Με έμφαση στην ανάγκη για ολιστική διαχείριση των υδάτινων πόρων και την ενίσχυση της αγροτικής ανθεκτικότητας απέναντι στην κλιματική κρίση, η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου ανακοίνωσε σήμερα, από το Επαρχιακό Γεωργικό Γραφείο Πάφου, σειρά αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου που αφορούν τόσο την υδατική πολιτική όσο και τη λήψη μέτρων για την πρόληψη πυρκαγιών στην ύπαιθρο.
Η κ. Παναγιώτου, σε δηλώσεις της μετά από συναντήσεις με αγροτικούς φορείς και παραγωγούς της επαρχίας, τόνισε ότι η αντιμετώπιση των προκλήσεων στην άρδευση περνά μέσα από τη συνολική διαχείριση της ύδρευσης, επισημαίνοντας πως η Κύπρος βιώνει μια από τις πιο δύσκολες περιόδους ξηρασίας στην ιστορία της.
Προέβη σε εξαγγελίες που σηματοδοτούν ένα νέο στάδιο στην υδατική και περιβαλλοντική πολιτική της Κύπρου, με σαφή στόχο τη μετάβαση από την κρίση στη βιωσιμότητα μέσα από επενδύσεις, τεχνολογικές λύσεις και ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας. Κάνοντας αναφορά στις προτάσεις του Προϋπολογισμού για το 2026 που θα συζητηθούν την προσεχή Δευτέρα στην αρμόδια κοινοβουλευτική η κ. Παναγιώτου υπογράμμισε ότι φέτος για πρώτη φορά έχουν συμπεριληφθεί πέραν των €140 εκατ. για αγορά αφαλατωμένου νερού. Απόφαση σημείωσε που καταδεικνύει την πρόθεση της Κυβέρνησης για συνεχομένη χρήση των αφαλατώσεων, διαφοροποιώντας την μέχρι σήμερα πολιτική, η οποία στερούσε ποσότητες νερού για άρδευση.
«Η ξηρασία που περνάμε είναι ίσως η χειρότερη που πέρασε ποτέ η χώρα μας. Δεν ωραιοποιήσαμε τα δεδομένα και δεν πρόκειται να το πράξουμε τώρα. Τα έργα που κάνουμε είναι εδώ και αποδεικνύουν την αφοσίωση και τη σκληρή δουλειά που γίνεται», δήλωσε χαρακτηριστικά η Υπουργός.
Η Υπουργός παρουσίασε το πέμπτο πακέτο μέτρων για την ενίσχυση της υδροδότησης, όπως εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 29 Οκτωβρίου, σημειώνοντας πως στόχος είναι η μόνιμη εξασφάλιση επάρκειας νερού για ύδρευση και άρδευση, ακόμα και σε περιόδους παρατεταμένης ανομβρίας.
Μεταξύ των βασικών πυλώνων της νέας υδατικής στρατηγικής περιλαμβάνονται:
● Τερματισμός της εφεδρικής χρήσης αφαλατώσεων, με τις ανάγκες ύδρευσης να καλύπτονται πλήρως από αφαλατωμένο νερό, ώστε τα φράγματα να διατίθενται για αρδευτικούς σκοπούς.
● Τέσσερις κινητές μονάδες αφαλάτωσης (Μονή, Λιμάνι Λεμεσού, Κισσόνεργα, Γαρύλλης) σε πλήρη λειτουργία έως τον Ιανουάριο του 2026, με ημερήσια παραγωγή 47.000 κ.μ. νερού.
● Τρεις νέες μονάδες αφαλάτωσης σε Επισκοπή, Βασιλικό και Αμμόχωστο, που θα ανεβάσουν τη συνολική ημερήσια παραγωγή στα 77.000 κ.μ., αυξάνοντας κατά 32% την επάρκεια ύδρευσης.
● Νέες μόνιμες μονάδες αφαλάτωσης σε ελεύθερη Αμμόχωστο και Ανατολική Λεμεσό, με ορίζοντα λειτουργίας το 2029 και χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
● Επενδύσεις €200 εκατ. για έργα συντήρησης, αντικατάστασης δικτύων και μείωσης απωλειών νερού.
