«Φύσηξε Βορκάς και τα πήρε όλα αμπάριζα», ήταν ένα από τα σχόλια σε πηγαδάκι μετά το τέλος της χθεσινής συνεδρίασης της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών κατά τη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου. Το σχόλιο αφορούσε τα όσα είπε όταν πήρε το λόγο ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μιχάλης Βορκάς.
Χωρίς να μασήσει τα λόγια του και με έντονο τρόπο, αλλά χωρίς να τεθεί εκτός ορίων, ο κ. Βορκάς απέδωσε την εικόνα του τομέα της απονομής δικαιοσύνης στην Κύπρο, χωρίς να διαστάσει να αναφέρει ότι κάποιοι έχουν παραπληροφορήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα πραγματικά του δεδομένα.
Άξονας της πιο πάνω αναφοράς του ήταν η σημείωση στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους ρυθμούς απονομής δικαιοσύνης και τη λήψη αποφάσεων σε διάστημα 1,5 χρόνου, τη στιγμή που όπως ο ίδιος είπε «μια υπόθεση στο Δικαστήριο χρειάζεται 17 χρόνια να τελειώσει».
Στην αρχική του τρίλεπτη και μετά από περίπου δυο ωρών συζήτηση στη συνεδρίαση, κατά τη διάρκεια της οποίας ακούστηκαν οι γνωστές θέσεις από βουλευτές και στο ίδιο μήκος κύματος των τελευταίων ετών, ο κ. Βορκάς αφύπνισε τους πάντες και τους έθεσε προ των ευθυνών τους.
Δεν περιορίστηκε μόνο στους ρυθμούς απονομής δικαιοσύνης. Τοποθετήθηκε και για άλλα ζητήματα, όπως η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων ελλείψει γραμματειακού προσωπικού, οι κακές κτηριακές εγκαταστάσεις των δικαστηρίων στη Λευκωσία, το θέμα εκτέλεσης αποφάσεων, αλλά και γενικότερα το ζήτημα συνεργασίας μεταξύ των λειτουργών της δικαιοσύνης.
Κατά τη διάρκεια των τοποθετήσεών του οι παρευρισκόμενοι στην κατάμεστη αίθουσα «Κερύνεια» της Βουλής έστρεψαν την προσοχή τους στα όσα έλεγε ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, ενώ οι θέσεις του αποτέλεσαν και το έναυσμα για μια συζήτηση με στόχο τη βελτίωση της πολιτικής δικονομίας.
«Η εμπιστοσύνη…»
«Έχω μελετήσει την έκθεση. Έχω να κάνω τις εξής παρατηρήσεις. Η εμπιστοσύνη, λέει, του κοινού ή των εταιρειών ακόμη και των επιχειρήσεων προς τη δικαιοσύνη δεν είναι εκείνη που έπρεπε να είναι» είπε αρχικά ο κ. Βορκάς και αμέσως μετά εισήλθε στην ουσία: «Και διερωτώμαι πώς μπορεί να είναι, να υπάρχει εμπιστοσύνη, όταν μια υπόθεση στο Δικαστήριο χρειάζεται 17 χρόνια να τελειώσει; Πώς μπορεί να υπάρχει εμπιστοσύνη όταν στη Λευκωσία δεν μπορείς να μπεις μέσα στα κτήρια γιατί θα πέσουν; Πώς μπορείς να έχεις εμπιστοσύνη όταν δεν υπάρχουν γραμματείς να δακτυλογραφήσουν αποφάσεις των Δικαστηρίων και χρειάζονται τέσσερις και πέντε μήνες να πάρεις την απόφαση; Για τούτο το πράγμα, υπάρχει ένα box file γεμάτο υπομνήματα και επιστολές, προφορικές συζητήσεις που έχουμε κάνει από το 2020 που είμαι στα κοινά των δικηγόρων προσωπικά… Πώς μπορεί να έχουμε εμπιστοσύνη όταν από το 2023 μπήκαν σε εφαρμογή οι θεσμοί της πολιτικής δικονομίας οι καινούργιοι (…) και διεκδικούμε να κάνουμε μια σύσκεψη και να οργανώσουμε ημερίδες με το Ανώτατο Δικαστήριο για να βρούμε ακριβώς εκείνες τις ρυθμίσεις που χρήζουν σχολιασμού ούτως ώστε να καλυτερεύσουμε τα πράγματα και να ξέρει ο δικηγόρος και ο πολίτης πώς πάει μια υπόθεση στο Δικαστήριο και πώς τελειώνει ευκολότερα χωρίς τα προβλήματα που υπάρχουν;».
