Η μεγαλύτερη ανησυχία των πολιτικών αρχηγών και των κομματικών επιτελείων ενόψει των βουλευτικών εκλογών είναι η ρευστότητα που διακατέχει το πολιτικό σκηνικό. Αυτό που σημειώνουν κομματικοί κύκλοι αλλά και πολιτικοί αναλυτές και δημοσκόποι είναι ότι για πρώτη φορά το τοπίο παραμένει τόσο θολό και απροσδιόριστο, εξαιτίας της πρωτοφανούς ρευστότητας. Πρόκειται για στοιχείο που δεν επιτρέπει τη διαμόρφωση μιας εικόνας πάνω στην οποία θα μπορούσε να οργανωθεί προεκλογική στρατηγική.
Ταυτόχρονα, αυτή η πολιτική «θολούρα» επιτείνει τις ανησυχίες των κομμάτων, καθώς λειτουργεί ενισχυτικά στο ενδεχόμενο ανατρεπτικών σεναρίων στην κάλπη, κάτι που ήδη ζήσαμε στις ευρωεκλογές. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο τα κομματικά επιτελεία οργανώνουν τους εκλογικούς τους στόχους, επενδύοντας πρωτίστως στην επιλογή προσώπων που θα στελεχώσουν τα ψηφοδέλτιά τους, με βάση την αναγνωρισιμότητα και τη δημοφιλία τους – είτε ευρύτερα στην κοινωνία είτε σε συγκεκριμένα ακροατήρια που θέλουν να κινητοποιήσουν.
>> Τα ονόματα «κράχτες»
Εδώ και αρκετούς μήνες οι κομματικές ηγεσίες βρίσκονται σε διαρκή αναζήτηση ισχυρών ονομάτων για τα ψηφοδέλτιά τους. Αποστολή ιδιαίτερα δύσκολη, με τα δεδομένα που χαρακτηρίζουν το πολιτικό σκηνικό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι «εσωτερικές μεταγραφές», οι επιστροφές ή οι κομματικές μετακινήσεις. Το σκηνικό αυτό δείχνει μεγαλύτερη κινητικότητα και συγκεντρώνει μέχρι στιγμής περισσότερο ενδιαφέρον.
Η περίπτωση του Γιώργου Παμπορίδη και της Αναστασίας Ανθούση για το ψηφοδέλτιο του ΔΗΣΥ στη Λευκωσία συζητήθηκε έντονα το τελευταίο διάστημα, καθώς θεωρήθηκαν «επιστροφές» που εκφράζουν ένα αποστασιοποιημένο κομμάτι της αστικής κοινωνίας της Λευκωσίας, το οποίο παραδοσιακά ψήφιζε ΔΗΣΥ αλλά για διάφορους λόγους παραμένει μακριά ή δηλώνει απογοητευμένο από την παρούσα κατάσταση πραγμάτων. Δεν είναι οι μόνες περιπτώσεις υποψηφίων που απευθύνονται σε αυτό το ακροατήριο. είναι όμως άτομα που, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, δεν είχαν ενεργή πολιτική δράση εδώ και καιρό και γι’ αυτό η επιστροφή τους συγκέντρωσε την προσοχή.
Ο ταξίαρχος εν αποστρατεία Πάρις Μάρκου, γιος του αγνοούμενου ήρωα Τάσου Μάρκου, είναι το όνομα από τους αριστίνδην υποψηφίους του ΔΗΣΥ που συζητήθηκε περισσότερο. Κουβαλά ένα «βαρύ» όνομα, σύμβολο για ένα ακροατήριο ιδιαίτερα ευαίσθητο για τον ΔΗΣΥ, και έρχεται να προστεθεί στο ψηφοδέλτιο της Αμμοχώστου, επαρχίας στην οποία το κόμμα φαινόταν να έχει απώλειες προς το ΕΛΑΜ.
