Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του «Τρωτός Άτρωτος» από τις Εκδόσεις Διόπτρα, αλλά και την επιτυχημένη πορεία της Εθνικής Ελλάδος στο FIBA EuroBasket 2025, ο «θρύλος του ελληνικού μπάσκετ», «ο Δράκος», ο άνθρωπος που έγινε ο πρώτος αθλητής στον κόσμο που κέρδισε ξεχωριστά EuroBasket ως παίκτης κι έπειτα και ως προπονητής, μιλά αποκλειστικά στα «Ελεύθερα».
–Πώς αισθάνεστε όταν κάποιοι συνεχίζουν να σας αποκαλούν coach; Σα να είναι ένας τίτλος τιμής, υπέρτερος του ονόματός σας… Όταν ήμουνα παίκτης και αποφάσισα να παραμείνω μετά κοντά στο μπάσκετ με την ιδιότητα του προπονητή, μια και είχα τελειώσει και το ΤΕΦΑΑ με ειδικότητα στο μπάσκετ -έχοντας μάλιστα ξεκινήσει την προπονητική σε μια περίοδο που δεν υπήρχε ιδιαίτερη αμοιβή σ’ αυτό- ήμουνα αρχικά προπονητής σε ομάδες μικρότερων κατηγοριών, από εκείνες στις οποίες έπαιζα στην Α’ Εθνική. Εκεί, συνάντησα διάφορους ανθρώπους οι οποίοι ασχολιόντουσαν με το μπάσκετ που μου έλεγαν: «Θα ‘ναι πολύ μεγάλη υπόθεση, από αρχηγό, να σε φωνάζουν coach. Αυτό θα σημαίνει πως άφησες την παρουσία σου στην προπονητική!». Αυτό, λοιπόν, είναι πολύ μεγάλη τιμή. Γιατί για ανθρώπους, οι οποίοι έχουν κάνει πολύ μεγάλη καριέρα στον αθλητισμό, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει ο κόσμος στο πώς τους βλέπει ή πώς τους αποκαλεί.
–Μου μιλάτε για «μεγάλη καριέρα». Ποια είναι, αλήθεια, η διαφορά ενός «αθλητή» σε σχέση με έναν «μεγάλο αθλητή», όπως είστε εσείς; Δεν ξέρω αν είμαι «μεγάλος αθλητής», όπως λέτε… Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι υπάρχουν δύο πράγματα που βοηθάνε στο να εξελιχθείς στον χώρο του αθλητισμού. Το ένα είναι η ευκολία με την οποία μπορεί κάποιο παιδί να αντιλαμβάνεται κινητικά- πνευματικά τις δεξιότητες που χρειάζεσαι για ένα άθλημα και το άλλο, η προσπάθειά σου, κάθε μέρα, να ξεπερνάς την προηγούμενη μέρα σε προσπάθεια και δουλειά. Αυτά τα δύο στοιχεία, νομίζω πως μπορούν να σε παρακινήσουν ώστε να παρακινήσεις κι εσύ άλλους, για να δημιουργήσετε μαζί ωραία αποτελέσματα. Γιατί δεν φτάνει μόνο το -όποιο- ταλέντο. Θα σας προσθέσω, ωστόσο, ακόμη ένα προσόν σ’ αυτά που σας ανέφερα: Να προσπαθείς να βοηθάς και τους άλλους να γίνουν καλύτεροι! Επομένως, αυτά τα τρία στοιχεία μπορούν να σε βοηθήσουν να απολαύσεις μια ξεχωριστή παρουσία στον αθλητισμό.
–Νομίζετε πως η πάσα είναι πιο σημαντική από το τρίποντο, σε έναν αγώνα; Συνήθως τα σουτ είναι καλά όταν είσαι ελεύθερος. Κι αυτά προσπαθεί και επιβραβεύει ο κάθε προπονητής, άσχετα αν θα μπει ή αν δεν θα μπει το καλάθι– γιατί χρειάζεται ο προπονητής να εμπνέει στους παίκτες του, ώστε να έχουν αυτοπεποίθηση. Αλλά πρέπει να δουλέψουν για να μείνουν ελεύθεροι. Όταν, όμως, ο στόχος κινείται στην πάσα και υπάρχουν δύο αντίπαλοι οι οποίοι παρεμποδίζουν την μπάλα να μετακινηθεί γιατί είναι στο ύψος τους -είτε των χεριών τους, κατακόρυφα, είτε οριζόντια- τότε έχεις περισσότερες παραμέτρους να υπολογίσεις και να αντιμετωπίσεις, για να φτάσεις και να δώσεις μια καλή πάσα. Έχοντας συνυπολογίσει και το timing– δηλαδή, να τη δώσεις τη στιγμή που ο άλλος είναι ελεύθερος.
