Μια νέα, εκτενής έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και οργανισμών του ΟΗΕ αποκαλύπτει μία από τις πιο παραμελημένες και επίμονες παγκόσμιες κρίσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων: τη βία κατά των γυναικών. Παρά τις δεκαετίες διεθνών δεσμεύσεων, η πρόοδος παραμένει ελάχιστη και σε ορισμένες περιπτώσεις οπισθοδρομική.
Σύμφωνα με την έκθεση, σχεδόν 1 στις 3 γυναίκες παγκοσμίως – υπολογίζεται σε 840 εκατομμύρια – έχουν βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία από σύντροφο ή άλλο δράστη στη διάρκεια της ζωής τους, ποσοστό που δεν έχει ουσιαστικά αλλάξει από το 2000. Μόνο τους τελευταίους 12 μήνες, 316 εκατομμύρια γυναίκες, δηλαδή το 11% των γυναικών άνω των 15 ετών, υπέστησαν βία από τον σύντροφό τους.
Για πρώτη φορά, η έκθεση περιλαμβάνει και εκτιμήσεις για τη σεξουαλική βία από μη συντρόφους, αποκαλύπτοντας πως 263 εκατομμύρια γυναίκες έχουν υποστεί τέτοια μορφή κακοποίησης από την ηλικία των 15 ετών – αριθμός που θεωρείται βέβαιο ότι είναι υποτιμημένος λόγω φόβου και στίγματος.
Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, ήταν ξεκάθαρος:
«Η βία κατά των γυναικών είναι μία από τις αρχαιότερες και πιο διαδεδομένες αδικίες της ανθρωπότητας, αλλά παραμένει από τις λιγότερο αντιμετωπισμένες. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να θεωρείται δίκαιη ή ασφαλής όταν ο μισός πληθυσμός της ζει με φόβο».
Η νέα έκθεση, η πιο εκτενής των τελευταίων ετών, δημοσιεύεται λίγο πριν την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (25 Νοεμβρίου).
Τα ευρήματα είναι αποκαρδιωτικά: ενώ οι παγκόσμιες κρίσεις – από ανθρωπιστικές καταστροφές μέχρι την κλιματική αλλαγή – αυξάνουν τους κινδύνους για γυναίκες και κορίτσια, η διεθνής χρηματοδότηση καταρρέει.
Το 2022, μόλις 0,2% της παγκόσμιας αναπτυξιακής βοήθειας κατευθύνθηκε στην πρόληψη της βίας κατά των γυναικών. Το 2025, η χρηματοδότηση μειώθηκε ακόμη περισσότερο.
Η βία ξεκινά από νωρίς
Η έκθεση δείχνει ότι η βία ξεκινά από πολύ νωρίς. Περί τα 12,5 εκατομμύρια έφηβες 15-19 ετών, δηλαδή το 16%, υπέστησαν σωματική ή σεξουαλική βία από σύντροφο μέσα στο τελευταίο έτος.
Οι επιπτώσεις είναι βαθιές: ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, αυξημένος κίνδυνος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, κατάθλιψη, εξαναγκασμός σε γάμο, κοινωνικός αποκλεισμός.
Η γεωγραφική ανισότητα είναι κραυγαλέα. Σε περιοχές όπως η Ωκεανία (εκτός Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας), το ποσοστό βίας από σύντροφο φτάνει το 38%, πάνω από τρεις φορές τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Παρά την αύξηση των χωρών που συλλέγουν δεδομένα, τα κενά παραμένουν μεγάλα – ειδικά για γυναίκες προσφύγισσες, μετανάστριες, γυναίκες με αναπηρίες και όσες ζουν σε εμπόλεμες ζώνες.
Η έκθεση τονίζει ότι όπου υπάρχει πολιτική δέσμευση, υπάρχει και πρόοδος. Χώρες όπως η Καμπότζη, η Λιβερία, το Εκουαδόρ και η Ουγκάντα έχουν αναπτύξει επικαιροποιημένα εθνικά σχέδια δράσης, βελτιώνοντας νομοθεσία, υπηρεσίες και πρόσβαση στην υποστήριξη.
Για να υπάρξει πραγματική αλλαγή, ο ΠΟΥ καλεί τις κυβερνήσεις να επενδύσουν άμεσα σε:
• προγράμματα πρόληψης βασισμένα σε αποδεδειγμένα δεδομένα,
• ενίσχυση υπηρεσιών υγείας, νομικής και κοινωνικής βοήθειας,
• συστήματα συλλογής και αξιολόγησης δεδομένων,
• εφαρμογή και ενίσχυση νόμων που προστατεύουν και ενδυναμώνουν τις γυναίκες.