● Ενίσχυση του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων με 54 νέα στελέχη από το 2023 και προώθηση του «Σταγονομετρώ» σε συνεργασία με το ΚΟΙΟΣ για παρακολούθηση της κατανάλωσης νερού.
● Μελέτη αναθεώρησης της υδατικής πολιτικής έως το 2050, για τον μακροπρόθεσμο επαναπροσδιορισμό του εθνικού σχεδιασμού και εξισορρόπηση του υδατικού ισοζυγίου.
Σύμφωνα με την κ. Παναγιώτου, το 37% των αναγκών της γεωργίας καλύπτεται πλέον από ανακτημένο νερό, ποσοστό-ρεκόρ για την Κύπρο, ενώ στόχος είναι η περαιτέρω αύξηση αυτού του ποσοστού μέσω νέων έργων σε Λάρνακα, Λευκωσία και Αραδίππου.
Μέτρα για την πρόληψη πυρκαγιών και αξιοποίηση εγκαταλελειμμένης γης
Παράλληλα, η Υπουργός ανακοίνωσε την έγκριση δέσμης μέτρων ύψους €5,25 εκατ. για την αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων γεωργικών εκτάσεων, στο πλαίσιο της πρόληψης πυρκαγιών και της ενίσχυσης της αγροτικής δραστηριότητας.
Το Σχέδιο Κρατικής Ενίσχυσης, προϋπολογισμού €4,1 εκατ., προβλέπει:
● Ενίσχυση έως €1.414 ανά δεκάριο για αποκατάσταση και αναβίωση εγκαταλελειμμένης ή προς εγκατάλειψη γεωργικής γης.
● Πρόσθετη στήριξη έως €60 ανά δεκάριο για διατήρηση αποκατεστημένων τεμαχίων με μόνιμες ξηρικές φυτείες.
Μέσω του προγράμματος LEADER, με προϋπολογισμό €1,15 εκατ., χρηματοδοτούνται επίσης:
● Απόκτηση εξοπλισμού πυροπροστασίας και καθαρισμού καύσιμης ύλης από παραδασόβιες κοινότητες.
● Ελεγχόμενη βόσκηση σε εκτάσεις που αποτελούν θύλακες κινδύνου για την ανάπτυξη πυρκαγιών.
Η κ. Παναγιώτου υπογράμμισε ότι είναι η πρώτη φορά που τέτοιου είδους μέτρα λαμβάνουν χρηματοδότηση, αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό ρόλο των καλλιεργημένων εκτάσεων στην πρόληψη και ανάσχεση των πυρκαγιών.
«Η ενίσχυση αυτή είναι μια έμπρακτη στήριξη προς τις τοπικές κοινότητες, ώστε να μπορέσουν να οργανώσουν και να ενδυναμώσουν τις πρωτοβουλίες πυροπροστασίας που αναλαμβάνουν», ανέφερε η Υπουργός.
Κλείνοντας τις δηλώσεις της, η κ. Παναγιώτου απηύθυνε κάλεσμα σε πολίτες, αγρότες και κοινότητες να συμβάλουν στην ορθολογική διαχείριση του νερού και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. «Η προσπάθεια αυτή απαιτεί χρόνο, επιμονή και συνεργασία από όλους μας. Η σπατάλη πρέπει να σταματήσει και να γίνουμε όλοι μέρος της λύσης. Μόνο έτσι θα έχουμε ένα ασφαλές υδατικό μέλλον για όλους», τόνισε.
ΑΥΤΟΥΣΙΑ Η ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
Είμαστε σήμερα στην επαρχία της Πάφου, μια κατεξοχήν αγροτική περιοχή, όπου η γη, οι άνθρωποι της παραγωγής και η αγροτική δραστηριότητα αποτελούν βασικό πυρήνα της τοπικής οικονομίας. Κατά τη διάρκεια της σημερινής επίσκεψης πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με παραγωγούς και αγροτικές οργανώσεις της επαρχίας, με στόχο την ανταλλαγή απόψεων και την καταγραφή των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο αγροτικός τομέας.
Είναι γι’ αυτό που θεωρώ σημαντική συγκυρία να ανακοινωθούν σήμερα εδώ οι αποφάσεις που ελήφθησαν από το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία της 29ης Οκτωβρίου, αναφορικά με την αξιοποίηση της εγκαταλελειμμένης γεωργικής γης για σκοπούς πυροπροστασίας, καθώς και για το υδατικό ζήτημα. Και τα δύο θέματα επηρεάζουν άμεσα το σύνολο της κοινωνίας, με ιδιαίτερη πίεση στον αγροτικό κόσμο, ο οποίος βιώνει καθημερινά τις επιπτώσεις της ανομβρίας και της κλιματικής κρίσης.