–Σας έλειψαν, επομένως, τα περισσότερα τρίποντα στην καριέρα σας; Είναι γνωστό πως σε κάθε παιχνίδι λειτουργούσατε πάντα ομαδικά και σχεδόν καθόλου ατομικά… Θα ήθελα περισσότερες νίκες, αλλά δεν μ’ ενδιέφερε ποτέ αν θα ήταν δικά μου τα τρίποντα ή κάποιου άλλου συμπαίκτη μου. Είναι ωραίο να κερδίζεις -παρότι είναι δύσκολο να μάθεις απ’ τις νίκες- αλλά είναι ακόμη πιο ωραίο να διδάσκεσαι γενικώς.
–Από τις ήττες σας τι μάθατε, λοιπόν; Ότι μπορείς να γίνεις καλύτερος, ότι μπορείς να εξελίξεις τον χαρακτήρα σου, ότι μπορείς να εξελίξεις τις δεξιότητές σου, τις συμπεριφορές σου. Γιατί είναι πολλά αυτά τα οποία δημιουργούν μια ελλιπή εμφάνιση.
-Τι μπορούσε να σας κάνει να μην κοιμηθείτε το βράδυ; Μία μεγάλη νίκη -λόγω της υψηλής αδρεναλίνης που μεταφέρατε και στο σπίτι- ή μία ήττα που σας «βασάνιζε»; Περισσότερο θέματα που αφορούσαν στις σχέσεις μου με τους ανθρώπους. Τα άλλα πρέπει να τα βλέπεις στο μέγεθος που είναι– είτε είναι νίκες, είτε είναι ήττες. Δεν είναι τόσο μεγάλα αυτά. Κανείς δεν χάθηκε μετά από μια μεγάλη ήττα, ούτε και σταμάτησε να προσπαθεί μετά από μια μεγάλη νίκη. Αλλά μπορεί να έχασε έναν δικό του άνθρωπο, ή μπορεί να συμπεριφέρθηκε άσχημα σε έναν δικό του άνθρωπο που τον αγαπά και που δεν ήθελε να τον πληγώσει– αυτά, νομίζω, είναι πιο σημαντικά στη ζωή.
–Στο τέλος του βιβλίου σας «Τρωτός Άτρωτος», λέτε το εξής σε ένα χειρόγραφό σας: «Αλλά τώρα, ας απολαύσουμε τη ζωή! Τη ζωή μας που συνεχίζεται…». Την απολαύσατε τη ζωή σας, κύριε Γιαννάκη; Φυσικά! Είμαι ένας τυχερός άνθρωπος. Αν και μέσα από συγκλονιστικές δυσκολίες και έντονες στεναχώριες, ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ πως θα μπορούσε να κυλήσει έτσι η ζωή μου. Ούτε μου πέρασε ποτέ απ’ το μυαλό αυτό.
–Μεγαλώνοντας στη Νίκαια, μέσα σε μια πολυμελή, φτωχή οικογένεια, δεν είχατε ονειρευτεί ποτέ για τον εαυτό σας τον «μεγάλο αθλητή» που γίνατε στη συνέχεια; Όχι, βέβαια. Μέχρι τα 14 μου σκεφτόμουν πώς θα σπουδάσω, πώς θα γίνω πολιτικός μηχανικός. Ήταν μια περίοδος που ίσως να με είχαν επηρεάσει οι εικόνες γύρω μου: Το σπίτι μου ήταν ένα προσφυγικό σπίτι και ήδη ξεκίνησαν να χτίζονται στη γειτονιά νέα ωραία σπίτια, πράγμα που, αν και σπάνιο, σ’ εμάς, τα πιτσιρίκια, προκαλούσε δέος. Επειδή ήμουν και καλός μαθητής στα μαθηματικά, ονειρευόμουν, μεγαλώνοντας, με κάποιο τρόπο, να συμβάλω κι εγώ σ’ αυτή την αλλαγή, απ’ το δικό μου μετερίζι. Κι έλεγα: «Θα πάω στο Πολυτεχνείο, θα γίνω πολιτικός μηχανικός». Τελικά, πολύ γρήγορα, εξελισσόμουνα παράλληλα στο μπάσκετ, περνούσα πολύ ωραία στο άθλημα, κι έτσι το επόμενο όνειρό μου ήταν να μπω στο ΤΕΦΑΑ, που τότε λεγόταν Γυμναστική Ακαδημία. Σκεφτόμουν πως αν παίζω και σε μια ομάδα θα παίρνω κι έναν καλύτερο μισθό για να περνώ καλύτερα, πως θα γίνω μετά ένας γυμναστής σε σχολείο κι ίσως να ‘μαι και προπονητής. Κάπως έτσι τα φανταζόμουν τα πράγματα.
