Σοβαρές διαπιστώσεις, που αγγίζουν ακόμη και το ενδεχόμενο ποινικών αδικημάτων, καταγράφονται στο πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής για την υπόθεση των επικίνδυνων αερόσακων Takata και τη διαχείρισή τους από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ), το οποίο παραδόθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας την περασμένη Παρασκευή.
Η Επιτροπή, υπό την προεδρία του Μιχαλάκη Χριστοδούλου, σημειώνει ρητά ότι από το 2017 υπήρξε σημαντική μεταστροφή της πολιτικής του ΤΟΜ, με την έκδοση νέας εγκυκλίου που απαλλάσσει τους Διανομείς των Κατασκευαστών (ΔτΚ) από κάθε ευθύνη για τις ανακλήσεις των μεταχειρισμένων οχημάτων.
Η εγκύκλιος αυτή, σε αντίθεση με την προηγούμενη του 2011, η οποία προνοούσε την ευθύνη των ΔτΚ για όλα τα οχήματα ανεξαιρέτως, άφησε κενό προστασίας για τους ιδιοκτήτες «γκρίζων» οχημάτων, οι οποίοι, από το 2017 και έπειτα, δεν ενημερώνονταν πλέον για τις ανακλήσεις και δεν υπήρχε κανένα σύστημα ελέγχου ή υποχρέωσης επιδιόρθωσης.
Η Ερευνητική Επιτροπή αναφέρει ευθέως ότι η αλλαγή πολιτικής ενδέχεται να συνιστά κατάχρηση εξουσίας, καθότι το ΤΟΜ δεν είχε καμία αρμοδιότητα να αποσείσει ευθύνες από τους ΔτΚ, κάτι που, σύμφωνα με την Επιτροπή, αποτελεί αρμοδιότητα της Βουλής.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ζητά από τον Γενικό Εισαγγελέα να εξετάσει το ενδεχόμενο ποινικών ευθυνών για πρόσωπα που εμπλέκονται στη διαμόρφωση ή υλοποίηση της εγκυκλίου του 2017. Ουσιαστικά, θα διερευνηθούν ο τότε υπουργός Μεταφορών και Έργων Μάριος Δημητριάδης, ο τότε γενικός διευθυντής του ίδιου Υπουργείου Αλέκος Μιχαηλίδης, ο τότε διευθυντής ΤΟΜ Σωτήρης Κολέττας, και ο μετέπειτα διευθυντής ΤΟΜ Γιάννης Νικολαΐδης, ο οποίος υπογράφει τη σχετική εγκύκλιο για λογαριασμό του διευθυντή.
Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται να εμπλέκεται άμεσα ο Μάριος Δημητριάδης, για τον οποίο καταγράφεται ότι υπάρχουν αντικρουόμενες μαρτυρίες σχετικά με το κατά πόσον είχε γνώση ή έδωσε κατευθύνσεις για την έκδοση της συγκεκριμένης εγκυκλίου. Η Επιτροπή αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο ποινικής διερεύνησης για τον ρόλο του, όπως και για τον Αλέκο Μιχαηλίδη στον οποίο κοινοποιήθηκε η εν λόγω εγκύκλιος και επομένως θα έπρεπε να ήταν ενήμερος για το θέμα. Σημειώνεται ότι ενώπιον της Επιτροπής τόσο ο κ. Δημητριάδης, όσο και ο κ. Μιχαηλίδης, πρόβαλαν άγνοια λόγω μη ενημέρωσης τους από το ΤΟΜ, ενώ υπάρχει στη σχετική επιστολή σημείωση ότι η εν λόγω εγκύκλιος κοινοποιήθηκε στον τότε γενικό διευθυντή και, επιπρόσθετα, υπάρχει μαρτυρία ότι το Υπουργείο ήταν ενήμερο για το θέμα, ως επίσης και άλλη μαρτυρία ότι η εγκύκλιος του 2017 όχι μόνο ήταν σε γνώση του Υπουργείου, αλλά στη διαμόρφωσή της φαίνεται πως συμμετείχε και το Υπουργείο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται μάλιστα « …δίνονταν και κάποιες οδηγίες από τον Υπουργό για διάφορα θέματα που αφορούσαν το συγκεκριμένο θέμα». Επομένως η Ερευνητική Επιτροπή, θεωρεί τη διάσταση αυτή ως αντικείμενο πιθανής διαδικασίας ανάκρισης, στην περίπτωση που ενδεχομένως προκύπτει το αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας του άρθρου 105 του Ποινικού Κώδικα.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα πρόσωπα των κ. Κολέττα και κ. Νικολαΐδη, οι οποίοι διετέλεσαν διευθυντές του ΤΟΜ για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η Επιτροπή καταλογίζει σοβαρές παραλείψεις και ασυγχώρητη αδράνεια, παρά τις συνεχείς ειδοποιήσεις από το 2013 για τον κίνδυνο των αερόσακων Takata.
Σύμφωνα με το πόρισμα, και οι δύο υιοθέτησαν την εσφαλμένη και επικίνδυνη αντίληψη ότι η μόνη υποχρέωση του ΤΟΜ ήταν η κοινοποίηση επικαιροποιημένων στοιχείων των ιδιοκτητών στους ΔτΚ. Η Επιτροπή σημειώνει ότι αυτό αντίκειται στη νομοθεσία και ειδικά στο άρθρο 8(4) του Νόμου για την Έγκριση Τύπου Οχημάτων, σύμφωνα με τον οποίο η Αρμόδια Αρχή οφείλει να λαμβάνει άμεσα μέτρα σε περίπτωση κινδύνου.
Παρά τα σωρεία ειδοποιήσεων, από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, πολίτες, αλλά και τους ίδιους τους ΔτΚ, οι δύο διευθυντές δεν έλαβαν κανένα ουσιαστικό μέτρο, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να προκληθούν τραγικές συνέπειες.
Η αδράνεια των αρμοδίων υπηρεσιών είχε τραγικά αποτελέσματα. Τρία δυστυχήματα στην Κύπρο αποδίδονται στους προβληματικούς αερόσακους Takata, μεταξύ αυτών ο θάνατος του 24χρονου Κυριάκου Όξινου το 2023 και της 19χρονης Στυλιανής Γιωργαλλή το 2024. Το 2017, ένας 19χρονος τραυματίστηκε σοβαρά και υπέστη μόνιμη παραμόρφωση στο πρόσωπο.
Η ενημέρωση του κοινού, σύμφωνα με την Επιτροπή, ξεκίνησε ουσιαστικά μόνο μετά τον θάνατο του Κυριάκου Όξινου, όταν η μητέρα του ανέδειξε το ζήτημα με δημόσιες παρεμβάσεις. Παρά τον ισχυρισμό του τότε διευθυντή ότι το ΤΟΜ είχε ενημερώσει το κοινό από τον Ιανουάριο του 2023, η Επιτροπή απορρίπτει αυτό τον ισχυρισμό ως ψευδή.
