Τάκης Χατζηγεωργίου, «meta Χρόνος», εκδόσεις Το Ροδακιό, 2025.
Με θητεία 13 χρόνων στο κυπριακό κοινοβούλιο και άλλα 10 χρόνια στην Ευρωβουλή, συνεπικουρούσης και της 12ετούς παρουσίας του στη διεύθυνση του ραδιοφωνικού σταθμού «Άστρα» ο Τάκης Χατζηγεωργίου, θα έλεγα νομοτελειακά, γράφει ποίηση κυρίως πολιτικής υφής.
Γενικά, η εμπλοκή στα της πολιτικής μα και στα της δημοσιογραφίας δίνει πολλά εναύσματα και ερεθίσματα στην ποιητική γραφή. Πολιτική και δημοσιογραφία παρέχουν βιώματα που μπορούν να μετουσιωθούν αισθητικά σε ποίηση. Δεν παρέχουν βέβαια το χρόνο, ούτε και τη ψυχική διάθεση προκειμένου να γραφτούν ποιήματα. Έτσι, μοιραία, οι εμπνεύσεις έρχονται και παρέρχονται. Εξαϋλώνονται, εξανεμίζονται προτού προλάβουν να αποτυπωθούν στο χαρτί.
Εξού και ο Τ.Χ. είναι ολιγογράφος. Εξάλλου, έπρεπε να μεσολαβήσει μια πενταετία διακριτικής αποστασιοποίησης από το δημόσιο βίο μέχρι να εμφανιστεί αυτή η ποιητική συλλογή, την οποία θα επιχειρήσω στη συνέχεια να παρουσιάσω. Από το προηγούμενο ποιητικό του έργο που κυκλοφόρησε σε βιβλίο πέρασαν 26 συναπτά έτη.
Σε αυτή την τρίτη ποιητική συλλογή ο Τ.Χ. εμπνέεται από πολιτικές καταστάσεις, αλλά βεβαίως και από πολιτικά πρόσωπα. Λαμβάνει δε θέση εξόχως πολιτική, αλλά και αισθητικά επαρκή. Ψέγει την υποκρισία και την πόζα των πολιτευτών, καθώς την γνώρισε από μέσα.
Από την αρχή του βιβλίου σε τρία ομόθεμα, ομότιτλα, διαδοχικά ποιήματα διαπομπεύει τη σχέση του πολιτικού Αρχηγού με τους σφουγκοκωλάριους αυλικούς του. Το πράττει με άρτια αρχιτεκτονική και σκηνοθετική δόμηση, με κύριο όπλο τον σαρκασμό και την ειρωνεία. Συχνά δε επιστρατεύει και την αλληγορία.
Ιδού ένα αρκούντως εύγλωττο χαρακτηριστικό παράδειγμα: «Ας παραδεχθούμε την αλήθεια πια!/ Μια οχιά και τίποτα να μη μας κάνει θα τη σκοτώσουμε!/ Εγώ, να μου επιτραπεί,/ δεν ονομάζω τον εαυτό μου εχθρό των ερπετών./ Εχθρός του ανθρώπου που σέρνεται, ναι». (σελ. 19) Εδώ η αλληγορία συνυπάρχει με τη μεταφορά.
Γενικά όμως, τα κλειδιά του T.X. είναι διάφανα, ευκρινή, ευθυτελή και μονοσήμαντα. Οι στίχοι του δεν επιδέχονται αμφισημίες και πολυσημίες. Λέγουν ευθέως και ευτόλμως αυτό που θέλουν να πουν.
Όπως και στον πολιτικό του λόγο, ομοίως και στον ποιητικό ο Τ.Χ. αναφέρεται συχνά στην τ/κ κοινότητα. Π.χ. στο ποίημα «Η Λουκρούνου» (σελ. 21) μιλά για το ξεκλήρισμα ενός τ/κ χωριού, γειτονικού με τη γενέτειρά του Ακουρδάλεια, αντλώντας από τις μνήμες της παιδικής του ηλικίας. Το ποίημα είναι αφηγηματικό, αλλά ουδόλως χάνει από την ποιητικότητά του.
