Η πρόταση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης για τους τρεις υποψήφιους οι οποίοι θα διεκδικήσουν μια θέση Δικαστού στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), πυροδότησε νέες αντιδράσεις και συνοδεύεται από διαμαρτυρίες περί διάτρητης διαδικασίας αξιολόγησης.
Οι διαμαρτυρίες αυτές προέρχονται από δυο ανθυποψηφίους/ ενδιαφερόμενους για τη θέση, έχουν πάρει επίσημη μορφή μέσω του δικηγόρου τους Χρίστου Κληρίδη, τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής Εκλογής Δικαστών του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) κι επανέρχονται στο προσκήνιο με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις.
Ο κατάλογος
Το 7μελες Συμβουλευτικό Σώμα Επιλογής, ενεργώντας στη βάση των όρων εντολής του από το Υπουργικό Συμβούλιο, κατέληξε σε λίστα τριών υποψηφίων (αρχές Ιουλίου) και τη διαβίβασε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη. Ο τελευταίος έδωσε συγκατάθεση κι εν συνεχεία η λίστα κοινοποιήθηκε από την Προεδρία της Δημοκρατίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Το ΣτΕ δημοσιοποίησε τον κατάλογο με τους τρεις υποψήφιους μόλις την περασμένη Τετάρτη.
Αντέδρασαν αμέσως
Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη πυροδότησε αντίδραση από πλευράς υποψηφίων που αποκλείστηκαν από τη διαδικασία.
Όπως έγκυρα πληροφορείται ο «Φ» κατά τη διερεύνηση του ζητήματος, από την ίδια ημέρα, δηλαδή την περασμένη Τετάρτη, έγινε γραπτώς διάβημα με αποδέκτη λειτουργό της Επιτροπής για την Εκλογή Δικαστών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).
Βάσει των διαμειφθέντων και των όσων κοινοποιήθηκαν στον τελευταίο, αναμένεται να ακολουθήσει νέα επιστολή από τον κ. Κληρίδη εκ μέρους των υποψηφίων. Ο γνωστός νομικός, όπως πληροφορούμαστε, θα προβάλει τη θέση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία στην πρόταση που κατέθεσε στο Συμβούλιο της Ευρώπης, παρουσιάζει παραπλανητικά ή/και ψευδή γεγονότα και παράλειψη παράθεσης πληροφοριών.
Το γραπτό αυτό διάβημα, ημερομηνίας 20/8/25, όπως αναφέρουν πληροφορίες μας, είχε ως αποδέκτη τον διοικητικό λειτουργό επιτροπής νομικών ζητημάτων στο Συμβούλιο της Ευρώπης, Guillem Cano Palomares.
Περιλάμβανε τοποθετήσεις που ήδη εκφράστηκαν στο πρόσφατο παρελθόν από τους δυο υποψηφίους μέσω του δικηγόρου τους, Χρίστου Κληρίδη. Προβάλλονται, δηλαδή, θέσεις περί ενός μοτίβου αδιαφανών διαδικασιών από τις εθνικές μας Αρχές, μεταξύ των οποίων και η παράλειψη κοινοποίησης του καταλόγου υποψηφίων στην Κύπρο, αλλά και προώθησης υποψηφίου χωρίς αυτός να πληροί έναν βασικό όρο, αυτόν της πολύ καλής γνώσης του εθνικού δικαίου.
Το ιστορικό
Ο Χρίστος Κληρίδης ενεργεί εκ μέρους της κ. Κατερίνας Λοΐζου, Δικηγόρου Α΄ της Δημοκρατίας και πρώτης Ευρωπαίας Εισαγγελέα και του Ανώτερου Επαρχιακού Δικαστή κ. Ξένη Ξενοφώντος.
Στη βάση επιστολογραφίας και επίσημων τοποθετήσεων του κ. Κληρίδη, μέσω δελτίου Τύπου, το Συμβουλευτικό Σώμα Αξιολόγησης καταρτίστηκε με τρόπο που δεν διασφαλίζει την ανεξαρτησία του, ενώ ούτε τη διαφάνεια στην όλη διαδικασία.
Να σημειωθεί ότι το Συμβουλευτικό Σώμα που ανέλαβε τη διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφίων αποτελείται από τα ακόλουθα στελέχη: Κωνσταντίνος Κόμπος (υπουργός Εξωτερικών – πρόεδρος του Σώματος), Αντώνης Λιάτσος (Πρόεδρος Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου), Γιώργος Σαββίδης (Γενικός Εισαγγελέας), Μάριος Χαρτσιώτης (υπουργός Δικαιοσύνης), Μιχάλης Βορκάς (πρόεδρος Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου), Μαρία Στυλιανού – Λοττίδη (Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), Τατιανή Ελένη Συνοδινού (Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, καθηγήτρια του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου).
