Η εκεχειρία που ανακοίνωσε χθες ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν φάνηκε να κρέμεται από μία κλωστή, καθώς παραβιάστηκε αρχικά για μερικές ώρες. Ωστόσο, διαδοχικές παρεμβάσεις του ενοίκου του Λευκού Οίκου οδήγησαν, προς το παρόν, σε δημόσιες δεσμεύσεις των εμπλεκόμενων μερών για κατάπαυση του πυρός.
Επιχείρηση διάσωσης της εκεχειρίας
Στην πράξη, η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ Τελ Αβίβ και Τεχεράνης αντισταθμίστηκε με ένα μπαράζ δημόσιων παρεμβάσεων του Αμερικανού Προέδρου, προειδοποιώντας τις δύο πλευρές για τυχόν παραβίαση της εκεχειρίας, αλλά και παρέχοντας διαβεβαιώσεις ως προς τις πραγματικές προθέσεις του να την περιφρουρήσει. Με γνώμονα μια «γρήγορη νίκη», την οποία δεν είχε πετύχει προηγουμένως επί έξι μήνες στο μέτωπο της Ουκρανίας, ο Αμερικανός Πρόεδρος «φρέναρε» το Ισραήλ, επικοινωνώντας αρχικά με τον Πρωθυπουργό της χώρας, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ακόμη και αν ο τελευταίος φέρεται να αποκρίθηκε αρχικά πως «ήταν αργά», για να σταματήσει εντελώς η επίθεση κατά του Ιράν. Έχοντας, ωστόσο, εξασφαλίσει εντέλει τη βούληση για κατάπαυση του πυρός από μέρους του Ισραήλ, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έστειλε στην συνέχεια ένα σαφές μήνυμα στην Τεχεράνη, προκειμένου να «κλειδώσει» την εκεχειρία.
«Κλειδί» η αλλαγή καθεστώτος
Συγκεκριμένα, με ένα λακωνικό μήνυμα στα κοινωνικά δίκτυα, ο Ντόναλντ Τραμπ δεσμεύτηκε σε παγκόσμια θέα ότι δεν επιθυμεί «αλλαγή καθεστώτος» στο Ιράν, παρέχοντας διαβεβαιώσεις διατήρησης του status quo, κόντρα σε όλη την αμερικανική παράδοση άσκησης εξωτερικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή. Και αυτό, γιατί ήδη από τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου, ζητούμενο για την Ουάσιγκτον παρέμενε διαχρονικά η αλλαγή καθεστώτος σε σειρά κρατών της Μέσης Ανατολής, με στόχο την μετάβασή τους σε δυτικού τύπου φιλελεύθερες δημοκρατίες. Ακόμη και αν η πλειοψηφία των αμερικανικών «ανθρωπιστικών επεμβάσεων» κατέληξε σε εύθραυστα κράτη, ο Ντόναλντ Τραμπ αγνόησε την πάγια αμερικανική παράδοση, προσφέροντας εμμέσως ισχυρές εγγυήσεις στην Τεχεράνη πως δεν πρόκειται να επιδιώξει την αλλαγή καθεστώτος, ακόμη και αν αυτό συνιστά υποχώρηση των ΗΠΑ για μερίδα διεθνών αναλυτών.
Υπό αυτήν την έννοια, ο 47ος Πρόεδρος των ΗΠΑ ανέλαβε ένα υψηλό ρίσκο έναντι των προκατόχων του, καθώς η δέσμευση για διατήρηση του θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν δεν συνεπάγεται αναγκαστικά την αμετάκλητη διακοπή του πυρηνικού προγράμματος της χώρας, γεγονός που επισημαίνει και η πλευρά του Ισραήλ.
Στο προσκήνιο οι Αναθεωρητές
Την ίδια στιγμή, η κίνηση του Ιράν να αποστείλει τον Υπουργό Εξωτερικών της χώρας, Αμπάς Αραγτσί στην Μόσχα, προκειμένου να συναντηθεί με το Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν συνιστά, κατά ορισμένους, μια παράπλευρη επιτυχία της επιχείρησης των ΗΠΑ κατά της Τεχεράνης, με δεδομένο ότι το καθεστώς του Ιράν αναγκάστηκε να παραδεχθεί εμμέσως τους δεσμούς που διατηρεί με τη Ρωσία και αποκαλύφθηκαν μερικώς στην υποστήριξη που παρείχε η ιρανική αμυντική τεχνολογία στην Μόσχα, στο μέτωπο της Ουκρανίας.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο Αμερικανός Πρόεδρος σχολίασε με νόημα χθες πως «Η Κίνα μπορεί στο εξής να συνεχίσει να αγοράζει πετρέλαιο στο Ιράν. Με λίγη τύχη, θα αγοράσουν επίσης πολύ αμερικανικό πετρέλαιο» καθοδόν για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ προς τη Χάγη, για να προσθέσει με νόημα πως «είναι μεγάλη μου τιμή που το έκανα να συμβεί». Αν και φαινομενικά η ανάρτηση του Αμερικανού Προέδρου θεωρήθηκε ως παρέκκλιση από την πάγια θέση των ΗΠΑ, η οποία δεν εγκρίνει την προμήθεια πετρελαίου του Πεκίνου από το Ιράν, σε μια δεύτερη ανάγνωση αποτέλεσε μήνυμα του Ντόναλντ Τραμπ προς το Πεκίνο, αποβλέποντας στο να αποτρέψει τυχόν εμπλοκή της Κίνας στην υπόθεση της εκεχειρίας.