Μεταγραφές βουλευτών από ένα κόμμα σε άλλο υπήρχαν διαχρονικά. Στις παρούσες εκλογές, ωστόσο, συζητούνται περισσότερο, καθώς και οι περιπτώσεις για τις οποίες γίνεται λόγος είναι αυξημένες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ανδρέας Αποστόλου και η συζήτηση γύρω από τη μετακίνησή του στο ψηφοδέλτιο του ΔΗΚΟ. Ο Αποστόλου έχει το δικό του κοινό· εξελέγη βουλευτής Λάρνακας με την ΕΔΕΚ, στην οποία είχε ενταχθεί μετά την απορρόφηση της Συμμαχίας Πολιτών του Γιώργου Λιλλήκα, σε μια επαρχία όπου η ΕΔΕΚ δεν έπαιρνε πάντοτε έδρα. Στις ευρωεκλογές, ως υποψήφιος ευρωβουλευτής, ήταν πρώτος σε σταυρούς προτίμησης. Σε αυτά τα στοιχεία φαίνεται να επενδύει ο Νικόλας Παπαδόπουλος, συζητώντας μαζί του την ένταξη στο ψηφοδέλτιο του κόμματος, ιδιαίτερα μετά και την ανακοίνωση του Χρίστου Ορφανίδη ότι δεν θα επαναδιεκδικήσει.
Συχνό σημείο αναφοράς αποτελούν και οι μετακινήσεις ατόμων από τον χώρο του ΔΗΣΥ προς το ΕΛΑΜ. Η περίπτωση του Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, ο οποίος θα συμμετάσχει ως αριστίνδην υποψήφιος στο ψηφοδέλτιο του ΕΛΑΜ στη Λευκωσία, καθώς και προηγουμένως του Ευγένιου Χαμπουλά που προσχώρησε στο ΕΛΑΜ για τη Λεμεσό, συζητήθηκαν έντονα. Προστέθηκαν σε παλαιότερες προσχωρήσεις από τον χώρο του ΔΗΣΥ, όπως του Μάριου Πελέκανου, και ενισχύουν την προσπάθεια του ΕΛΑΜ αφενός για το χτίσιμο πιο πολιτικού προφίλ και αφετέρου για επένδυση στο συναγερμικό κοινό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συζήτηση στο ΑΚΕΛ γύρω από την περίπτωση της Ειρήνης Χαραλαμπίδου και το κατά πόσο θα παραμείνει με κάποιο τρόπο κοντά στο κόμμα ή θα μετακινηθεί σε άλλο πολιτικό χώρο, συγκεκριμένα στο ΑΛΜΑ του Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Το ποιοι θα συμμετάσχουν στη νέα πολιτική κίνηση αποτελεί επίσης στοιχείο της συνολικής συζήτησης για την εξέλιξη του σκηνικού.
Στο ΑΚΕΛ συζητείται έντονα και το θέμα των εξαιρέσεων από τον περιορισμό των θητειών. Το αν ο Γιώργος Λουκαΐδης και ο Άριστος Δαμιανού θα εξαιρεθούν ή όχι από την Κεντρική Επιτροπή ώστε να συμμετάσχουν στο ψηφοδέλτιο Λευκωσίας είναι σημείο αναφοράς, με θετικές και αρνητικές προεκτάσεις για το κόμμα της Αριστεράς. Το άνοιγμα προς την κοινωνία με τη δημιουργία της Κοινωνικής Συμμαχίας, προς το παρόν παραμένει ερωτηματικό ως προς το κατά πόσο θα προσθέσει στο ΑΚΕΛ.
>> Η μάχη πρωτιάς και η επιβίωση
Στον Δημοκρατικό Συναγερμό ο πρώτιστος στόχος είναι η διατήρηση της πρωτιάς στις βουλευτικές εκλογές, ακόμη και αν αυτή συνοδεύεται από απώλεια ποσοστών. Το πόσο ξεκάθαρη θα είναι η πρωτιά και η διαφορά από τα υπόλοιπα κόμματα έχει σημασία. Η πρώτη θέση θα δώσει στην ηγεσία του κόμματος την ευκαιρία να πανηγυρίσει και να μιλήσει για εκλογική νίκη που τη διασώζει και από τυχόν εσωτερικούς τριγμούς – εκτός κι αν συνοδευτεί από μεγάλη απώλεια ποσοστών, οπότε τα δεδομένα δυσκολεύουν. Όσο πιο κοντά βρεθεί το ποσοστό που θα λάβει το κόμμα σε εκείνο που έλαβε στις ευρωεκλογές, τόσο το καλύτερο για την ηγεσία.