Η αντιμετώπιση των προκλήσεων στην άρδευση προϋποθέτει τη συνολική διαχείριση της ύδρευσης, και προς αυτή την κατεύθυνση λαμβάνονται ήδη μέτρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κύπρος ιστορικά αντιμετωπίζει παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας. Από την άφιξη της Αγίας Ελένης, στο νησί τον 4ο μ.Χ μέχρι τα επιστημονικά δεδομένα του 2006, ξέρουμε ότι η Κύπρος βρίσκεται σε ένα hot spot, με αυξανόμενη τη συχνότητα ξηρασίας, καύσωνα και περιόδων ανομβρίας.
Η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή με αφοσίωση προχωρεί στην μόνιμη επίλυση του διαχρονικού αυτού προβλήματος. Από την πρώτη στιγμή ανάληψης της διακυβέρνησης της χώρας από τον Νίκο Χριστοδουλίδη, τερματίστηκε η εφεδρική χρήση των αφαλατώσεων, λαμβάνοντας την πολιτική απόφαση πως με την πλήρη κάλυψη των αναγκών της ύδρευσης από αφαλατώσεις, τα φράγματα πρέπει να αφήνονται για τους αρδευτές μας.
Από τον Απρίλιο του 2024 μέχρι σήμερα, το Υπουργικό Συμβούλιο, έλαβε τέσσερα πακέτα μέτρων τα οποία έχουν ήδη μπει σε εφαρμογή, φέρνοντας χειροπιαστά αποτελέσματα.
Ενδεικτικά, αναφέρω:
• Μέχρι τον Ιανουάριο του 2026, τίθενται σε πλήρη λειτουργία και τα 4 έργα κινητών μονάδων αφαλάτωσης που εξαγγέλθηκαν τον Μάρτιο του 2025 (Μονή, Λιμάνι, Κισσόνεργα, Γαρύλλης), συμπεριλαμβανομένων και αυτών που παραλήφθηκαν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τέθηκαν σε λειτουργία σε χρόνο ρεκόρ, σε μόλις 3 μήνες. Οι μονάδες αυτές θα προσθέσουν στο σύστημα ημερήσιες ποσότητες νερού ύψους τουλάχιστον 47,000 κυβικών μέτρων ημερησίως.
• Υλοποιούνται έργα υποδομής ύδατος συνολικής αξίας 200 εκατομμυρίων ευρώ — το μεγαλύτερο ποσό που έχει διατεθεί ποτέ για συντηρήσεις και έργα για μείωση των απωλειών, βελτίωση της ύδρευσης και αντικατάσταση του πολύ πεπαλαιωμένου δικτύου που παραλάβαμε.
• Παράλληλα, είναι σε εξέλιξη 31 έργα για την ενίσχυση της υδατοπρομήθειας κοινοτήτων, με στόχο την ολοκλήρωσή τους έως το 2026.
• Έχουν ανορυχθεί και θωρακιστεί μέχρι στιγμής 13 επιτυχείς γεωτρήσεις από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, ενώ το ΤΑΥ έχει ολοκληρώσει 23 έργα αξιοποίησης νέων ή υφιστάμενων γεωτρήσεων προωθώντας παράλληλα τη μελέτη ακόμη 11 έργων.
• Το σοβαρό πρόβλημα των απωλειών τυγχάνει για πρώτη φορά, από αυτή την κυβέρνηση, αποτελεσματικής διαχείρισης σε δυο επίπεδα:
Α. Με πρωτοβουλία δική μας, ζητήθηκε από τους ΕΟΑ η κοστολόγηση και καταγραφή των απαραίτητων έργων για μείωση των απωλειών των δικτύων που ήταν υπό την ευθύνη των Συμβουλίων Υδατοπρομήθειας. Για το 2025 εγκρίθηκαν αρχικά τα έργα μείωσης απωλειών και αντικατάστασης αγωγών, συνολικού ύψους €10,5 εκατομμυρίων που μπορούσαν να ολοκληρωθούν εντός ενός έτους και είχαν τη μεγαλύτερη θετική επίπτωση στο υδατικό ισοζύγιο. Το ίδιο έγινε και με έργα €1 εκ για Κοινότητες. Στόχος μας είναι η δράση αυτή να συνεχιστεί.