–Αλλά γίνατε θρύλος! Κοιτάξτε, αυτό που κατάλαβα μεγαλώνοντας, είναι πως οι άνθρωποι δεν ξέρουν πόση δύναμη κρύβουν μέσα τους! Ούτε οι ίδιοι δεν πιστεύουν πως έχουν μέσα τους αυτή τη δύναμη! Κι υπάρχουν κι άλλοι που κρύβουν μέσα τους αυτή την τεράστια δύναμη, οπότε πρέπει να ψάξεις και να τους βρεις όλους αυτούς, στον τομέα που σε ενδιαφέρει, ενώνοντας και αναδεικνύοντας τις δυνάμεις τους.
–Ποτέ και τίποτα δεν θα κατέβαλε στη ζωή; Υπήρξαν πράγματα που με έκαναν, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, να αισθανθώ τρωτός. Γιατί είμαστε τρωτοί! Όμως, ας δοκιμάζουμε να ξεπερνάμε την αρνητική επίδραση κάποιου γεγονότος που μπορεί να μας συμβεί στη ζωή, προσπαθώντας να μας καταβάλει. Πάντοτε θαύμαζα -και θαυμάζω- τους ανθρώπους που ξεπερνούν τον εαυτό τους!
–Κάτι που κάνατε κι εσείς… Το προσπάθησα! Δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Αλλά, τι ωραίο που είναι να προσπαθείς…
–Όλοι λένε πόσο «καθαρός» άνθρωπος είστε. Κι αναρωτιέμαι αν στενοχωριόσασταν στις ανθρώπινες προδοσίες που βιώνατε κατά καιρούς… Είτε με προπονητές σας, είτε με συναθλητές σας… Η αλήθεια είναι πως στενοχωριόμουνα. Απλώς προσπαθώ να κρατώ στη μνήμη μου και στη ζωή μου τη θετική πλευρά των ανθρώπων. Γιατί, νομίζω, πως όλοι οι άνθρωποι περνάμε από διάφορα στάδια και -ηθελημένα ή άθελα- όλοι οι άνθρωποι θα πληγώσουμε κάποια στιγμή στην πορεία μας κάποιον. Όλα αυτά, όμως, θα πρέπει να μας παρακινούν ώστε να κατανοήσουμε τι πάει να πει άνθρωπος και πώς αντιμετωπίζει το κάθετί. Άλλωστε, καμία ζωή -όσο και να φαίνεται ωραία- δεν είναι συνεχώς ωραία. Μια ματιά, ένα γεγονός, μπορεί να σου δημιουργήσει δυσκολίες. Αλλά αυτές οι δυσκολίες είναι που σε προπονούν ουσιαστικά, για να ζήσεις καλύτερα!
–Όταν εγώ βλέπω μία μπάλα μπάσκετ είναι για μένα απλά «μία μπάλα μπάσκετ». Εσείς, τι βλέπετε; Τι βλέπω… (Χαμογελάει). Βλέπω ένα αντικείμενο που περνώντας χρόνο και ώρες μαζί του, αλλά και μαζί με φίλους μου, ανακαλύψαμε πράγματα για τον εαυτό μας τα οποία δύσκολα μπορεί να ανακαλύψει κάποιος, μόνο δουλεύοντας ή στην καθημερινότητά του. Το μπάσκετ είναι ένα σπουδαίο παιχνίδι! Γιατί «σκαλίζει» όλη την ανθρώπινη φύση!