Στο ΑΚΕΛ δεν μιλούν ανοιχτά για πρωτιά. Ωστόσο, στο πίσω μέρος του μυαλού αρκετών στην Εζεκία Παπαϊωάννου υπάρχει αυτό το σενάριο, υπό κάποιες προϋποθέσεις. Γι’ αυτό οριοθετείται ως κύριος στόχος η συγκράτηση ή και η αύξηση των ποσοστών σε σχέση με τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές. Το 2021 είχε λάβει ποσοστό 22,34%. Με τα σημερινά δεδομένα αυτό το ποσοστό μπορεί να του δώσει ακόμη και την πρωτιά. Σε διαφορετική περίπτωση, το ΑΚΕΛ στοχεύει σίγουρα σε ποσοστό άνω του 20%.
Στο ΕΛΑΜ δεν αναφέρονται σε συγκεκριμένο ποσοστό, αλλά θέτουν ως στόχο να είναι πάνω από 10% και να έχουν ρόλο ρυθμιστή στη Βουλή. Στο παρασκήνιο, βέβαια, υπάρχουν βλέψεις για υψηλότερα ποσοστά, που ενισχύονται από δημοσκοπήσεις που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας.
Για το ΔΗΚΟ το ζητούμενο είναι διψήφιο ποσοστό. Το όριο του 10% αποτελεί φράγμα οριοθέτησης του κόμματος ως ρυθμιστικού παράγοντα.
Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης στοχεύει στην είσοδο του Κινήματος ΑΛΜΑ στη Βουλή με διψήφιο ποσοστό, πάνω στο οποίο θα «πατήσει» για τις όποιες στοχεύσεις στις προεδρικές εκλογές.
Από εκεί και πέρα, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, Οικολόγοι, Volt, ΚΕΚΚ και όποιες άλλες καινοφανείς πολιτικές δυνάμεις έχουν πρώτο στόχο την είσοδό τους στη Βουλή. Με τη διατήρηση της κοινοβουλευτικής τους δράσης ή την έναρξη του κοινοβουλευτικού τους έργου παραμένουν πολιτικά ζωντανοί κομματικοί οργανισμοί.
Το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να δημοσιοποιηθούν οι πρώτες μετακαλοκαιρινές δημοσκοπήσεις. Η περίοδος αυτή αναμένεται να δώσει δεδομένα που μπορούν να λειτουργήσουν ως παράγοντες αποκρυπτογράφησης τάσεων διαμόρφωσης του πολιτικού σκηνικού.
Πρώτον: Μέχρι το τέλος του χρόνου αρκετά κόμματα θα έχουν ολοκληρώσει ή θα έχουν προχωρήσει σημαντικά τις διεργασίες τους για τα ψηφοδέλτια. Ήδη στον Δημοκρατικό Συναγερμό υπάρχει εικόνα ως προς τα άτομα που θα συνθέσουν την ομάδα υποψηφίων σε κάθε επαρχία. Το ΑΚΕΛ ξεκινά διεργασίες στο τέλος του μήνα με την πρώτη συνεδρία της Κεντρικής Επιτροπής, κατά την οποία θα δοθεί το εναρκτήριο λάκτισμα και θα διαμορφωθούν οι άξονες πολιτικής κατεύθυνσης για την προεκλογική του κόμματος.
Θα ακολουθήσουν νέες συνεδρίες εντός Οκτωβρίου για το «καυτό» ζήτημα των εξαιρέσεων, όπου θα αποφασιστεί κατά πόσο η Κεντρική Επιτροπή θα δώσει εξαιρέσεις σε βουλευτές που έχουν συμπληρώσει το όριο θητειών – στη βάση και των όσων αναφέρει το καταστατικό – και σε ποιους. Το ψηφοδέλτιο αναμένεται να είναι έτοιμο τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου. Την ίδια περίοδο εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο προς ανακοίνωση και το ψηφοδέλτιο του ΕΛΑΜ. Το ΔΗΚΟ, σύμφωνα με την τελευταία συνεδρία του Εκτελεστικού Γραφείου την περασμένη Τρίτη, έχει ορίσει χρονοδιαγράμματα για ολοκλήρωση των διαδικασιών μέχρι το τέλος του χρόνου. Τις επόμενες εβδομάδες, σύμφωνα με πληροφορίες, θα έχει έτοιμο ψηφοδέλτιο και η ΔΗΠΑ. Σε προχωρημένες επαφές βρίσκονται και οι Οικολόγοι και το Volt.