Εκτέλεση αποφάσεων
Ο κ. Βορκάς μίλησε και για το νομοθέτημα για την εκτέλεση αποφάσεων: «Εκκρεμεί νομοσχέδιο από το 2018 (…) και περιμένουμε να περάσει πλέον, να φτάσει κοντά σας για να ψηφιστεί και να μπορεί ο πολίτης που θα πάει Δικαστήριο, που θα περιμένει 17 χρόνια και θα πάρει την απόφαση στους τέσσερις μήνες, να εισπράξει και τα χρήματα… Αυτό είναι κράτος δικαίου; Και περιμένουμε και συζητούμε τώρα εμείς εδώ… Δεν είναι Κράτος Δικαίου! Πότε θα συζητήσουμε την εκτέλεση. Δεν γίνεται ο Ευρωπαίος να παίρνει τις αποφάσεις και να πηγαίνει σε όλες τις τράπεζες και να παίρνει τα δεδομένα του οφειλέτη και ο Κύπριος πολίτης να μην μπορεί! Πότε θα το κάνουμε αυτό το πράγμα; Δεν μπορεί οι τράπεζες να πωλούν με συνοπτικές διαδικασίες ακίνητες περιουσίες και όχι ένας πολίτης. Είμαι 32 χρόνια δικηγόρος- δεν μπόρεσα να πωλήσω ένα memo… Πότε θα τα δούμε αυτά τα πράγματα; Ποια η εμπιστοσύνη, λοιπόν, στη δικαιοσύνη; Και να σας παραπέμψω στη σελίδα 7. Έπεσα από τα σύννεφα όταν είδα ότι μια αστική απόφαση, λέει, το 2022 τέλειωνε σε 361 ημέρες και το 2023, σε 605 μέρες, δηλαδή σε ενάμιση χρόνο. Ε, συγγνώμη κύριοι, δεν ξέρω ποιος τους έδωσε αυτά τα στοιχεία. Παραπλανούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με όλο το σέβας».
Μετά από τις πιο πάνω αρχικές αναφορές του κ. Βορκά για τους ρυθμούς απονομής δικαιοσύνης, επενέβη ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου. Έθεσε θέμα με τα στατιστικά που παρουσιάζεται στην έκθεση για το Κράτος Δικαίου.
Η προϊστάμενη του τομέα Δικαιοσύνης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Φαίδρα Γρηγορίου, σχολίασε τα ακόλουθα: «Η αλήθεια είναι ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν τηρεί καθόλου στατιστικά στοιχεία. Τα στατιστικά δίδονται -εννοείται- από την δικαστική υπηρεσία που έχει τις υποθέσεις, τα οποία, όμως, τα Δικαστήρια τα στέλνουν στην CEPEJ (Επιτροπή για την Αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης – European Commission for the Efficiency of Justice) και από εκεί τα αντλεί η έκθεση για το Κράτος Δικαίου. Έχει τη δική της μεθοδολογία η επιτροπή. Βάζει έναν μέσο όρο και έτσι βγαίνουν τα αποτελέσματα».
