Μια πρωτοποριακή μελέτη του Καθηγητή Κώστα Μελακοπίδη («Ρωσο-Κυπριακές Σχέσεις, 1954-2022: Η άνοδος και η πτώση μιας ιδιόμορφης φιλίας», Εκδόσεις Επίκεντρο, 2024) επανεξετάζει τις επικρατούσες αντιλήψεις για τις σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας, εστιάζοντας στην ηθική, το δίκαιο, την αμοιβαία επωφελή συνύπαρξη πέραν του γεωπολιτικού ανταγωνισμού.
Ο Κώστας Μελακοπίδης προτείνει μια ριζική επανεκτίμηση των Ρωσο-Κυπριακών σχέσεων, αμφισβητώντας την κλασική «ρεαλιστική» προσέγγιση που επικρατεί στη διπλωματική ανάλυση. Το έργο του, το οποίο προκύπτει μετά από 27 χρόνια ακαδημαϊκής έρευνας και διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, εισάγει μια ενδιαφέρουσα θεωρητική οπτική: τον Πραγματιστικό Ιδεαλισμό
Πέραν του Ρεαλισμού: Ηθική, Δίκαιο και Φιλία στις Διεθνείς Σχέσεις
Ο Πολιτικός Ρεαλισμός, ο οποίος εστιάζει αποκλειστικά σε εθνικά συμφέροντα, ισχύ και συγκρούσεις, κρίνεται από τον Μελακοπίδη «στενόμυαλος» και «ανεπαρκής». Αντίθετα, ο καθηγητής εστιάζει σε έννοιες όπως το διεθνές δίκαιο, την ηθική, την αλληλεγγύη και την φιλία μεταξύ λαών, υποστηρίζοντας ότι οι Ρωσο-Κυπριακές σχέσεις δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο μέσω γεωπολιτικών υπολογισμών.
Μια Ιδιαίτερη Σχέση: Αμοιβαία Οφέλη και Συναισθηματικοί Δεσμοί
Το βιβλίο καταγράφει λεπτομερώς την πολυδιάστατη συνεργασία Κύπρου-Ρωσίας στους τομείς της διπλωματίας, της οικονομίας, της άμυνας, του τουρισμού και του πολιτισμού. Αναδεικνύει, μεταξύ άλλων:
– Την αδιάλειπτη υποστήριξη της Μόσχας στον ΟΗΕ, ιδιαίτερα στο Κυπριακό ζήτημα.
– Την μακρόχρονη αμυντική συνεργασία, όπως και την κρίση των πυραύλων s-300.
– Τον ισχυρό συναισθηματικό δεσμό μεταξύ των δύο λαών, ο οποίος εξηγεί την τεράστια δημοτικότητα της Κύπρου ως τουριστικού προορισμού, την οικονομική δραστηριότητα Ρώσων στην Κύπρο, όπως και την στάση των Ελληνοκυπρίων απέναντι στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Γεωπολιτική και Ψυχολογία Ηγετών
Ο Μελακοπίδης τοποθετεί τις διμερείς σχέσεις στο ευρύτερο πλαίσιο της αναταραχής στην Ανατολική Μεσόγειο, αναλύοντας την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και τον «λειτουργικό κώδικα» ηγετών όπως ο Ερντογάν και ο Πούτιν. Σημειώνει, χαρακτηριστικά, ότι η σχέση του Τούρκου με τον Ρώσο ηγέτη «δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει», δεδομένης της ψυχολογικής τους συγκρότησης.
Ο Πόλεμος στην Ουκρανία και το Μέλλον των Διμερών Σχέσεων
Το βιβλίο καταδικάζει ρητά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (με αναφορές τόσο στο Διεθνές Δίκαιο όσο και στη φιλοσοφική Θεωρία του Δίκαιου Πολέμου). Ο συγγραφέας εκφράζει την άποψη ότι οι σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας μπορούν να αναζωογονηθούν μετά το τέλος της σύρραξης. Εκτιμά πως οι συναισθηματικοί, πολιτιστικοί και ιστορικοί δεσμοί παραμένουν ζωντανοί.
Ένα Ενδιαφέρον Βιβλίο για τον Ειδικό και τον Μη Ειδικό
Με 300 σελίδες πλούσιες σε πληροφορίες, διεθνή βιβλιογραφία και καινοτόμες θεωρητικές προσεγγίσεις, η μελέτη του Μελακοπίδη προσφέρει μια ολιστική ματιά σε μια σχέση που, παρά τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, φαίνεται να έχει βαθιές ρίζες.
Γιώργος Κέντας, Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