Το ποίημα «Η Ραζιέ» (σελ. 24) είναι ένα εκτενές πεζοτράγουδο, με εκρηκτικά σημαντικές ποιητικές εξάρσεις μέσα στις γραμμές του, με παραστατικότητα, αφαιρετικότητα και κυπρέϊκα ηχοχρώματα απαράμιλλης ομορφιάς. Ιδού μια έκφραση υψηλής συγκίνησης: «Ελύθησαν τα πόδια μου / Εξικουτσακώθην η καρκιά μου…». (σελ. 26) Η δε συμπερασματική κατακλείδα στο τέλος του ποιήματος ιδιαιτέρως εύστοχη και ουσιαστική: «Κιούλι ή γιασεμί… / Πάντα μαζί… / Ουκ ένι γιασεμί και κιούλι, ότι ανθός ένα εστί». (σελ. 26)
Ιδιαίτερη μνεία θα ήθελα να κάμω και στο ποίημα «Πάμπλο Νερούδα» (σελ. 33) που είναι το πιο μακροσκελές στο βιβλίο και θα μπορούσα να χαρακτηρίσω ποιητολογικό. Προφανώς ελαύνεται από μια επίσκεψη του Τ.Χ. στην “Isla Negra” όπου το σπίτι – μουσείο και ο τάφος του Χιλιανού ποιητή και της συζύγου του Ματίλντε. Η σαγήνη και το δέος είναι συναισθήματα ποιητο – παραγωγικά: «… ένα βράδυ, / ένα πρωί, / ο ωκεανός θα΄ ρχόταν./ Δριμύς, ισχυρός, εν απολύτω δόξη. / Για να τον πάει μακριά… / … εγνώριζε ο ποιητής πως αυτός θα μιλούσε τελευταίος. / Τέτοια συνήθως πράττουν οι ποιητές». (σελ. 39-40)
Οι πλείστοι στίχοι του Τ.Χ. έχουν την πίκρα και την οδύνη της εμπειρίας. Σπάνια εντοπίζεται μια χαραμάδα φωτός σε αυτούς. Ανίχνευσα μια τέτοια στιγμή, ίσως την πιο αισιόδοξη στο βιβλίο, και την παραθέτω: «Η νύχτα τρέμει να φύγει τρέμει να σταθεί / μα το φως καραδοκεί. / Θα τη σκοτώσει με αίμα ψυχρό. / Μητροκτόνο το φως θα της λεηλατήσει το σώμα». (σελ. 45)
Στη συλλογή ιχνηλατούνται αρκετές δυνατές στιγμές, ρεαλιστικές μα και υπερεαλιστικές. Ο ποιητής αναδεικνύεται συχνά ως λυρικός κα ενδοσκοπικός ανατόμος. Είναι μεν εικονοπλάστης, αλλά την ίδια στιγμή καλλιεργεί και μια βαθιά εσωτερικότητα: «Στο πλατύ διάδημα της θάλασσας κυλούσαν αργά / οι ρηγματώσεις των κυμάτων. / Ομιλώ για τον βυθό, / εκεί που οι ανάσες των ανθρώπων / φτάνουν μόνο / αν κουβαλούν αθρυμμάτιστο έναν πόνο». (σελ. 50)
Άξιο ιδιαίτερης αναφοράς θεωρώ κι ένα αλληγορικό ποίημα κοινωνικοπολιτικής κριτικής, σκληρό, μαστιγωτικό, μα αισθητικά επαρκές, που τιτλοφορείται «Τα γουρούνια». (σελ. 52) Εδώ μάλλον θεματοποιείται η βαρβαρότητα των ισχυρών, των ισχυρών μιας μικροκοινωνίας ή και του κόσμου ολόκληρου.
Ακόμη δυο αμιγώς πολιτικά ποιήματα είναι το «Η συνεδρία» (σελ. 59) και το «Αγωγή» (σελ. 67). Στο πρώτο θεματοποιείται ο αναμηρυκασμός των απόψεων σε πλαδαρές, ανούσιες συνεδριάσεις όπου όλοι επαναλαμβάνουν εαυτόν με κομπορρημοσύνη! Στο δεύτερο ψέγεται ευστόχως ο κομματικός αρριβισμός των φανατικών: «Τον έβλεπα συχνά στις οργανωμένες διαδηλώσεις / να κρατά τον τηλεβόα κα να τσιρίζει, / έτσι, για να εξασφαλίσει μια μικρή ανέλιξη».
Ο Τ.Χ. επέλεξε να ολοκληρώσει τη συλλογή του μ’ ένα ποίημα ανατρεπτικής διάθεσης. Μ’ ένα ποίημα «αντί» ως αντιρρησίας, αντιστασιακός, αντισυστημικός, αντικαθεστωτικός και ό,τι άλλο συναφές μπορεί να σκεφτεί κανείς: «Η δε ψυχή μου ανάστατη / από τους κεραυνούς / έβγαλε στον ήλιο τα μαχαίρια της. / Κι εγώ, εγώ / βαθιά συλλογιζόμουνα / αυτό που οι άλλοι εδόξασαν / εγώ να το χλευάσω». (σελ. 78)
- ΥΓ. Η ΣΤΗΛΗ ΘΑ ΕΠΑΝΕΛΘΕΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΕΧΗ ΝΟΕΜΒΡΙΟ