–Συνεχίζετε να παρακολουθείτε αγώνες από την τηλεόραση; Ναι, βέβαια. Παρακολουθώ τι προσπαθούν να κάνουν οι ομάδες, πώς αντιδρούν τα παιδιά, πώς αντιδρούν οι coach, πώς αντιδρούν οι φίλαθλοι, πώς σφυρίζουν στο παιχνίδι οι διαιτητές. Περνάω ωραία παρακολουθώντας μπάσκετ. Αρκεί να είναι μαχητικές οι ομάδες (χαμογελάει).
–Ως προπονητής πια, δικαιολογείτε αποφάσεις προπονητών σας στο παρελθόν που μπορεί τότε να σας στενοχωρούσαν; Φυσικά. Γιατί ο προπονητής είναι ο άνθρωπος που προσπαθεί να υλοποιήσει το καλύτερο πλάνο που θεωρεί πως είναι το σωστό για να χαρούν μετά όλοι. Από την άλλη, οι παίκτες κάνουν την προσπάθειά τους, για να μπορέσουν να διακριθούν. Οπότε η προσέγγιση είναι τελείως διαφορετική.
–Το μπάσκετ μοιάζει με τη ζωή, νομίζετε; Μοιάζει πάρα πολύ με τη ζωή, όπως και οποιαδήποτε άλλη δουλειά κάνει οποιοσδήποτε άνθρωπος.
–Εξηγήστε μου το λίγο, σε σχέση με το μπάσκετ… Είναι ένα παιχνίδι στο οποίο νομίζεις πως μπορείς να τα κάνεις όλα μόνος σου, γιατί συνήθως παίζεις μόνο όταν έχεις την μπάλα στα χέρια σου. Ή όταν δεν την έχεις, τη ζητάς. Το μπάσκετ σου δίνει αυτή την ψευδαίσθηση, αλλά είναι μόνο μια ψευδαίσθηση. Γιατί την μπάλα την έχεις για 4 συνολικά λεπτά στα χέρια σου απ’ τα 40. Και μπορεί να μην την έχεις ούτε καν 4. Όμως, για 36 λεπτά θα πρέπει να μάθεις να παίζεις χωρίς την μπάλα! Νομίζω πως, και στη ζωή, κάπως έτσι είναι τα πράγματα. Όπως και στη δουλειά. Θες να ζεις μόνο όταν τα πράγματα γίνονται μόνο από σένα- ιδίως αυτά που αφορούν στο τελικό αποτέλεσμα- κι όταν δεν γίνονται από σένα, επιζητάς να τα κάνεις εσύ.
–Σας στέρησε στιγμές από την προσωπική- οικογενειακή σας ζωή το μπάσκετ; Η γυναίκα μου, μού χάρισε τη ζωή της! Είμαστε μαζί από το 1976, τότε που ήμουνα δημοφιλής μόνο στα σχολεία της Νίκαιας (γελάει). Και πάντοτε αισθάνομαι δέος μπροστά στην προσπάθειά της να είναι πάντα δίπλα μου.
-Δεν δυσκολεύτηκε μετά, που γίνατε «ο Παναγιώτης Γιαννάκης»; Η αλήθεια είναι πως πέρασε δύσκολα, γι’ αυτό και οφείλω πολλά στο κορίτσι μου. Ό,τι και να πω είναι λίγο. Εγώ, στο μπάσκετ, περνούσα καλά. Αλλά η Ευγενία είχε τις αγωνίες της. Κακά τα ψέματα, για μια μεγάλη περίοδο ήμασταν σαν ροκ σταρς. Ερχόταν κάθε μέρα ένα μεγάλο τσουβάλι με γράμματα… Κι εκείνη, μικρό κορίτσι ήταν! Κι έκανε ό,τι μπορούσε για να μην επιβαρύνει τα συναισθήματά μου, την προσπάθειά μου… Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά που παίζουν σε υψηλό επίπεδο, έχουν δίπλα τους ανθρώπους που τους λένε τι να κάνουν για να είναι ακόμη πιο ψηλά από τους υπόλοιπους. Γι’ αυτό είναι δύσκολο! Δεν είναι απλό.
–Μέσα στο βιβλίο σας κάνετε λόγο και για την «ανασφάλεια του μικρού». Παρακολουθώντας σας κάποιος δεν μπορεί να πιστέψει πως είχατε ανασφάλειες… Όλοι οι άνθρωποι έχουν ανασφάλειες. Το θέμα είναι αν είναι διατεθειμένοι να συγκρουστούν μ’ αυτές. Αν τα καταφέρεις, τότε θα πετύχεις πολύ περισσότερα πράγματα απ’ ό,τι πιστεύεις.