Β. Πέραν από την οικονομική ενίσχυση των ΕΟΑ, από τον Ιούλιο 2025 βρίσκεται σε εξέλιξη η υλοποίηση της πρώτης εμπεριστατωμένης μελέτης που θα καταδείξει τις πραγματικές απώλειες και το σύνολο των διορθώσεων που χρειάζεται να γίνουν ώστε να διορθωθεί μόνιμα το πρόβλημα στη βάση ενός σταθερού προγραμματισμού.
• Τον Οκτώβριο του 2024, ξεκίνησε η μελέτη αναθεώρησης της υδατικής πολιτικής με ορίζοντα τις ανάγκες μας έως το 2050, η οποία θα επαναπροσδιορίσει τον εθνικό προγραμματισμό και θα εξισορροπήσει το υδατικό ισοζύγιο μακροπρόθεσμα. Ως εκ τούτου θα ξέρουμε ποια έργα χρειάζεται να γίνουν ώστε να μην ζήσουν και οι επόμενοι αυτό που βιώνουμε εμείς αυτή την περίοδο. Σε εξέλιξη βρίσκεται και μελέτη του Πανεπιστημίου Κύπρου για τις στρατηγικές καλλιέργειες στις οποίες πρέπει να επενδύσουμε, αναπροσαρμόζοντας την πολιτική μας απέναντι στις υδροβόρες καλλιέργειες.
• Απλοποιήσαμε τις διαδικασίες για τοποθέτηση μικρών ιδιωτικών αφαλατώσεων και από τον Μάρτιο του 2025 είναι σε ισχύ Σχέδιο Χορηγιών για Εγκατάσταση Μικρών Ιδιωτικών Μονάδων Αφαλάτωσης για ξενοδοχεία και τοπικές αρχές, ύψους €3 εκατ. Στόχος να καλύψουν, με απλοποιημένες διαδικασίες, τις ανάγκες τους σε νερό, χωρίς να επιβαρύνουν τα κυβερνητικά συστήματα υδατοπρομήθειας. Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί στο ΤΑΥ 13 αιτήσεις.
• Σε ό,τι αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό του ΤΑΥ, για το οποίο γίνεται λόγος το τελευταίο διάστημα, να πω ότι τα τελευταία 3 χρόνια, από το 2023 έως σήμερα, έχει ενισχυθεί με 54 άτομα. Σημαντικός αριθμός αν αναλογιστεί κανείς πως για 12 χρόνια, από το 2010 έως το 2022, το ΤΑΥ ενισχύθηκε με 37 άτομα. Φυσικά η στελέχωσή του συνεχίζεται.
• Θέσαμε σε συνεργασία με το ΚΟΙΟΣ την λειτουργία του «Σταγονομετρώ» για να μπορεί ο κάθε ένας να δει εάν η κατανάλωση νερού είναι σε ικανοποιητικά πλαίσια ή υπερκαταναλώνει.
Αυτά λοιπόν είναι μόνο ένα μικρό δείγμα από τα μέτρα που βρίσκονται ήδη σε τροχιά υλοποίησης, στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου σχεδιασμού για το υδατικό.
Το Υπουργικό Συμβούλιο την Τετάρτη 29 Οκτωβρίου, συνεχίζοντας με αφοσίωση την μόνιμη επίλυση αυτού του διαχρονικού προβλήματος, έχει προχωρήσει στην έγκριση ενός νέου, πέμπτου πακέτου μέτρων για το υδατικό, με στόχο να ενισχύσουμε περαιτέρω την υδροδότηση της χώρας μας.
Συγκεκριμένα, το Υπουργικό στη συνεδρία της 29ης Οκτ., έχει εγκρίνει:
- 1. Το Σχέδιο Δράσης για τη Μεταρρύθμιση της Διακυβέρνησης των Υδάτων. Αναγνωρίσαμε την ανάγκη βελτίωσης της διακυβέρνησης των υδάτων ώστε να υπάρχει ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Η μεταρρύθμιση αυτή θα μας επιτρέψει να αποκτήσουμε ενισχυμένη εποπτεία, βελτίωση της τεχνικής και διοικητικής επάρκειας των οργανισμών παροχής νερού και επιτάχυνση της εκτέλεσης των έργων υποδομής.
