειών ευαισθητοποίησης και την ενίσχυση της προσβασιμότητας στις υπηρεσίες μας. Ενδεικτικά, αναφέρω ότι μέσα από αυτά τα κονδύλια αναπτύσσονται ή επικαιροποιούνται οι δημόσιες βάσεις δεδομένων του Τμήματος όπως π.χ. το Μητρώο Εμπορικών Σημάτων, εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις για υποστήριξη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, τομέας στον οποίο η Κύπρος δίνει ιδιαίτερη έμφαση.
Παράλληλα, συμμετέχουμε ενεργά στη διαμόρφωση ευρωπαϊκών πολιτικών, προγραμμάτων και κατευθύνσεων στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού του EUIPO, γεγονός που μας επιτρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι ανάγκες και οι ιδιαιτερότητες της Κύπρου λαμβάνονται υπόψη. Συνεπώς, η συνεργασία αυτή δεν είναι απλώς διοικητική αλλά και στρατηγικής σημασίας.
–Ποια είναι τα θέματα που θα συζητηθούν κατά την διάρκεια της συνάντησης και ποιo κατά την γνώμη σας συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Κύπρο;
-Η φετινή συνάντηση συμπίπτει με την έναρξη του νέου Στρατηγικού Σχεδίου 2030 του EUIPO, το οποίο τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2025 και θα καθοδηγήσει τις δράσεις του Γραφείου για την επόμενη πενταετία. Συνεπώς, στο επίκεντρο των συζητήσεων θα βρεθεί η πρόοδος υλοποίησης του Σχεδίου κατά τους πρώτους μήνες εφαρμογής του, η ανταλλαγή εμπειριών και προκλήσεων των εθνικών γραφείων καθώς και η υποβολή και συζήτηση ενδεχομένων νέων προτάσεων για προγράμματα συνεργασίας. Θα συζητηθούν, επίσης, ζητήματα όπως:
>> Η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στο σύστημα Διανοητικής Ιδιοκτησίας.
>> Η ενίσχυση της παρουσίας των ΜμΕ στο σύστημα Διανοητικής Ιδιοκτησίας.
>> Η ισότιμη συμμετοχή γυναικών και νέων ανθρώπων.
>> Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων σε ένα παγκοσμιοποιημένο και ψηφιακό περιβάλλον.
Για την Κύπρο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν οι θεματικές που αφορούν την υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς αυτές αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Η ανάπτυξη εργαλείων και υπηρεσιών που να είναι φιλικές και αξιοποιήσιμες προς τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, όπως προγράμματα επιχορηγήσεων, κατάρτισης και συμβουλευτικής, τα οποία είναι κρίσιμης σημασίας. Επιπλέον, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα, μέσω της αξιοποίησης της Τεχνητής Νοημοσύνης και αυτοματοποιημένων διαδικασιών, αποτελεί προτεραιότητα για το Τμήμα μας.
– Πώς προχωρά το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας μετά την πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου που έκρινε αντισυνταγματικό τον τροποποιητικό νόμο για την Αρχή Πνευματικής Ιδιοκτησίας;
-Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ήταν σαφής: ο τροποποιητικός νόμος κρίθηκε αντισυνταγματικός στο σύνολό του κάτι το οποίο αποτέλεσε ένα σημαντικό νομικό και θεσμικό γεγονός. Αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και τη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, ξεκίνησε την επεξεργασία των αναγκαίων Κανονισμών που θα καθορίζουν τη σύσταση και λειτουργία της Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας, της οποίας προεδρεύω, στη βάση του υφιστάμενου νόμου. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε τη θεσμική ανεξαρτησία και επιχειρησιακή επάρκεια της Αρχής, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά και έγκαιρα στις αυξημένες απαιτήσεις του σύγχρονου περιβάλλοντος και να προσφέρει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες προς τους δημιουργούς, τους κατόχους δικαιωμάτων και το κοινό. Προχωρούμε μεθοδικά, με σεβασμό στη νομιμότητα, και με βασική επιδίωξη να ολοκληρωθεί το πλαίσιο λειτουργίας της Αρχής το συντομότερο δυνατό. Η ίδρυση της Αρχής Πνευματικής Ιδιοκτησίας είναι καθοριστικής σημασίας για την Κύπρο, ιδιαίτερα στο πεδίο της προστασίας των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών, που αποτελούν ζωτικό κομμάτι της οικονομίας και της ταυτότητάς μας.
Ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε σχέση με το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων
–Τι γίνεται πλέον με το μητρώο πραγματικών δικαιούχων; Διαγράφηκαν τα πρόστιμα σε οντότητες που δεν συμμορφώθηκαν έγκαιρα με την υποχρέωση υποβολής στοιχείων;
-Στο πλαίσιο της συνεχούς αναθεώρησης και προσαρμογής της εθνικής νομοθεσίας, τον Δεκέμβριο του 2024 ψηφίστηκε και δημοσιεύθηκε ο περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024 [Ν.141(Ι)/2024], με τον οποίο επήλθαν ουσιώδεις αλλαγές στον τρόπο επιβολής και το ύψος των χρηματικών επιβαρύνσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Συγκεκριμένα, οι χρηματικές επιβαρύνσεις περιορίστηκαν μόνο στην ίδια την εταιρεία ή άλλη νομική οντότητα και δεν επιβάλλονται πλέον στους αξιωματούχους/συνέταιρους. Επίσης, μειώθηκε σημαντικά το ύψος των επιβαρύνσεων, με σκοπό να είναι πιο αναλογικό και να μην προκαλεί δυσανάλογες επιβαρύνσεις σε μικρές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τον νέο νόμο, οι επιβαρύνσεις ορίζονται σε €100 για την πρώτη ημέρα παράβασης αντί €200 και €50 για κάθε επόμενη αντί €100, με ανώτατο πλαφόν τις €5.000 ανά εταιρεία ή άλλη νομική οντότητα – ποσό σημαντικά μειωμένο σε σύγκριση με το προηγούμενο ανώτατο όριο των €20.000.
