Και πού θα μας οδηγήσει, είναι το δεύτερο ερώτημα που ακολουθεί το ερώτημα του τίτλου.
Το παραλήρημα με τους πίνακες του Γιώργου Γαβριήλ είναι ένα μόνο δείγμα του πού οδηγούμαστε. Κι όσοι νομίζουν πως το θέμα παρεκτράπηκε λόγω προεκλογικής περιόδου, είναι μάλλον πολύ αισιόδοξοι.
Ο αυταρχισμός, η προσπάθεια καταστολής όποιας πράξης, ιδέας, συμπεριφοράς, δεν συμφωνεί με το γενικό αφήγημα, αλλά και το μίσος για ό,τι διαφορετικό, δεν είναι προεκλογικό σύμπτωμα. Έχει εισχωρήσει πλέον παντού και δεν προβλέπεται να ξεφουσκώσει μετά τις εκλογές του Μαΐου (εξάλλου τον Φεβρουάριο του ’28 πάλι εκλογές θα έχουμε).
Η προσπάθεια επιβολής ενός και μόνο αφηγήματος και ενός και μόνου τρόπου ζωής ως ορθού, εδραιώνεται διαρκώς και τείνει να γίνει κυρίαρχη τάση.
Και τα κόμματα, αυτά που ονομάζουμε κύτταρα της Δημοκρατίας, αντί να σταθούν ανάχωμα, συναγωνίζονται το ένα το άλλο πιο θα πάει πιο δεξιά. Μόνο που ο χώρος εκεί είναι ήδη κατειλημμένος και όσο δεξιότερα πάνε τόσο πιο πολύ τα απορροφά η αυθεντική άκρα δεξιά που ξέρει καλύτερα.
Δεν είναι θέμα αισθητικής, ούτε ερμηνείας της τέχνης, για να σπεύδουμε ο καθένας να διευκρινίσουμε πως «δεν μας αρέσουν τα έργα του Γαβριήλ, αλλά…». Καμία διευκρίνιση δεν χρειάζεται. Το ζητούμενο δεν είναι η αισθητική των συγκεκριμένων έργων ούτε η τεχνοτροπία, ούτε το ταλέντο του καλλιτέχνη. Το ζητούμενο είναι η διαφύλαξη των αρχών της Δημοκρατίας.
Δεν είναι η πρώτη, ούτε η τελευταία φορά, που ένα έργο τέχνης δεν αρέσει ή τίθεται στο στόχαστρο και αποκαθηλώνεται. Το πρωτόγνωρο είναι η συμμετοχή όλου σχεδόν του πολιτικού συστήματος στο πανηγύρι που στήνεται και το μένος που διασπείρεται για να μετατραπεί γρήγορα σε μίσος.
Σε μίσος μεταξύ ανθρώπων που κατά τα άλλα στο ίδιο καζάνι βράζουν, με τα ίδια προβλήματα, τις ίδιες χαρές, τις ίδιες λύπες… Κι όταν βρίσκονται εκτός διαδικτυακού ρινγκ μπορεί και να μη βλέπουν ο ένας τον άλλο ως εχθρό αλλά ως συνάνθρωπο, συνάδελφο, συνεργάτη, συμπολίτη, γείτονα, ξάδελφο…
Πριν λίγες βδομάδες το πρόβλημα ήταν η ποίηση του Αλέξανδρου Χρονίδη, πιο πριν ήταν το κείμενο στην Μπιενάλε Βενετίας καθώς και στίχοι του Κυριάκου Χαραλαμπίδη. Όλα αυτά μόνο τους τελευταίους λίγους μήνες. Κι όχι στα πλαίσια ενός διαλόγου και μιας κριτικής, αλλά «κάψτε ό,τι δεν μας αρέσει και κάντε τους δημιουργούς τους να σωπάσουν».
Την ίδια ώρα που στο μικρό μας νησί ένας ζωγράφος κι ένας γκαλερίστας δέχονται απειλές ακόμα και κατά της ζωής τους, στην Αμερική ένα ζευγάρι βρίσκεται νεκρό στο σπίτι του. Δολοφονημένο όπως αποδείχτηκε, από τον γιο τους, ο οποίος ήταν χρήστης ναρκωτικών. Το ζευγάρι είναι ο σκηνοθέτης Rob Reiner και η σύζυγος του, Michel Reiner, γνωστή φωτογράφος.
Μια οικογενειακή τραγωδία μπροστά στην οποία δύσκολα μπορεί κάποιος να βρει λόγια να πει. Εκτός κι αν είναι ο Τραμπ. Ο οποίος έγραψε σε ανάρτησή του πως «ο Rob Reiner, ένας βασανισμένος και προβληματικός, αλλά κάποτε πολύ ταλαντούχος σκηνοθέτης και κωμικός ηθοποιός, απεβίωσε μαζί με τη σύζυγό του Μισέλ, εξαιτίας της οργής που προκάλεσε στους άλλους μέσω της τεράστιας, αδιάλλακτης και ανίατης προσβολής του από μια νοητικά παραλυτική ασθένεια, γνωστή ως Σύνδρομο Διαταραχής από τον Τραμπ (Trump Derangement Syndrome – TDS)».
Με άλλα λόγια πέθανε γιατί επέκρινε τον Τραμπ. Άρα ήταν ένας θάνατος που του άξιζε, που ο ίδιος προκάλεσε. Κι όλο αυτό το μίσος διοχετεύεται στα πλήθη που είναι έτοιμα να το απορροφήσουν και να το εκτοξεύσουν απέναντι: κατά των μεταναστών, κατά των ομοφυλόφιλων, κατά των γυναικών, κατά όσων εκφράζουν διαφορετική από τη δική τους άποψη.
Πώς ανατρέπεται όλο αυτό;
Ελεύθερα, 21.12.2025