Τα πρόσωπα των ψηφοδελτίων αποτελούν βασικό στοιχείο της εξίσωσης για την κάλπη των βουλευτικών εκλογών, καθώς – όπως επισημαίνεται από κομματικά επιτελεία – τα πρόσωπα είναι κύριο κριτήριο ψήφου: είτε για να κινητοποιήσουν κομματικό κοινό που δεν έδειχνε διάθεση συμμετοχής, είτε για να προσελκύσουν ψηφοφόρους πέραν του δικού τους κομματικού χώρου. Συνεπώς, με τα ψηφοδέλτια σε μεγάλο βαθμό ολοκληρωμένα, θα υπάρχει μια πιο σταθερή παράμετρος πάνω στην οποία θα ανιχνευθεί η πρόθεση ψήφου.
Δεύτερον: Στο ίδιο κάδρο εντάσσεται η παράμετρος ΑΛΜΑ του κινήματος του Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Το πώς θα κινηθεί και πού μπορεί να φτάσει είναι ερωτηματικό που δεν βοηθά στην αποσαφήνιση του γενικότερου πολιτικού τοπίου. Η ανακοίνωση της ηγετικής γραμματείας του κινήματος, η συλλογή υπογραφών που έχει ξεκινήσει σε όλες τις επαρχίες και η σύνθεση του ψηφοδελτίου είναι στοιχεία που θα δείξουν ποιες προοπτικές μπορεί να έχει η πολιτική κίνηση Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Κάποιες δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας έδειξαν το ΑΛΜΑ σε διψήφιο νούμερο. Την ίδια ώρα, όμως, διαπιστώνεται ότι η αναγνωρισιμότητα και η όποια δυναμική εξαντλείται στο πρόσωπο του Οδυσσέα Μιχαηλίδης, ο οποίος ακόμη γίνεται αντιληπτός κυρίως ως πρώην Γενικός Ελεγκτής και όχι ως πολιτικός. Η πολιτική του δράση θα αποκαλυφθεί το επόμενο διάστημα, όπως και οι συνοδοιπόροι του. Άτομα που κινούνται γύρω από τον ίδιο λειτουργούν ως «βαρίδια» και ο ίδιος το αντιλαμβάνεται, γι’ αυτό και κρατά αποστάσεις. Παρ’ όλα αυτά, για να συμπληρωθεί ψηφοδέλτιο 56 υποψηφίων είναι πολύ πιθανό να ριχτούν στη μάχη και τέτοιες περιπτώσεις προσώπων, η παρουσία των οποίων στην εξαγγελία του προκάλεσε απογοήτευση σε μερίδα πολιτών που είχαν προσδοκίες από αυτή την κίνηση. Επιπλέον, η επαρχιακή συγκέντρωση στην Πάφο την προηγούμενη εβδομάδα δεν είχε τη δυναμική που θα ανέμενε κάποιος. Από την άλλη συμπόρευση μαζί του ατόμων όπως η Ειρήνη Χαραλαμπίδου θα μπορούσε να δώσει δυναμική στο ΑΛΜΑ.
Τρίτον: Τα κόμματα έχουν ήδη μπει σε προεκλογική περίοδο. Οι τοποθετήσεις και οι καθημερινές παρεμβάσεις τους έχουν πιο έντονο πολιτικό στίγμα και σαφέστερη κατεύθυνση. ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ κινούνται με εντονότερη αντιπολιτευτική διάθεση, ανεβάζοντας τους τόνους της κριτικής κατά της Κυβέρνησης. Για τα κόμματα της συμπολίτευσης – ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ και ΕΔΕΚ – η Κυβέρνηση αποτελεί τον βασικό άξονα της πορείας προς την κάλπη. Ιδίως ΔΗΚΟ και ΔΗΠΑ επιδιώκουν και απαιτούν κεφαλαιοποίηση της συμμετοχής τους στην Κυβέρνηση και στοχεύουν στην ανάδειξη του κυβερνητικού έργου. Η πορεία τους και το πολιτικό αποτύπωμά τους θα δώσουν εικόνα για το πώς η κοινωνία τοποθετείται έναντί τους.