Συμφώνησε ο Πασιουρτίδης
Ο βουλευτής, Ανδρέας Πασιουρτίδης, με αφορμή τις τοποθετήσεις του κ. Βορκά σχολίασε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: «Δεν δικάζεται τίποτε σε δυο χρόνια. Κάποιος της έδωσε και λάθος στοιχεία για να βγάλει τον μέσο όρο. Δηλαδή, είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα αυτές οι μέρες (σ.σ. αναφερόταν στον μέσο όρο). (…) Χαίρομαι γιατί ήρθε νομοσχέδιο για την εκτέλεση και πολύ σωστά ήρθε, αλλά εγώ θα επαναφέρω το θέμα της πρωτοβάθμιας. Δεν αγγίξαμε από τότε στην πρωτοβάθμια. Κάναμε μια μεταρρύθμιση της Ανώτατης αρχής και θυμάστε πολύ έντονα τις ενστάσεις τις δικές μας. Επιβεβαιωνόμαστε για όσα είπαμε. Φαίνεται ότι η παρούσα κυβέρνηση δεν έχει πρόθεση να αγγίξει καθόλου την πρωτοβάθμια και θεωρεί ότι οι νέοι θεσμοί πολιτικής δικονομίας βοηθούν. Σας λέω εγώ όχι απλά δεν βοηθούν, θεωρώ ότι έγιναν χειρότερα τα πράγματα. Άρα εδώ είναι ευθύνη του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Δεν έχει πλάνο να αγγίξει πάνω στην πρωτοβάθμια».
«Δεν μπορεί να υπάρχει ανισότητα»
- Έντονος ο πρόεδρος του ΠΔΣ και με το θέμα της πρόσβασης στο μαρτυρικό υλικό
Ο κ. Βορκάς έκανε, ακόμη, λόγο για «λάθος και «ανισότητα» αναφερόμενος στο γεγονός ότι πολίτες που θέλουν να προσφύγουν δικαστικώς δεν έχουν πρόσβαση στο μαρτυρικό υλικό της υπόθεσης που τους αφορά.
Τα κυριότερα σημεία από το δεύτερο μέρος των τοποθετήσεών του: «Η κ. Χαραλαμπίδου έθεσε ένα ζήτημα επανειλημμένα που έχει να κάνει με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την επιτήρηση της εφαρμογής τους. Ήρθε στον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο νομοσχέδιο και δεν διαφωνήσαμε. Να υπάρχει μια επιτροπή που να εξετάζει αυτό το ζήτημα. Για να πάνε τα πράματα μπροστά. Για το e-justice έχω δημοσίευμα του Υφυπουργείου Έρευνας και Καινοτομίας ότι όντως τα πράγματα κυλούν με βάση το i-justice το οποίο θα εκσυγχρονιστεί. Αλλά εκείνο το οποίο σίγουρα προβληματίζει είναι το πότε. Γιατί αν δεν λανθάνομαι είναι σε βάθος χρόνου τεσσάρων ετών. Κάτι άλλο που έχει τεθεί είναι η πρόσβαση του πολίτη στο μαρτυρικό υλικό ούτως ώστε να προωθήσει μια υπόθεση στα Δικαστήρια (σ.σ. παρενέβη η βουλευτής Ειρήνη Χαραλαμπίδου και υπενθύμισε καταγγελία της δικηγόρου Λητούς Καριόλου που δεν είχε πρόσβαση στο μαρτυρικό υλικό πελατών της). Υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες στρέφεται κάποιος εναντίον του κράτους με μια αγωγή και δεν έχει εκείνο το μαρτυρικό το οποίο έχει ήδη η Νομική Υπηρεσία στην κατοχή της. Είναι λάθος. Δεν μπορεί να υπάρχει ανισότητα. Θα πρέπει να υπάρχει πρόσβαση. Υπάρχει περίπτωση στρατιώτη που υπέστη θερμοπληξία το 2015 (…) είναι σε αναπηρικό, προωθήσαμε την υπόθεση στα Δικαστήρια και οι γονείς δεν έχουν καν το πόρισμα».
Στην κατακλείδα του ανέφερε ανάμεσα σ΄ άλλα: «Το Κράτος Δικαίου δεν είναι μια έννοια στερεότυπη και πρέπει να το δούμε τούτο. Πρέπει να είμαστε ταχείς και πρακτικοί (…)».
