Μέσω της επιτάχυνσης των διαδικασιών για τις απαλλοτριώσεις ευελπιστεί το κράτος πως θα μειώσει το ύψος των δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που οφείλει στους ιδιοκτήτες γης που έχει απαλλοτριωθεί. Το σχετικό νομοθέτημα εκκρεμεί εδώ και δέκα μήνες ενώπιον της Βουλής και μέσω αυτού απλοποιούνται οι χρονοβόρες διαδικασίες των απαλλοτριώσεων για να ολοκληρώνονται εντός ενός έτους.
Συγκεκριμένα, εντός ενός έτους θα μπορούν οι παραπονούμενοι ιδιοκτήτες απαλλοτριωθείσας γης να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη, όταν διαφωνούν με την προσφορά του Κτηματολογίου για απαλλοτρίωση. Στην περίπτωση που εντός των 12 μηνών δεν επέλθει συμφωνία, το ποσό αποζημίωσης θα θεωρείται ότι έχει συμφωνηθεί και θα παρέχεται η δυνατότητα κατάθεσής του σε ειδικό λογαριασμό υπό την εποπτεία του Γενικού Λογιστή, με καταβολή τόκων μέχρι την ημερομηνία κατάθεσης.
Σήμερα, όσοι κάτοχοι απαλλοτριωθείσας γης δεν αποδέχθηκαν την προσφορά του Κτηματολογίου προσφεύγουν στα δικαστήρια, καθώς δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να προσδιοριστεί ή να προβλεφθεί ο χρόνος εκδίκασης των υποθέσεων και το τελικό ύψος της αποζημίωσης. Επιπρόσθετα, μέσω του νομοσχεδίου αλλάζουν οι πρόνοιες, έτσι ώστε να γίνονται πιο γρήγορα οι πληρωμές. Για να επιτυγχάνεται γρηγορότερη πληρωμή ή κατάθεση πληρωμήςν στον Γενικό Λογιστή, των αποζημιώσεων εντός συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου και αμέσως μετά την εγγραφή των ακινήτων που απαλλοτριώθηκαν. Η διαφοροποίηση της συγκεκριμένης πρόνοιας θα συμβάλει στην αποφυγή σύγκρουσης της αρμόδιας αρχής με τους ιδιοκτήτες, ενώ θα μειωθεί και το ποσό που καταβάλει το κράτος ως τόκο καθώς τόκος επιβάλλεται μέχρι την ημερομηνία κατάθεσης των χρημάτων.
Άλλα μέτρα
Πέραν της αλλαγής του νομικού πλαισίου, τα τελευταία χρόνια το κράτος περιλαμβάνει στον κρατικό πρϋπολογισμό ύψους €31 εκατ. για μείωση των οφειλών. Οι πληρωμές των οφειλών γίνονται με χρονολογική σειρά, αρχίζοντας από τις παλαιότερες, για τις οποίες το επιτόκιο είναι υψηλότερο.
Παράλληλα, το κράτος διαπραγματεύεται με ιδιοκτήτες απαλλοτριωμένης γης για να τους επιστραφούν οι περιουσίες τους, καθώς, παρόλο που απαλλοτριώθηκαν, δεν αξιοποιήθηκαν από το κράτος. Τα τελευταία έντεκα χρόνια, οπότε είχε τροποποιηθεί ο νόμος, οι απαλλοτριώσεις γίνονται με φειδώ και μόνο εάν το έργο είναι ώριμο και περιλαμβάνονται τα σχετικά κονδύλια στον προϋπολογισμό προχωρά η διαδικασία.
Περαιτέρω μείωση στις οφειλές
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, τέλος του 2024 οι συνολικές εκκρεμούσες υποχρεώσεις (συμπεριλαμβανομένων και των τόκων) προς τους ιδιοκτήτες γης τους οποίους η γη απαλλοτριώθηκε για υλοποίηση αναπτυξιακών ή άλλων έργων (αρχαιολογικοί χώροι, ανάγκες εθνικής φρουράς) ανέρχονταν στα €166. 9 εκατ. Την αντίστοιχη περίοδο του 2023 οι οφειλές του κράτους ήταν €173 εκατ.
Ουσιαστικά, το ύψος του οφειλόμενου ποσού για απαλλοτριώσεις μειώθηκε κατά 3,5% ενώ σε σχέση με το τέλος του 2012 τα οφειλόμενα ποσά για απαλλοτριώσεις μειώθηκαν κατά 67,2%, αφού τότε το οφειλόμενο ποσό ανερχόταν στα €508 εκατ. Να σημειωθεί πως από τις συνολικές εκκρεμείς υποχρεώσεις, ποσό ύψους €82.2 εκατ. ή το 49% έχει συμφωνηθεί και έγινε αποδεκτό από τους ιδιοκτήτες των υπό απαλλοτρίωση τεμαχίων ενώ το υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό ύψους €84.7 εκατ. ή το 51% δεν έχει γίνει ακόμη αποδεκτό από τους ιδιοκτήτες.
Υψηλό το επιτόκιο
Υπενθυμίζεται πως τον Μάιο του 2014 είχε μειωθεί ο πληρωτέος τόκος που καταβάλλει το κράτος προς τους ιδιοκτήτες ακινήτων για ληξιπρόθεσμες οφειλές απαλλοτριώσεων. Για πολλές δεκαετίες ο τόκος ήταν 9%, γεγονός που συνέβαλλε στην αύξηση των οφειλών, ενώ με την αλλαγή του νόμου ο τόκος που πληρώνει το κράτος μειώθηκε στο 3%. Όπως επισημαίνει το υπουργείο Οικονομικών στην Έκθεση Δημοσιονομικών Κινδύνων, με τα σημερινά δεδομένα το ύψος του επιτοκίου εξακολουθεί να είναι υψηλό, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας το επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας έως ενός έτους από νοικοκυριά τον Ιούνιο του 2025 κυμαινόταν στο 1,13%.