- 2. Οριστικοποιείται η χωροθέτηση των μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης στην ελεύθερη Αμμόχωστο και στην Ανατολική Λεμεσό, πρόσθετων των πέντε υφιστάμενων. Ξεκινούν εντός του έτους οι προκαταρτικές μελέτες με στόχο την λειτουργία των μονάδων τέλη του 2029. Οι μονάδες αυτές θα λειτουργούν και με ΑΠΕ. Με τη λειτουργία τους θα καλύπτεται το 100% των αναγκών ύδρευσης από αφαλατωμένο νερό.
- 3. Προστίθεται στο σύστημα η λειτουργία τουλάχιστον ακόμα 3 κινητών μονάδων αφαλάτωσης, οι οποίες θα εγκατασταθούν στην Επισκοπή, το Βασιλικό και την ελεύθερη Αμμόχωστο. Με την πλήρη λειτουργία και των μονάδων αυτών (Κισσόνεργα, Γαρύλλης, Μονή, Λιμάνι, Επισκοπή, Βασιλικό, Ελεύθερη Αμμόχωστο), θα προστεθούν στο σύστημα συνολικά, τουλάχιστον 77 χιλιάδες κυβικά μέτρα ημερησίως, ποσότητα που υπερβαίνει τη συνολική παραγωγή των δύο μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης του Βασιλικού και της Πάφου.
Με αυτές τις ποσότητες, λοιπόν, αυξάνουμε πέραν του 32% την παραγωγή ασφαλτωμένου νερού, επιτυγχάνοντας μέσα σε λίγους μήνες, σημαντική αύξηση της επάρκειας ύδρευσης, συνεχίζοντας με σταθερά βήματα προς τον στόχο μας για κάλυψη των αναγκών ύδρευσης της χώρας από αφαλατωμένο νερό.
Πέραν των πιο πάνω, φέτος για πρώτη φορά, στις προτάσεις του Προϋπολογισμού για το 2026 έχουν συμπεριληφθεί πέραν των €140 εκ. για αγορά αφαλατωμένου νερού. Η απόφαση αυτή καταδεικνύει την πρόθεση της Κυβέρνησης για συνεχομένη χρήση των αφαλατώσεων, διαφοροποιώντας την μέχρι σήμερα πολιτική, η οποία στερούσε ποσότητες νερού για άρδευση. Ταυτόχρονα, πέραν από τα σημαντικά έργα ύδρευσης που βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης και σημαντικά έργα χρήσης ανακτημένου νερού (το οποίο αποτελεί μια σημαντική συνεχομένη μη συμβατική πηγή νερού άρδευσης) με πιο σημαντικά:
1. Το Έργο Χρήσης Ανακτημένου Νερού Λάρνακας – Φράγμα Τερσεφάνου.
2. Το Έργο Χρήσης Ανακτημένου Νερού Δυτικής Λευκωσίας (Ανθούπολης) και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου.
3. Ολοκλήρωση εργασιών φράγματος Αραδίππου για κάλυψη αρδευτικών αναγκών αναδασμού της περιοχής.
4. Συνέχιση εργασιών για την ολοκλήρωση των αρδευτικών δικτύων στο Αρδευτικό Έργο Σολέας.
5. Εργασίες αναβάθμισης υφιστάμενων Αρδευτικών Έργων του ΤΑΥ όπως των δικτύων στα Κοκκκινοχώρια, στη Λάρνακα, στο Ακρωτήρι, στη Γερμασόγεια και στην Πάφο.
6. Αυξημένα χρηματοδοτικά εργαλεία για αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων των Αρδευτικών Τμημάτων τα οποία είναι εκτός της αρμοδιότητας και ευθύνης του ΤΑΥ.
7. Το Αρδευτικό Έργο στην Κοιλάδα Διαρίζου.
8. Αρδευτικά έργα για ικανοποίηση αναγκών στη Δυτική Λευκωσία.
9. Έργα επέκτασης χρήσης ανακτημένου νερού που παράγεται από αστικούς Σταθμούς Επεξεργασίας Λυμάτων.
