Ο κόσμος έχει εισέλθει στο τελευταίο τρίμηνο του 2025, οι εθνικές οικονομίες βρίσκονται σε ένα σύνθετο μείγμα ανάκαμψης, οικονομικών πιέσεων, μεταβολών στην αγορά ενέργειας και γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Οι τίτλοι των εφημερίδων και οι οικονομικές ιστοσελίδες συχνά επικεντρώνονται στο ονομαστικό ΑΕΠ, αλλά αυτά τα στοιχεία μπορεί να είναι παραπλανητικά, καθώς ο πληθωρισμός και οι μεταβολές των τιμών μπορούν να διαστρεβλώσουν την πραγματική αξία της οικονομικής παραγωγής. Το πραγματικό ΑΕΠ, το οποίο προσαρμόζεται σε αυτούς τους παράγοντες, παρέχει μια σαφέστερη εικόνα για το ποιες οικονομίες αναπτύσσονται πραγματικά και ποιες δυσκολεύονται. Αυτό αναφέρει μεταξύ άλλων η ανάλυση της ιστοσελίδας Bestbrokers, με τίτλο «Real GDP by Country in 2025».
Την τελευταία δεκαετία, επισημαίνεται, ορισμένα μέτρα έχουν αναδείξει τις χώρες που προσαρμόστηκαν με επιτυχία στις παγκόσμιες κρίσεις, καθώς και εκείνες που έμειναν πίσω, καθιστώντας τα ιδιαίτερα σημαντικά σήμερα, καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι επενδυτές εξετάζουν μελλοντικές στρατηγικές. Για να ρίξει φως σε αυτές τις δυναμικές, η ομάδα της Bestbrokers χρησιμοποίησε δεδομένα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) από το 2016 έως το 2025 (τα στοιχεία για το 2025 είναι εκτιμήσεις), που καλύπτουν 135 χώρες, και υπολόγισε το πραγματικό ΑΕΠ, χρησιμοποιώντας τα πιο πρόσφατα στοιχεία για το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν και τους λεγόμενους δείκτες αποπληθωρισμού.
Δεν αποτελεί έκπληξη, αναφέρεται στην ανάλυση, το γεγονός ότι οι παγκόσμιες οικονομικές επιδόσεις αποδεικνύονται σημαντικές: Μικρά έθνη όπως το Λιχτενστάιν και η Μάλτα πρωτοστατούν στον «πραγματικό» κατά κεφαλήν πλούτο, ενώ μεγάλες οικονομίες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ινδία συνεχίζουν να αναπτύσσονται δυναμικά, αν και με άνιση εσωτερική κατανομή. Ο ακραίος πληθωρισμός και οι διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών προκάλεσαν απότομες μειώσεις του πραγματικού ΑΕΠ στην Τουρκία και την Αργεντινή, ενώ έθνη όπως η Γκάνα και η Ιρλανδία παρουσίασαν ταχεία ανάπτυξη.
«Μια δεκαετία αλλαγών στο πραγματικό ΑΕΠ μπορεί να αποκαλύψει τη μακροπρόθεσμη προσαρμοστικότητα μιας οικονομίας , αναδεικνύοντας τόσο την ανθεκτικότητα όσο και πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι. Οι συνεχείς αυξήσεις του δείκτη ΑΕΠ υποδηλώνουν βελτίωση της παραγωγικότητας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, υψηλότερο βιοτικό επίπεδο για τον πληθυσμό και συνολική οικονομική ανάπτυξη. Τα αρνητικά ποσοστά, από την άλλη πλευρά, υποδηλώνουν οικονομική συρρίκνωση και το ευρύτερο αρνητικό αντίκτυπο στη χώρα», αναφέρει η ανάλυση.
Δυναμική αύξηση στην Κύπρο
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το ΑΕΠ στην Κύπρο μεταξύ 2016 και 2025 αυξήθηκε 53,61% και συγκαταλέγεται στις οικονομίες που εμφανίζουν δυναμική. Πέρα από τη συγκεκριμένη ανάλυση, αν λάβουμε υπόψη τα στοιχεία που καταγράφονται στον προϋπολογισμό του 2026, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (σε τρέχουσες τιμές το 2023 είναι €31,34 δισ. αυξάνεται στα €33,56 δισ. το 2024 και η πρόβλεψη είναι για €34,83 δισ. το 2025). Αν προχωρήσουμε την επόμενη τριετία θα δούμε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στο ΑΕΠ. Η πρόβλεψη το 2026, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών είναι €36,80 δισ., το 2027 εκτιμάται €38,61 δισ. και €40,50 δισ. το 2028. Δηλαδή από το 2023, η συνολική χρηματική αξία όλων των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται, θα αυξηθούν κατά 29,22%.
Για τις χώρες στα Βαλκάνια, η Αλβανία γνώρισε ένα κύμα αισιοδοξίας, σημειώνοντας ανάπτυξη 88,5%, καθώς οι ελπίδες ένταξης στην ΕΕ και τα μεγάλα έργα υποδομής τροφοδότησαν την επέκταση. Ωστόσο, δεν είχαν όλα τα κράτη οι ιστορίες ανάπτυξης. Το ΑΕΠ της Τουρκίας σημείωσε βουτιά 88,4% λόγω ότι η οικονομία έχει πληγεί από πολιτικές αναταραχές, ενώ η οικονομία της Αργεντινής σχεδόν κατέρρευσε, συρρικνώνοντας το ΑΕΠ κατά 98,8% υπό το βάρος του υπερπληθωρισμού.