Ο κ. Κληρίδης στη βάση δημοσίευσής του στις 29 Ιουλίου για το όλο θέμα, ενημέρωνε για επιστολή που είχε στείλει εκ μέρους των πελατών του μέσω της οποίας «έχει ζητηθεί από τα αρμόδια όργανα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπως παγοποιηθεί/ μην προχωρήσει οιαδήποτε διαδικασία ενώπιόν του για την εκλογή του Κύπριου Δικαστή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
Παρέθετε επτά σημεία που περιλαμβάνονταν στην επιστολή προς το Συμβούλιο της Ευρώπης:
- Έλλειψη διαφάνειας – απόκρυψη του διαδικαστικού πλαισίου (σημ. έκανε λόγο για άρνηση παροχής των λεπτομερειών της διαδικασίας από τον υπουργό Εξωτερικών, τη Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου και το Σώμα Επιλογής)
- Πολιτικοποίηση της διαδικασίας και αθέμιτη συμμετοχή πολιτικών προσώπων (σημ. αναφερόταν στη συμμετοχή των υπουργών, αντί διοικητικών υπαλλήλων εκ μέρους των Υπουργείων τους, ενώ για τον κ. Κόμπο επεσήμανε ότι έχει διαδικαστικές υπερεξουσίες και καθίσταται κηδεμόνας της διαδικασίας).
- Σοβαρό ζήτημα δεοντολογίας για τον ΥΠΕΞ λόγω υποβολής από εκείνον της πρότασης 1335/2023 που περιλάβανε παροχή προνομιακού καθεστώτος με μόνιμη συμμετοχή με μία θέση μέλους στο Συμβουλευτικό Σώμα, στο πρώην πανεπιστήμιο όπου εργάστηκε ο ίδιος επί 16 έτη, μέχρι και το διορισμό του ως ΥΠΕΞ και συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
- Δεδομένου του γενικότερου πλαισίου αδιαφάνειας, πιθανός ανταποδοτικός αποκλεισμός δύο υποψηφίων που ζητούσαν μικρότερη εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας στη διαδικασία.
- Συνειδητός αποκλεισμός κατάλληλου υποψηφίου από τις συνεντεύξεις.
- Αυθαίρετος αποκλεισμός κατάλληλων υποψηφίων, αφού στη διαδικασία ενώπιον του Συμβουλευτικού Σώματος Επιλογής, δόθηκε ευκαιρία σε ακατάλληλους, βάσει βιογραφικού, υποψήφιους να τύχουν συνέντευξης, ενώ τρεις από τους πέντε υποψηφίους που ήταν έμπειροι νομικοί που εργάζονται επί δεκαετίες μέσα στο κυπριακό νομικό σύστημα, παρακάμφθηκαν.
- Μη αντικατάσταση ενός ex-officio μέλους ιδιωτικού πανεπιστημίου που εξαιρέθηκε από τη διαδικασία λόγω σύγκρουσης συμφέροντος και αδικαιολόγητη και αδιαφανής σπουδή του Σώματος για συνέχιση της διαδικασίας με συνεντεύξεις. Συνεπώς, υπήρξε ελλιπής και αντικανονική σύνθεση.
Κληρίδης: «Το Σώμα απέκλεισε σκόπιμα τον κ. Ξενοφώντος»
- «Επιλογή ατόμου που είχε δημόσια δυσφημίσει και προσβάλει τον κ. Λουκαΐδη»
Περιεχόμενο πολυσέλιδης επιστολής του κ. Κληρίδη προς το Συμβούλιο της Ευρώπης, ημερομηνίας 13/8, που τέθηκε ενώπιον του «Φ», παραθέτει αναλυτικά στοιχεία. Είναι ενδεικτικό το ακόλουθο σχετικό απόσπασμα, το οποίο –μεταξύ άλλων– περιλαμβάνει αναφορά για αποστέρηση της ευκαιρίας στον υποψήφιο, Ανώτερο Επαρχιακό Δικαστή, Ξενή Ξενοφώντος, να συμμετάσχει στη διαδικασία των συνεντεύξεων:
« (…) πρέπει να αναφέρουμε σοβαρά περιστατικά που παραβιάζουν κατάφωρα τα πρότυπα της δικαιοσύνης, της ευπρέπειας και του θεσμικού σεβασμού, όπως:
Την επιλογή από το κυπριακό Συμβουλευτικό Σώμα Επιλογής –εις βάρος αποδεδειγμένα καταρτισμένων υποψηφίων– ενός ατόμου που είχε δημόσια δυσφημίσει και προσβάλει τον αξιότιμο πρώην Δικαστή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Λουκαΐδη και κρίθηκε αστικά υπεύθυνος για αυτή την επαίσχυντη και περιφρονητική συμπεριφορά από το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου στην Πολιτική Έφεση Αρ. 103/2014 Κυριάκου και άλλοι εναντίον Λ. Λουκαΐδη.
