Η παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την επίτευξη ουσιαστικής περιβαλλοντικής βιωσιμότητας αποτελεί μια εκ των μεγαλύτερων επίκαιρων προκλήσεων.
Η πράσινη μετάβαση δεν συνιστά απλώς τεχνολογική ή επενδυτική πρόκληση – αποτελεί, πρωτίστως, μια ανθρωποκεντρική διαδικασία που προϋποθέτει την ενδυνάμωση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των συμπεριφορών των πολιτών.
Στο πλαίσιο αυτό, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) διαδραματίζει καίριο ρόλο ως βασικός μοχλός υποστήριξης και επιτάχυνσης της πράσινης μετάβασης, τόσο στην Κύπρο όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Σύμφωνα με την πρόσφατη δημοσίευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ιούνιος 2025) με τίτλο «Ο Ρόλος της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στην Πράσινη Μετάβαση», η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση καλείται να διαδραματίσει μετασχηματιστικό ρόλο, εξοπλίζοντας τόσο τους νέους όσο και τους ενήλικες εργαζομένους με τις δεξιότητες που απαιτούνται για μια πράσινη, ανθεκτική και κοινωνικά δίκαιη οικονομία.
Η πράσινη μετάβαση δεν περιορίζεται μόνο στις «νέες» δεξιότητες και στα επαγγέλματα υψηλής τεχνολογίας. Η ζήτηση για τεχνικές και χειρωνακτικές δεξιότητες -όπως η ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων ή η συντήρηση πράσινων υποδομών- είναι εξίσου θεμελιώδης.
Δεξιότητες που παραδοσιακά καλλιεργούνται μέσω της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αποκτούν πλέον έναν νέο, στρατηγικό ρόλο στην υποστήριξη της πράσινης ανάπτυξης.
Ένα από τα βασικά συμπεράσματα της πρόσφατης έκθεσης αφορά την ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία και προσαρμοστικότητα των συστημάτων ΕΕΚ. Οι ελλείψεις σε πράσινες δεξιότητες – τόσο σε αναδυόμενους όσο και σε παραδοσιακούς επαγγελματικούς κλάδους – συνιστούν σημαντικό εμπόδιο στην επιτάχυνση της μετάβασης.
Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Η ανάπτυξη ευέλικτων προγραμμάτων σπουδών, που ανταποκρίνονται έγκαιρα στις εξελισσόμενες ανάγκες της αγοράς μέσω αποτελεσματικών εργαλείων πρόβλεψης δεξιοτήτων, είναι σήμερα πιο αναγκαία από ποτέ.
Παράλληλα, η ενίσχυση της κουλτούρας της διά βίου μάθησης αποτελεί κομβικό άξονα δράσης. Η μετάβαση δεν είναι μεμονωμένο γεγονός αλλά συνεχής διαδικασία. Οι ενήλικες εργαζόμενοι πρέπει να έχουν πρόσβαση σε επικαιροποιημένες μορφές κατάρτισης, είτε μέσω μικρο-διαπιστευτηρίων είτε μέσα από ευέλικτες και μη τυπικές μορφές μάθησης.
Η πράσινη μετάβαση βασίζεται σε ένα ολοκληρωμένο τρίπτυχο: τεχνολογική καινοτομία, εκπαιδευτική αναβάθμιση και κοινωνική συμμετοχή. Η έκθεση τονίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί μια δίκαιη μετάβαση για όλους, όπως π.χ. για τους νέους που δεν γνωρίζουν τις προοπτικές της πράσινης οικονομίας ή για τις γυναίκες που υποεκπροσωπούνται σε κλάδους όπως η ενέργεια. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕΚ μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός κοινωνικής συνοχής, ενισχύοντας την ισότητα στην πρόσβαση σε νέες μορφές απασχόλησης.
Ένα ακόμη ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρημα της έκθεσης είναι ο ρόλος της ΕΕΚ ως καταλύτη για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.
Η ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στα προγράμματα σπουδών μπορεί να εμπνεύσει τους νέους να αναπτύξουν πράσινες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο, συμβάλλοντας έτσι ενεργά στη δημιουργία βιώσιμων κοινοτήτων και οικονομιών.
Για να υλοποιηθούν οι πιο πάνω στόχοι, είναι απαραίτητη η συνεργασία. Η σύμπραξη μεταξύ επιχειρήσεων, παρόχων κατάρτισης, τοπικών αρχών και κοινωνίας των πολιτών είναι καθοριστική. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο, ξεχωρίζει η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «Ένωση Δεξιοτήτων» (Union of Skills), η οποία θα στοχεύει στην προώθηση κοινών δράσεων για την ανάπτυξη και αναγνώριση δεξιοτήτων σε διασυνοριακό επίπεδο.
Μέσω της συνεργασίας μεταξύ τομέων και περιοχών, αναμένεται να δημιουργηθούν συνέργειες και κοινά πρότυπα, που θα επιταχύνουν την πράσινη και συνάμα την ψηφιακή μετάβαση.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, όπου η ΕΕΚ καλείται να συνδεθεί ουσιαστικά στην πράξη με τις στρατηγικές εξελίξεις της Ένωσης – από την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση έως την ανθεκτικότητα των τοπικών οικονομιών. Για χώρες όπως η Κύπρος, η ενεργός συμμετοχή σε αυτή τη συλλογική πορεία δεν είναι απλώς ευκαιρία, αλλά μοχλός για τη δημιουργία πραγματικής προστιθέμενης αξίας: για τις επιχειρήσεις που καινοτομούν, για τους εργαζόμενους που επανατοποθετούνται δυναμικά στην αγορά εργασίας και για τις κοινότητες που θέλουν να ευημερήσουν με βιώσιμο τρόπο.
Στο πλαίσιο του ρόλου της, η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων Κύπρου (ΟΕΒ) παραμένει σταθερά προσηλωμένη στη στήριξη των κυπριακών επιχειρήσεων στην πορεία τους προς την πράσινη μετάβαση μέσω της ΕΕΚ. Μέσω εξειδικευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών και στοχευμένων προγραμμάτων κατάρτισης, προσαρμοσμένων στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς, η ΟΕΒ επιδιώκει να συμβάλει στην οικοδόμηση ενός υγιούς και ανθεκτικού εργασιακού περιβάλλοντος, που θα ενισχύει την κοινωνική συνοχή και την οικονομική ευημερία του τόπου μας.
Παράλληλα, συμμετέχει ενεργά σε συνέδρια, τεχνικές επιτροπές και διαβουλεύσεις τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, καταθέτοντας τεκμηριωμένες εισηγήσεις, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διαμόρφωση πολιτικών και πρακτικών που προάγουν μια δίκαιη και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα εκπαιδευτικά προγράμματα κατάρτισης και τις δράσεις της ΟΕΒ, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.oeb.org.cy.
*Ανώτερη Λειτουργός Τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού της ΟΕΒ