Η κατάσταση στην Ινδία
Στην ανάλυση επισημαίνεται ότι η Ινδία, που συχνά θεωρείται πρωταθλητής ανάπτυξης, παρουσιάζει μια διαφορετική ιστορία όταν αφαιρούνται οι τιμές πληθωρισμού. Το πραγματικό ΑΕΠ μειώνεται στα 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, σχεδόν στο μισό της ονομαστικής του αξίας, αποκαλύπτοντας πώς οι αυξανόμενες τιμές και η ασθενέστερη ρουπία (νόμισμα χώρας) έχουν διογκώσει την αξία της στα χαρτιά.
Η Σαουδική Αραβία, αντίθετα, προσφέρει σπάνια σταθερότητα: οι σταθερές εξαγωγές πετρελαίου, ο συγκρατημένος πληθωρισμός και η συνετή δημοσιονομική πολιτική έχουν επιτρέψει στην πραγματική της παραγωγή να υπερβεί ελαφρώς το ονομαστικό ΑΕΠ, ένα σημάδι πραγματικής ανθεκτικότητας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ανάλυσης, η οικονομία της Ρωσίας σε καιρό πολέμου κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση, το πραγματικό ΑΕΠ της οποίας υποχωρεί στα 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, καθώς οι κυρώσεις και οι αυξανόμενες τιμές διαβρώνουν τυχόν ονομαστικά κέρδη. Σε όλη την Αφρική, το πραγματικό ΑΕΠ της Νιγηρίας είναι περίπου το μισό της ονομαστικής της αξίας, ενώ της Γκάνας βρίσκεται περίπου στο ένα έβδομο και της Αιθιοπίας περίπου στο ένα πέμπτο των αντίστοιχων ονομαστικών τους μεγεθών.
Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα, Γερμανία
Με πραγματικό ΑΕΠ περίπου 23,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο , αν και η δυναμική της επισκιάζεται από πολιτικό αδιέξοδο και αυξανόμενες πιέσεις στις τιμές. «Το κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, το οποίο ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου, έχει αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες ομοσπονδιακούς υπαλλήλους άνεργους και έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη της αγοράς, ενώ οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν αυξηθεί. Μια πληθώρα ομοσπονδιακών υπαλλήλων παραμένει απλήρωτος, πιθανώς περιορίζοντας τις καταναλωτικές δαπάνες και επιβαρύνοντας την οικονομική ανάπτυξη, ενώ η αναστολή των κυβερνητικών προγραμμάτων και των διακριτικών δαπανών περιορίζει περαιτέρω τη δημοσιονομική στήριξη σε μια εποχή που η εμπιστοσύνη της αγοράς είναι ήδη εύθραυστη», αναφέρει η έκθεση.
Στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού, σημειώνεται, η Κίνα, με πραγματικό ΑΕΠ περίπου 16,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, αντιμετωπίζει την αντίθετη πρόκληση: επίμονο αποπληθωρισμό και αδύναμο καταναλωτικό κλίμα, παρά τα νέα μέτρα τόνωσης για τη σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων και την αναζωογόνηση των εξαγωγών.
Στην Ευρώπη, η Γερμανία, με 4,1 τρισεκατομμύρια δολάρια ΑΕΠ, παλεύει με διαρθρωτική στασιμότητα, μέτρια ανάκαμψη της βιομηχανικής παραγωγής και μείωση του ενεργειακού κόστους. Αυτά υποδηλώνουν συγκρατημένη αισιοδοξία. Κάθε μία από αυτές τις οικονομίες αναπτύσσεται σε πραγματικούς όρους, ωστόσο οι εγχώριες ευπάθειες αποκαλύπτουν πόσο εύθραυστη παραμένει η ανάπτυξη μετά την πανδημία.
Ολοένα και πιο άνιση ανάπτυξη
Η παγκόσμια οικονομία, υποδεικνύεται στην ανάλυση, εισέρχεται σε μια φάση ολοένα και πιο άνισης ανάπτυξης, με τις προηγμένες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ να διατηρούν μέτρια ανθεκτικότητα μέσω της ισχυρής καταναλωτικής δαπάνης, των επενδύσεων στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τις πράσινες τεχνολογίες.
Τμήματα της Ευρώπης και της Ανατολικής Ασίας αντιμετωπίζουν στασιμότητα στην ανάπτυξη λόγω της χαμηλής ζήτησης, της γήρανσης του πληθυσμού και της βιομηχανικής επιβράδυνσης. Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι «οι αναδυόμενες αγορές στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τμήματα της Αφρικής είναι έτοιμες για ταχύτερη ανάπτυξη, τροφοδοτούμενη από δημογραφικά στοιχεία, επενδύσεις σε υποδομές και ψηφιακό μετασχηματισμό, γεγονός που υποδηλώνει ότι στο μέλλον θα δούμε βραδύτερη συνολική ανάπτυξη, αλλά μια σταδιακή μετατόπιση της παγκόσμιας οικονομικής επιρροής προς νεότερες, ταχύτερα αναπτυσσόμενες περιοχές».