Οι μνηστήρες για το δεύτερο τη τάξει πολιτειακό αξίωμα
Η ανάδειξη Προέδρου της Βουλής θα είναι η πρώτη πράξη στο πολιτικό σκηνικό όπως αυτό θα διαμορφωθεί μετά τις βουλευτικές εκλογές. Θα λειτουργήσει ενδεχομένως και ως τροχιοδεικτική για τις συμμαχίες που θα εξελιχθούν μέχρι τις προεδρικές εκλογές. Τα ποσοστά της κάλπης θα στήσουν τη σκακιέρα και θα καθορίσουν τη δύναμη των παικτών.
Αννίτα Δημητρίου, Στέφανος Στεφάνου, Νικόλας Παπαδόπουλος, Χρίστος Χρίστου, Οδυσσέας Μιχαηλίδης είναι ονόματα που «παίζουν» ως σενάρια για την Προεδρία της Βουλής. Στο κάδρο υπάρχουν και εναλλακτικές επιλογές. Η σεναριολογία γύρω από το θέμα κυκλοφορεί εδώ και καιρό, τροφοδοτούμενη από παρασκηνιακές συζητήσεις, αφενός για μια ευρύτερη συνεργασία κομμάτων της κεντροδεξιάς και αφετέρου για τη σύμπτυξη μετώπου μεταξύ ΑΚΕΛ – Κινήματος ΑΛΜΑ, Volt και Οικολόγων.
Η Αννίτα Δημητρίου, για να βγάλει τον εαυτό της από το κάδρο της επαναδιεκδίκησης της θέσης της Προέδρου της Βουλής, θα πρέπει προφανώς να έχει «κάτι στο χέρι» – μια συνεργασία ενδεχομένως για τις προεδρικές εκλογές. Από πού θα την αντλήσει; Θα μπορούσε το ΔΗΚΟ να δώσει στήριξη στην ίδια για τις προεδρικές του 2028, διασφαλίζοντας στήριξη για τον Νικόλα Παπαδόπουλο στην Προεδρία της Βουλής; Αν το σενάριο αυτό αφορούσε αποκλειστικά τους δύο και το στενό τους περιβάλλον, τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα. Υπάρχουν όμως διιστάμενες απόψεις και επιφυλάξεις από το ευρύτερο κομματικό περιβάλλον και των δύο κομμάτων, κυρίως εντός του ΔΗΚΟ.
Παράλληλα, κανένας δεν μπορεί να θεωρεί δεδομένο ότι η συνεργασία των δύο κομμάτων θα έχει τον απαιτούμενο αριθμό βουλευτών για να εκλέξει Πρόεδρο της Βουλής. Σήμερα ο ΔΗΣΥ έχει 17 βουλευτές και το ΔΗΚΟ 9. Σύνολο 26 – αριθμός που δεν δίνει απόλυτη πλειοψηφία. Μέχρι τον Μάιο του 2026 η δύναμή τους μπορεί να μειωθεί ακόμη περισσότερο. Σε αυτή την εξίσωση, ποιος θα είναι ο ρόλος του ΕΛΑΜ; Το 2021 ήταν αυτό που, με τις ψήφους του, εξέλεξε κατά τη δεύτερη ψηφοφορία την Αννίτα Δημητρίου στην Προεδρία της Βουλής.
Από την άλλη, ερωτηματικό παραμένει πώς θα κινηθεί το ΑΚΕΛ. Το πιθανότερο είναι ότι θα διεκδικήσει την Προεδρία με τον ΓΓ του. Από ποιους θα αντλήσει στήριξη; Θα επιχειρήσει ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης να κάνει άνοιγμα προς το ΑΚΕΛ, στηρίζοντας τον ΓΓ του ή κάποιον άλλο βουλευτή για την Προεδρία; Θα προστεθούν στην εξίσωση κι άλλα κόμματα; Ή μήπως οι ρόλοι θα αντιστραφούν, με το ΑΚΕΛ να στηρίζει τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη;
Καθοριστικό «βαρόμετρο» στην εξέλιξη του σκηνικού θα είναι ασφαλώς τα ποσοστά που θα λάβουν τα κόμματα. Ένα ΑΚΕΛ χωρίς νέες απώλειες θα έχει ρόλο πρωταγωνιστή και θα καθορίσει το παιχνίδι. Ανάλογα, το επίκεντρο των εξελίξεων μπορεί να μετακινηθεί προς το ΑΛΜΑ, εάν λάβει ποσοστό αρκετά πάνω από 10%, αναδεικνύοντας τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη σε πρωταγωνιστή του παιχνιδιού.