Την περιφρόνηση των βασικών αρχών της ευπρέπειας και της ανθρωπιάς, καθώς το Σώμα απέκλεισε σκόπιμα τον κ. Ξενοφώντος, έναν καταρτισμένο υποψήφιο (έναν Ανώτερο Επαρχιακό Δικαστή) που έθετε διαδικαστικά ζητήματα και ο οποίος αντιμετώπιζε ένα μοναδικό οικογενειακό ζήτημα (σ.σ. συνόδευε ανήλικο μέλος της οικογένειάς του που υποβαλλόταν σε θεραπεία στο Βερολίνο) προχωρώντας σε συνεντεύξεις χωρίς αυτόν – παρ’ όλο που είχε θέσει διαδικαστικά ζητήματα και είχε ενημερώσει δεόντως ότι περίμενε μια απάντηση για να κάνει ταξιδιωτικές ρυθμίσεις. Δεν έλαβε καμία επικοινωνία από το Σώμα, παρ’ όλο που παραπονέθηκε μετά τη διεξαγωγή των συνεντεύξεων εν τη απουσία του».
Ο κ. Κληρίδης για να καταδείξει την κατ’ ισχυρισμό άνιση μεταχείριση των υποψηφίων, αναφέρει παράδειγμα άλλου προσώπου στο οποίο παρασχέθηκαν διευκολύνσεις για να δώσει συνέντευξη διαδικτυακά.
Τι δήλωσαν Κόμπος, Σαββίδης και Χαρτσιώτης
Θέσαμε σε αξιωματούχους που συμμετείχαν στο Συμβουλευτικό Σώμα Επιλογής τις θέσεις που προβάλλονται από τον κ. Κληρίδη για την διαδικασία αξιολόγησης.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, στη βάση της σύντομής του τοποθέτησης έστειλε το μήνυμα πως δεν υπήρξε οποιαδήποτε παρατυπία. Ανέφερε, συγκεκριμένα, ότι οι αποφάσεις του Σώματος για όποιο ζήτημα προέκυπτε ήταν ομόφωνες.
Πρόσθεσε πως οι διαδικασίες ήταν στη βάση της σχετικής απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου και σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στη δήλωση του, ο Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης, είπε ότι οι ενέργειες του Σώματος ήταν στο πλαίσιο της διαδικασίας που καθορίστηκε, ενώ αναφέρθηκε σε πρακτικά που κρατήθηκαν για όλες τις αποφάσεις, τα οποία όπως ανέφερε στάλθηκαν στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, σχολίασε πως η διαδικασία για επιλογή του Δικαστή είναι σε εξέλιξη και σε προχωρημένο στάδιο. Πρόσθεσε πως είναι σεβαστή η όποια διαφωνία, καταλήγοντας πως θα αποφασίσουν οι αρμόδιοι.
Εξάλλου, στην προσπάθεια μας να λάβουμε ικανοποιητικό αντίλογο για τις θέσεις που εκφράζει ο κ. Κληρίδης και μιλώντας με άτομα που έχουν γνώση της διαδικασίας μάς τονίστηκε ότι όλοι οι υποψήφιοι αντιμετωπίστηκαν ισότιμα και ότι δεν παραγνωρίστηκαν τα δικαιώματα κανενός. Για τη συμμετοχή μελών του Υπουργικού Συμβουλίου στο Συμβουλευτικό Σώμα Αξιολόγησης, μας υπεδείχθη ότι κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες ενεργούν με την φόρμουλα που ακολούθησε η Κύπρος.
Να σημειωθεί ότι από πλευράς Δημοκρατίας προτάθηκαν για τη θέση δικαστού στο ΕΔΑΔ οι Έλενα Εφραίμ, Νατάσα Μαυρονικόλα και Μαργαρίτα Παπαντωνίου.
