Το ενδεχόμενο εκλογικής συνεργασίας μεταξύ των τριών κομμάτων του κεντρώου χώρου φαίνεται, με βάση τα σημερινά δεδομένα, εξαιρετικά απομακρυσμένο. Η ΕΔΕΚ και η ΔΗΠΑ έχουν απορρίψει κατηγορηματικά οποιαδήποτε σχετική συζήτηση, ενώ και εντός του ΔΗΚΟ —του κόμματος από το οποίο προήλθε αρχικά η ιδέα— καταγράφονται αντικρουόμενες απόψεις.
Ερωτήματα προκαλεί, ωστόσο, η επιμονή στη διατήρηση μιας συζήτησης η οποία, εκ των πραγμάτων, δεν φαίνεται να διαθέτει το αναγκαίο έρεισμα για να προχωρήσει. Σε μια ιδιαίτερα ρευστή και κρίσιμη πολιτική συγκυρία, η οποία για ορισμένες πολιτικές δυνάμεις προσλαμβάνει και υπαρξιακά χαρακτηριστικά, η επιμονή σε ένα σενάριο που στερείται ρεαλιστικής προοπτικής ενδέχεται να εκληφθεί ως ένδειξη πολιτικής αμηχανίας ή ακόμη και απελπισίας.
Ο βουλευτής Λάρνακας του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, με γραπτή του δήλωση κατέθεσε τη διαφωνία του, θέτοντας παράλληλα μια σειρά από ερωτήματα τα οποία, όπως υποστηρίζει, προκύπτουν σε περίπτωση εκλογικής συνεργασίας. Αναφέρεται τόσο σε πολιτικές όσο και σε πρακτικές πτυχές που ενδέχεται να αναδυθούν σε περίπτωση τέτοιας σύμπραξης.
«Η οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας που οδηγεί σε ενοποίηση, συνεπάγεται μία νέα πολιτική πραγματικότητα και η απλή συνεργασία δεν αποτελεί από μόνη της διέξοδο», αναφέρει χαρακτηριστικά. Επισημαίνει πως η ενοποίηση τριών ή τεσσάρων κομμάτων στο πλαίσιο κοινής καθόδου στις εκλογές δεν συνιστά ορθολογική πολιτική επιλογή, καθώς κάθε κόμμα αποτελεί διακριτή πολιτική οντότητα, γεγονός που καθιστά τη διατήρηση της εσωτερικής συνοχής εξαιρετικά δύσκολη. Εγείρει και άλλα ζητήματα που αφορούν την μετεκλογική συνεργασία των τριών κομμάτων.
Σε ένα πολιτικό τοπίο έντονης απαξίωσης και συνεχούς ρευστότητας, η συγκρότηση συνεργασιών θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσει απάντηση. Προϋποθέτει, ωστόσο, σοβαρή στρατηγική και ξεκάθαρη προοπτική.
Δεν είναι η πρώτη φορά που τίθεται ζήτημα συνεργασίας μεταξύ των κομμάτων του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου. Μετά τις προεδρικές εκλογές του 2028, όταν ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Αλληλεγγύη και Οικολόγοι είχαν στηρίξει την υποψηφιότητα του Νικόλα Παπαδόπουλου, είχε αναπτυχθεί συζήτηση για τη διατήρηση της συνεργασίας σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Η προσπάθεια αυτή, ωστόσο, απέτυχε να αποκτήσει διάρκεια.
Ο τότε πρόεδρος των Οικολόγων, Γιώργος Περδίκης, είχε δηλώσει σε συνέντευξη του στον «Φ» τον Δεκέμβριο του 2018 ότι «στο σημαντικότερο και κρισιμότερο ζήτημα που κλήθηκε να διαχειριστεί η τετραμερής συνεργασία, το θέμα του Συνεργατισμού, το ΔΗΚΟ ακολούθησε αυτόνομη πολιτική χωρίς καμία συνεννόηση με τους υπόλοιπους». Το ίδιο, πρόσθεσε, ίσχυσε και για την υπόθεση των εκποιήσεων.
«Συνεπώς και σημειολογικά, η προσπάθεια κοινοβουλευτικής συνεννόησης που είχε ξεκινήσει προ των προεδρικών εκλογών και συνεχίστηκε στη συνέχεια, τερματίστηκε ουσιαστικά όταν κατατέθηκαν τα νομοσχέδια για τις εκποιήσεις και τη συμφωνία για τον Συνεργατισμό», είχε δηλώσει.
Είναι σαφές, πάντως, ότι μία ενδεχόμενη εκλογική σύμπραξη δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη απώλεια της αυτονομίας των συμμετεχόντων κομμάτων. Η τρέχουσα συζήτηση αφορά κυρίως τη δυνατότητα καθόδου με κοινό ψηφοδέλτιο στις βουλευτικές εκλογές. Ωστόσο, προκύπτουν και άλλα ερωτήματα.
Πρώτον: Θα συγκροτήσουν συνασπισμό κομμάτων; Θα εμφανιστούν ως συνεργαζόμενα σχήματα ή θα συγκροτήσουν έναν νέο πολιτικό φορέα με ενιαία επωνυμία; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα έχει άμεση σχέση και με τον εκλογικό νόμο, ιδίως σε ό,τι αφορά το εκλογικό μέτρο.
Δεύτερον: Ποια θα είναι η «επόμενη μέρα» της συνεργασίας; Θα επιστρέψει κάθε κόμμα στα δικά του κοινοβουλευτικά έδρανα ή θα διατηρηθεί κοινή πολιτική παρουσία;
Τρίτον: Πώς μπορεί να διασφαλιστεί η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και των τριών κομμάτων;
Η ουσία της συζήτησης, ωστόσο, δεν εξαντλείται στην τεχνική συγκρότηση ενός εκλογικού μετώπου. Το κρίσιμο ζητούμενο είναι η πολιτική βάση και η στρατηγική προοπτική μίας συνεργασίας που δεν θα περιορίζεται σε μία συγκυριακή εκλογική σύμπραξη, αλλά θα έχει ερείσματα για μακροπρόθεσμη πολιτική παρουσία.
Στην παρούσα συγκυρία, όπου η αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος κλονίζεται και η κοινωνία αναζητεί σταθερότητα και προοπτική, οι όποιες συνεργασίες δεν αρκεί να γίνουν επί χάρτου — πρέπει να αποδεικνύουν, εμπράκτως, ότι υπηρετούν τον πολίτη και όχι την εκλογική αριθμητική.