10. Λειτουργία και συντήρηση κεντρικών αγωγών μεταφοράς νερού άρδευσης και ανακτημένου νερού, μήκους εκατοντάδων χιλιομέτρων ανά το παγκύπριο.
11. Λειτουργία και συντήρηση αρδευτικών έργων και έργων χρήσης ανακτημένου νερού.
Σημειώνω ότι μέσα από τα έργα και τις πρόνοιες που λάβαμε, το ανακτημένο νερό αυξήθηκε κατά περίπου 10% καλύπτοντας το 37% των αναγκών της γεωργίας (βάσει στοιχείων του 2024). Πρόκειται για την μεγαλύτερη αύξηση και το μεγαλύτερο ποσοστό που δόθηκε στην γεωργία σε ανακτημένο νερό.
Όλα όσα αναφέρθηκαν δεν είναι απλά εξαγγελίες και σχεδιασμοί, αλλά έργα που ήδη έχουν τεθεί σε τροχιά υλοποίησης. Δεν είναι εύκολο να αντιμετωπίσεις ένα τόσο μεγάλο, σύνθετο και διαχρονικό πρόβλημα σε μερικούς μήνες. Όμως υπάρχει ο σχεδιασμός, εξασφαλίσαμε τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους, υλοποιούμε και προχωρούμε με συνέπεια.
Η στόχευσή μας, επαναλαμβάνω, είναι η μόνιμη λύση που θα διασφαλίζει πως εάν δεν βρέξει, η Κύπρος θα διαθέτει επάρκεια νερού για κάθε πολίτη, κάθε κοινότητα, κάθε παραγωγό. Η προσπάθεια αυτή απαιτεί χρόνο, επιμονή, υπομονή και πάνω απ΄ όλα συνεχή αγώνα και συνεργασία από όλους μας, εμπλεκόμενους φορείς, τοπική κοινωνία, και τους ίδιους τους πολίτες. Η ξηρασία που περνάμε, είναι ίσως η χειρότερη που πέρασε ποτέ η χώρα μας. Δεν ωραιοποιήσαμε τα δεδομένα και δεν πρόκειται να το πράξουμε τώρα. Τα έργα που κάνουμε είναι εδώ και αποδεικνύουν την αφοσίωση και τη σκληρή δουλειά που γίνεται. Για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε με θετικά αποτελέσματα, επιβάλλεται να σταματήσουμε τη σπατάλη και να γίνουμε όλοι μέρος της λύσης. Μόνο έτσι θα έχουμε ένα ασφαλές υδατικό μέλλον για όλους.
Πρόσθετα, σε συνέχεια των αποφάσεων που αφορούν στο υδατικό ζήτημα, το Υπουργικό Συμβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που φέρνει η κλιματική αλλαγή και τις αυξημένες απειλές από πυρκαγιές, ενέκρινε επίσης μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων συνολικού ύψους €5,25 εκατομμυρίων.
Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι να δοθούν ουσιαστικά κίνητρα σε αγρότες, πολίτες, αλλά και στις κοινότητες, για την αναβίωση και αξιοποίηση της εγκαταλελειμμένης γεωργικής γης, και όχι μόνο, συμβάλλοντας στην πρόληψη πυρκαγιών σε παραδασόβιες και αγροτικές περιοχές και στην αποτελεσματική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της παραγωγής.
Η απόφαση στοχεύει στη μείωση κινδύνου εξάπλωσης των πυρκαγιών μέσα από περιορισμό της βιομάζας και της καύσιμης ύλης, την αποκατάσταση και αναβίωση εγκαταλελειμμένων γεωργικών εκτάσεων, καθώς και εφαρμογή δράσεων ελεγχόμενης βόσκησης σε εκτάσεις παραδασόβιων περιοχών.
Πιο συγκεκριμένα, μέσω Σχεδίου Κρατικής Ενίσχυσης, με προϋπολογισμό €4.100.000, προωθούνται οι εξής δράσεις:
α) Αποκατάσταση και Αναβίωση εγκαταλελειμμένης ή προς εγκατάλειψη γεωργικής γης με οικονομική ενίσχυση €500/δεκάριο για ξηρικές μόνιμες φυτείες σε υψόμετρα από 200 μέχρι 499 μέτρα, €1.090/δεκάριο για αμπέλια σε υψόμετρα μέχρι 799 μέτρα και στα €1,414/δεκάριο για αμπέλια σε υψόμετρα ≥800 μέτρα. Η ενίσχυση θα καλύπτει το 65% των δαπανών εκρίζωσης και αναφύτευσης και ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης ανέρχεται σε €3.500.000, ως ενίσχυση Ήσσονος Σημασίας (De Minimis).