–Ποια ήταν η νίκη στην καριέρα σας που σας έδωσε την μεγαλύτερη χαρά; Ό,τι και να πω είναι λίγο για τη νίκη επί της Σοβιετικής Ένωσης (σ.σ. 1987). Κυρίως, γιατί ήταν μια νίκη του Έλληνα πολίτη! Αυτού που πιστεύει ότι μπορούμε πολύ καλύτερα απ’ ότι καταφέρνουμε!
-Πώς θα θέλατε να σας θυμούνται, κύριε Γιαννάκη; …Ως έναν άνθρωπο που προσπαθούσε συνεχώς, που έδινε τα πάντα, ώστε να νιώθουν όλοι χαρούμενοι μέσα στο παιχνίδι.
Η πορεία της Εθνικής στο Ευρωμπάσκετ 2025
–Πώς κρίνετε την πορεία της Εθνικής Ελλάδος στο FIBA EuroBasket μέχρι τώρα, κύριε Γιαννάκη; Το είχα πει, κάποια στιγμή, όταν η ομάδα, παιχνίδι με παιχνίδι, εξελισσόταν: Τα καλύτερα είναι μπροστά μας! Πράγματι, η ομάδα μας, σε κάθε αγώνα, εμφανιζόταν ολοένα και πιο αποφασιστική, πνευματικά, τεχνικά και αγωνιστικά έτοιμη, καταφέρνοντας να κάνει το πρώτο και πιο αποφασιστικό βήμα στην προσπάθειά της αυτή, μια και πάντα υπήρχε το «βάρος» της πρόκρισης. Προσωπικά, μου δημιουργεί μεγάλη ικανοποίηση και χαρά το να βλέπω τα παιδιά -όλα τα παιδιά, γι’ αυτό και δεν θέλω να ξεχωρίσω κάποιον- να προοδεύουν, να εξελίσσονται, να παίζουν ομαδικά και με ψυχή, και, γιατί όχι, ελπίζοντας να μας χαρίσουν και στο μέλλον ανάλογες μεγάλες επιτυχίες με εκείνες που ζήσαμε στο παρελθόν. Περιμένουμε πολλά από την Εθνική μας, με θετικό πνεύμα και αισιοδοξία!».
(Σ.σ. η συγκεκριμένη δήλωση του Παναγιώτη Γιαννάκη δόθηκε στα «Ελεύθερα» την Παρασκευή 12/9, λίγες ώρες πριν από τον αγώνα της Εθνικής Ελλάδος απέναντι στην Τουρκία).
Παντελής Βλαχόπουλος: Η χαρά μοιράζεται
«“Η περηφάνια είναι αλληλένδετη με τον εγωισμό του ανθρώπου. Η χαρά, όμως, μοιράζεται με τους άλλους. Είναι ανθρώπινη”», μου είπε σ’ αυτή την πρώτη συνάντησή μας. Ήταν μια προσέγγιση η οποία αφορούσε τη μητέρα του. Την Καλλιόπη Γιαννάκη. Τη γυναίκα που είχε βγάλει από τα σπλάχνα της έναν άνθρωπο από ατσάλι, με καρδιά μικρού παιδιού. Έναν άνδρα που θα σήκωνε στους ώμους του ολόκληρη την Ελλάδα!»,
Παντελής Βλαχόπουλος, συγγραφέας βιβλίου «Τρωτός Άτρωτος», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα (από τον πρόλογο του βιβλίου).
- Info: Ο δημοσιογράφος Παντελής Βλαχόπουλος για έναν χρόνο ήταν συνοδοιπόρος του Παναγιώτη Γιαννάκη, σε μια βουτιά στην ιστορία της μυθιστορηματικής ζωής του. Τον είδε να αναπολεί, να θυμώνει, να συγχωρεί, να ξεσπάει, να οραματίζεται, να συγκινείται. Ο «θρύλος του ελληνικού μπάσκετ», στις σελίδες του βιβλίου «Τρωτός Άτρωτος» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα, μιλά σε πρώτο πρόσωπο για τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται, την κοσμοθεωρία του και τα ιδανικά τα οποία πρεσβεύει. Ιδανικά και διαχρονικά, που μπορούν να αποτελέσουν φωτεινό μονοπάτι για τη νέα γενιά.
Ελεύθερα, 14.9.2025