Η έκθεση συνοδεύεται από τη δεύτερη έκδοση του πλαισίου RESPECT Women, με νέες οδηγίες για την πρόληψη της βίας, ακόμη και σε ανθρωπιστικά περιβάλλοντα.
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο:
Δεν υπάρχει περιθώριο για άλλη σιωπή ή αδράνεια. Οι ηγέτες οφείλουν να δράσουν τώρα – γιατί πίσω από κάθε αριθμό υπάρχει μια γυναίκα της οποίας η ζωή έχει αλλάξει για πάντα.
Παρατηρήσεις:
Η έκθεση Global, regional, and national prevalence estimates for intimate partner violence against women and non-partner sexual violence against women, 2023 αναπτύχθηκε από τον ΠΟΥ και το Ειδικό Κοινό Πρόγραμμα Έρευνας, Ανάπτυξης και Εκπαίδευσης στην Αναπαραγωγική Υγεία (HRP) των UNDP–UNFPA–UNICEF–WHO–World Bank, εκ μέρους και σε συνεργασία με την Διαυπηρεσιακή Ομάδα του ΟΗΕ για την Εκτίμηση και τα Δεδομένα σχετικά με τη Βία κατά των Γυναικών. Η Ομάδα περιλαμβάνει εκπροσώπους από τον ΠΟΥ, την UN Women, την UNICEF, το UNFPA, το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC) και τη Στατιστική Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών (UNSD).
Η μεθοδολογία της έκθεσης χρησιμοποιεί μοντέλα για να αυξηθεί η συγκρισιμότητα των εκτιμήσεων μεταξύ χωρών και περιοχών, στο βαθμό που το επιτρέπουν τα διαθέσιμα δεδομένα. Όλες οι έρευνες πιθανότατα υποεκτιμούν την πραγματική έκταση της βίας κατά των γυναικών, καθώς πάντοτε υπάρχουν γυναίκες που δεν αποκαλύπτουν τις εμπειρίες τους, ιδίως όταν η βία αυτή συνοδεύεται από υψηλό κοινωνικό στίγμα. Η σεξουαλική βία ειδικά υποαναφέρεται σε πολλές χώρες, ενώ κακοσχεδιασμένες ή κακώς υλοποιημένες έρευνες σε ορισμένες περιοχές επιτείνουν ακόμη περισσότερο αυτή την υποεκτίμηση.
Σχετικά με τις περιφερειακές και εθνικές εκτιμήσεις
Η έκθεση και η σχετική βάση δεδομένων παρουσιάζουν στοιχεία ανά κατηγορία περιφέρειας:
Περιφέρειες των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG),
Περιφέρειες ΠΟΥ,
Περιφέρειες Global Burden of Disease (GBD),
Περιφέρειες UNFPA,
Περιφέρειες UNICEF.
Παρατίθενται επίσης δεδομένα για 168 χώρες και περιοχές, για γυναίκες ηλικίας 15–49 ετών, ενώ περιλαμβάνονται τόσο οι ισοβίως όσο και οι τελευταίου 12μήνου εκτιμήσεις επικράτησης της βίας.
Ποσοστά βίας από σύντροφο τους τελευταίους 12 μήνες
(για γυναίκες 15 ετών και άνω που είναι ή έχουν υπάρξει παντρεμένες/σε σχέση), σύμφωνα με την κατάταξη των περιφερειών SDG του ΟΗΕ – από τη μεγαλύτερη στη μικρότερη επικράτηση:
Ωκεανία (εκτός Αυστραλίας & Νέας Ζηλανδίας): 38%
Κεντρική και Νότια Ασία: 18%
Νότια Ασία: 19%
Λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες: 18%
Υποσαχάρια Αφρική: 17%
Μικρά Αναπτυσσόμενα Κράτη Νήσων: 17%
Βόρεια Αφρική και Δυτική Ασία: 14%
Βόρεια Αφρική: 16%
Ωκεανία (συμπεριλαμβανομένων Αυστραλίας & Νέας Ζηλανδίας): 13%
Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία: 8%
Λατινική Αμερική και Καραϊβική: 7%
Ευρώπη και Βόρεια Αμερική: 5%
in.gr