β) Ενίσχυση για ανάληψη πρόσθετων αγροπεριβαλλοντικών δεσμεύσεων για διατήρηση των αποκατεστημένων τεμαχίων με μόνιμες ξηρικές φυτείες. Η ενίσχυση ανέρχεται έως €60/δεκάριο, με μέγιστη συνολική δαπάνη €600.000.
Μετά την αξιοποίηση των δράσεων αυτών από τους ιδιοκτήτες της εγκαταλελειμμένης γεωργικής γης, θα μπορούν να συμμετέχουν σε αγροπεριβαλλοντικά και άλλα μέτρα της ΚΑΠ, και να λαμβάνουν στήριξη που φτάνει έως και τα 300ευρώ το δεκάριο για τα αμπέλια και έως τα 86ευρώ για τις άλλες ξηρικές καλλιέργειες.
Πέραν των πιο πάνω, μέσω του LEADER προωθούμαι με συνολικό προϋπολογισμό €1.150.000 και χρηματοδότηση έως 100% την:
α) Απόκτηση εξοπλισμού πυροπροστασίας και καθαρισμού καύσιμης ύλης από συμπλέγματα παραδασόβιων κοινοτήτων και οργανωμένους τοπικούς φορείς.
β) Ελεγχόμενη βόσκηση σε εγκαταλελειμμένες εκτάσεις που αποτελούν θύλακες κινδύνου για την ανάπτυξη πυρκαγιών.
Αξίζει να τονιστεί πως για πρώτη φορά τα μέτρα αυτά λαμβάνουν χρηματοδότηση. Αυτό αποδεικνύει την έμπρακτη στήριξη της κυβέρνησης αλλά και την αναγνώριση του σημαντικού ρόλου που επιτελούν οι καλλιεργημένες εκτάσεις στην προστασία του περιβάλλοντος και την πρόληψη των πυρκαγιών. Παράλληλα, η ενίσχυση αυτή είναι μια έμπρακτη στήριξη προς τις τοπικές κοινότητες, ώστε να μπορέσουν να οργανώσουν και να ενδυναμώσουν τις πρωτοβουλίες πυροπροστασίας που αναλαμβάνουν.
Τέλος, επαναλαμβάνω ότι η αντιμετώπιση των προκλήσεων στην άρδευση περνά μέσα από τη συνολική διαχείριση της ύδρευσης και την αύξηση του ανακτημένου νερού. Ο μεγαλύτερος εχθρός της γεωργίας μας ήταν και είναι η ανασφάλεια. Με τον σχεδιασμό μας για κάλυψη της ύδρευσης στο 100% από τις αφαλατώσεις, τερματισμό της εφεδρικής και κατά περίπτωση χρήσης των αφαλατώσεων, διάθεση του νερού των φραγμάτων στους αρδευτές, αύξηση του ανακτημένου νερού και συμμόρφωση της Κύπρου με τις ευρωπαϊκές οδηγίες (η Κύπρος είναι σε παράβαση από το 2012 για τα αποχετευτικά), δίνουμε μέλλον στην γεωργία μας τερματίζοντας την ανασφάλεια. Οι Κύπριοι γεωργοί ξέρουν καλά τί σημαίνει να τους στερείς το νερό. Από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα μόνο δύο φορές πήραν το σύνολο του νερού που χρειάζονται. Οι γεωργοί δεν είναι ο φτωχός συγγενής του υδατικού και πρέπει να σταματήσουν να έχουν αυτή την μεταχείριση. Η επίλυση της άρδευσης περνά μέσα από την επίλυση της ύδρευσης. Δεν είναι εύκολο, επαναλαμβάνω, ούτε μπορεί να γίνει σε μερικούς μήνες. Είναι όμως επιβεβλημένο, είναι ο σχεδιασμός που ήδη υλοποιούμε, είναι η επένδυσή μας στον πρωτογενή τομέα.
