Το πρώτο εθνικό δίκτυο κβαντικής επικοινωνίας στην Κύπρο είναι πλέον γεγονός, μετά την επιτυχή υλοποίησή του από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), στο πλαίσιο του έργου CYQCI (Cyprus Quantum Communication Infrastructure). Το έργο ηγήθηκε ο Καθηγητής Κυριάκος Καλλής και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.
Η τεχνική υλοποίηση του δικτύου πραγματοποιήθηκε υπό την επίβλεψη της Δρος Μαριέλλας Μίντερ, εγκαθιστώντας συνδέσεις διανομής κβαντικών κλειδιών (QKD) μεταξύ επτά βασικών κρατικών οργανισμών. Η κίνηση αυτή ενισχύει ουσιαστικά τις υποδομές ασφαλούς επικοινωνίας, σε ένα περιβάλλον όπου οι κυβερνοαπειλές εξελίσσονται ραγδαία.
Το δίκτυο παρουσιάστηκε επίσημα στις 5 Ιουνίου, στο πλαίσιο ημερίδας στην Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ), με συμμετοχή κυβερνητικών φορέων και ειδικών κυβερνοασφάλειας. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, πραγματοποιήθηκε ζωντανή βιντεοκλήση με κβαντικά ασφαλή σύνδεση QKD μεταξύ της ΑΨΑ και του Υφυπουργείου, επιβεβαιώνοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα του συστήματος.
Ο Δρ Κωνσταντίνος Κάτζης, μέλος της ερευνητικής ομάδας, ανακοίνωσε τα μελλοντικά σχέδια για την επέκταση του δικτύου μέσω δορυφορικών καναλιών, μέσω της εγκατάστασης επίγειου οπτικού σταθμού. Στόχος είναι η σύνδεση της Κύπρου με το ευρύτερο πανευρωπαϊκό δίκτυο EuroQCI, διασφαλίζοντας πλήρως προστατευμένες επικοινωνίες μέσω διακρατικών κβαντικών καναλιών.
Κατά την ημερίδα, παρουσιάστηκαν και οι τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας από εκπροσώπους του ΤΕΠΑΚ, της ΑΨΑ, του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης και μεγάλων διεθνών εταιρειών του κλάδου όπως οι Quantum Telecommunications Italy, Adtran και Officina Stellare.
Το QKD βασίζεται στις αρχές της κβαντικής φυσικής, δημιουργώντας κρυπτογραφικά κλειδιά που ανιχνεύονται αν υπάρξει υποκλοπή. Καθώς οι κβαντικοί υπολογιστές προελαύνουν με ρυθμούς που απειλούν τα παραδοσιακά κρυπτογραφικά συστήματα, η ανάγκη για κβαντικά ανθεκτική ασφάλεια είναι επιτακτική. Εκτιμήσεις ειδικών προειδοποιούν πως μέχρι το 2030, ισχυροί κβαντικοί υπολογιστές θα μπορούν να «σπάνε» συμβατικά συστήματα εντός δευτερολέπτων.
Η Κύπρος, με την ανάπτυξη του εθνικού δικτύου, ενισχύει τη ψηφιακή της κυριαρχία και δημιουργεί τις βάσεις για ένα ασφαλές, βιώσιμο και επεκτάσιμο σύστημα κυβερνητικής επικοινωνίας, ενισχύοντας παράλληλα τη συμβολή της στο ευρωπαϊκό τεχνολογικό οικοσύστημα.