Σε κάθε περίπτωση, ο Αμερικανός Πρόεδρος υπενθύμισε ότι η εμπορική σχέση Κίνας – Ιράν είναι ζωτικής σημασίας για την πρώτη, δίνοντας συνέχεια στην περιγραφή, ακόμη και έμμεση, του τριγώνου Ιράν- Ρωσίας – Κίνας, απέναντι στη διεθνή κοινότητα. Άλλωστε, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν απέκρυψε το γεγονός ότι ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν του τηλεφώνησε προς παροχή βοήθειας για την κατάσταση στο Ιράν, την οποία, ωστόσο, ο Αμερικανός Πρόεδρος επιχείρησε να διευθετήσει κατά μόνας, αυξάνοντας το προσωπικό πολιτικό του κεφάλαιο στη διεθνή σκακιέρα.
Αέρας «νικητή»
Με νωπή την εκεχειρία, ο Ντόναλντ Τραμπ επιχείρησε εμμέσως μια επίδειξη ισχύος και σε συμμαχικό περιβάλλον, καθώς για πρώτη φορά από την έναρξη της δεύτερης θητείας του συμμετείχε στη Σύνοδο Κορυφής των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ, λίγα εικοσιτετράωρα μετά την επιστροφή της χώρας του, στη Μέση Ανατολή.
Η επίτευξη της εκεχειρίας, αλλά πρωτίστως ο παρεμβατικός ρόλος των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή αναβάθμισαν την αμερικανική ισχύ μετά από καιρό στους κόλπους του ΝΑΤΟ, ενώ ο Αμερικανός Πρόεδρος πέτυχε σχεδόν άκοπα την αύξηση των δαπανών των κρατών -μελών στο 5% του ΑΕΠ τους, ακόμη και αν στο πρόσφατο παρελθόν είχαν καταγραφεί σχετικές αντιδράσεις.
Αστερίσκοι και εκκρεμότητες
Παρά το διθυραμβικό κλίμα, πάντως, μια πρώιμη αξιολόγηση των αμερικανικών πληροφοριών που επικαλέστηκε το CNN και οι New York Times θέλει τις ΗΠΑ να μην έχουν καταστρέψει τα βασικά στοιχεία του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, σημειώνοντας πρόοδο μόνο στην καθυστέρησή του, σε αντίθεση με τα λεχθέντα του Αμερικανού Προέδρου. Αν και ο Λευκός Οίκος αναγνώρισε την ύπαρξη της αξιολόγησης, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ αμφισβήτησε το δημοσίευμα, σχολιάζοντας στα κοινωνικά δίκτυα πως «οι πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν είναι εντελώς καταστραμμένες». Στο ίδιο μήκος κύματος, η Εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λίβιτ χαρακτήρισε το δημοσίευμα «εντελώς λανθασμένο», χωρίς, όμως, αυτό να καθησυχάσει ιδιαίτερα την αμερικανική κοινή γνώμη, αλλά και το Κογκρέσο.
Εσωτερική ανοχή
Ιδίως, όταν δημοσκόπηση του CNN εμφανίζει την πλειοψηφία των Αμερικανών να αποδοκιμάζει τις επιθέσεις στο Ιράν, αλλά και να εμφανίζεται προβληματισμένη αναφορικά με την προσωπική απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, εκτιμώντας ως προϋπόθεση την έγκριση του Κογκρέσου για οποιασδήποτε μορφής στρατιωτική δράση.
Προφανώς και ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν είναι σε θέση να επιτύχει διακομματική στήριξη για μια τέτοιου είδους παρέμβαση, την ίδια ώρα, όμως, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν πως η προσωποπαγής εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ έχει ημερομηνία λήξης. Ακόμη και αν ο πολιτικός έλεγχος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος είναι στα χέρια του Ντόναλντ Τραμπ σε πολύ υψηλό βαθμό σε σχέση με το παρελθόν, το γεγονός ότι ο ίδιος δεν μπορεί να είναι εκ νέου υποψήφιος, μπορεί να ανοίξει σύντομα τον «Ασκό του Αιόλου» ως προς τις εσωκομματικές αντιδράσεις.
Πολύ περισσότερο, όταν οι Ρεπουμπλικάνοι αναμένουν με αγωνία τα οικονομικά αποτελέσματα της δασμολογικής πολιτικής του Τραμπ ως προς το ενδεχόμενο περαιτέρω πληθωριστικής πίεσης, εξετάζοντας παράλληλα την αντοχή της εκεχειρίας που πέτυχε ο Αμερικανός Πρόεδρος ως προς την παροχή ασφάλειας για τους πολίτες της χώρας του, με δεδομένο ότι η επιχείρηση κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν αποτέλεσε χτύπημα σε κρατικό δρώντα και όχι σε τρομοκρατικές οργανώσεις ή ριζοσπαστικές ομάδες, όπως συνέβη σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις, ανεβάζοντας το δείκτη ανησυχίας μεταξύ Γερουσιαστών και Βουλευτών για τυχόν ασύμμετρα αντίποινα.
protothema.gr