Αναγνωρίζοντας τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στο κυπριακό επιχειρηματικό περιβάλλον, όπου κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το Τμήμα μας προχώρησε στην έκδοση της τροποποιητικής Οδηγίας ΚΔΠ 423/2024, με την οποία παρατάθηκε εκ νέου η προθεσμία συμμόρφωσης για υποβολή των στοιχείων μέχρι και τις 31 Ιανουαρίου 2025. Επίσης, η προθεσμία για την επιβεβαίωση των στοιχείων για το έτος 2024 επεκτάθηκε μέχρι και τις 31 Μαρτίου 2025.
Ως εκ τούτου, από την 1η Φεβρουαρίου 2025, τέθηκαν σε ισχύ οι αναθεωρημένες χρηματικές επιβαρύνσεις. Το Τμήμα προχώρησε σε ανάκληση όλων των χρηματικών επιβαρύνσεων που είχαν επιβληθεί από 1η Απριλίου 2024 και στην επιστροφή των ποσών που είχαν ήδη καταβληθεί.
Τα αποτελέσματα αυτής της προσέγγισης είναι ενθαρρυντικά. Μέχρι και τις 7 Απριλίου 2025, είχε επιτευχθεί συνολικό ποσοστό συμμόρφωσης της τάξης του 90% περίπου.
–Ποια η συμβολή του ΜΠΔ στην προσπάθεια για πάταξη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες; Υπάρχει συνεργασία του Τμήματός σας με την ΜΟΚΑΣ, το Τμήμα Τελωνείων, το Τμήμα Φορολογίας και την Αστυνομία Κύπρου; Μπορούμε να δώσουμε ενδεικτικά στοιχεία;
-Η δημιουργία του Μητρώου απορρέει από την εναρμόνιση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου με την 5η Ευρωπαϊκή Οδηγία (ΕΕ 2018/843, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Μαΐου 2018), για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και η οποία αποτελεί το πλέον νομικό μέσο για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ένωσης για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Ως εκ τούτου, το ΜΠΔ αποτελεί πολύτιμο εργαλείο ενδυνάμωσης του υφιστάμενου πλαισίου πρόληψης και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί τους κατάλληλους μηχανισμούς για την καταγραφή των ορθών και επικαιροποιημένων πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο, γεγονός που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον εντοπισμό των εγκληματιών, οι οποίοι, διαφορετικά, θα μπορούσαν να αποκρύπτουν την ταυτότητά τους πίσω από ένα οργανισμό (εταιρεία/συνεταιρισμό).
Η θεσμοθέτηση και λειτουργία του Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων αντανακλά τη δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας για αποτελεσματική εφαρμογή των διεθνών και ευρωπαϊκών υποχρεώσεών της στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της χρηματοδότησης παράνομων δραστηριοτήτων. Η αξία του Μητρώου είναι πολλαπλή: ενισχύει τη διαφάνεια στην εταιρική διακυβέρνηση, αποκαλύπτει την τελική ιδιοκτησία νομικών οντοτήτων, και διευκολύνει τον εντοπισμό προσώπων που προσπαθούν να αποκρύψουν την ταυτότητά τους πίσω από σύνθετες εταιρικές δομές.
Η συνεργασία του Τμήματος με όλες τις αρμόδιες και εποπτικές αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι συνεχής, συστηματική και θεσμοθετημένη. Οι εν λόγω αρχές ανάμεσα στις οποίες είναι και η Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ), το Τμήμα Φορολογίας, το Τμήμα Τελωνείων και η Αστυνομία Κύπρου, έχουν ταχεία και απεριόριστη πρόσβαση με ηλεκτρονικά μέσα στις πληροφορίες για τους πραγματικούς δικαιούχους εταιρειών και άλλων νομικών οντοτήτων που τηρούνται στο Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων Εταιρειών και Άλλων Νομικών Οντοτήτων, χωρίς την καταβολή τέλους και χωρίς να ειδοποιείται η εταιρεία ή άλλη νομική οντότητα, καθώς και στο ιστορικό.
Μέσω αυτής της άμεσης πρόσβασης, οι αρχές έχουν τη δυνατότητα να διασταυρώνουν ταχύτατα πληροφορίες και να εντοπίζουν πρόσωπα που ενδέχεται να σχετίζονται με παράνομες δραστηριότητες, διασφαλίζοντας έτσι πιο αποτελεσματική διερεύνηση υποθέσεων που αφορούν τη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά, το οικονομικό έγκλημα και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τα τελευταία χρόνια το Μητρώο έχει αξιοποιηθεί σε σημαντικές υποθέσεις τόσο από εθνικές όσο και από ευρωπαϊκές αρχές.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Διανοητικής Ιδιοκτησίας συνεχίζει να επενδύει στην τεχνολογική αναβάθμιση του Μητρώου, αλλά και στη διασύνδεσή του με το Σύστημα Διασύνδεσης Μητρώων Πραγματικών Δικαιούχων (BORIS), συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού πλαισίου διαφάνειας και εταιρικής υπευθυνότητας.
