Της Allison Schrager
Πριν από έναν χρόνο, οι επιχειρήσεις — και ιδιαίτερα οι διευθύνοντες σύμβουλοι — ήταν αισιόδοξες για την αμερικανική οικονομία το 2025, προσδοκώντας χαμηλότερους φόρους και πιο φιλικές προς την αγορά πολιτικές από τον νεοεκλεγμένο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Έπειτα ήρθε η 2α Απριλίου, η “Ημέρα Απελευθέρωσης”. Η αγορά έπεσε, η αβεβαιότητα αυξήθηκε και η προσιτότητα του κόστους ζωής έγινε πιο έντονη ανησυχία. Παράλληλα, η αγορά εργασίας συνέχισε να αποδυναμώνεται, καθώς οι περιορισμοί στη μετανάστευση οδήγησαν σε βραδύτερη αύξηση του εργατικού δυναμικού και σε ελλείψεις εργατικών χεριών σε ορισμένους τομείς.
Παρόλα αυτά, η αμερικανική οικονομία άντεξε. Καθώς πλησιάζει το τέλος του έτους, η αγορά έχει ανέβει πάνω από 15%, και η ανάπτυξη του ΑΕΠ στο τρίτο τρίμηνο ήταν απροσδόκητα ισχυρή, στο 4,3%. Πώς θα είναι το 2026; Υπάρχουν λόγοι για αισιοδοξία, όπως υπήρχαν και πριν από έναν χρόνο. Ορίστε πέντε από αυτούς.
Οι καταναλωτές θα έχουν περισσότερα χρήματα. Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι αναμένει οι Αμερικανοί να λάβουν έως και 150 δισ. δολάρια σε επιστροφές φόρων στις αρχές του επόμενου έτους ως αποτέλεσμα του νόμου για τον προϋπολογισμό που υπέγραψε ο πρόεδρος το περασμένο καλοκαίρι. Τα υψηλότερα εισοδήματα, που ξοδεύουν μικρότερο ποσοστό του εισοδήματός τους, θα αισθανθούν μεγαλύτερο αντίκτυπο, με αξιοσημείωτη εξαίρεση όσους έχουν εισόδημα από φιλοδωρήματα. Παρόλα αυτά, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου αναμένει ότι οι φορολογικές περικοπές θα ενισχύσουν τη ζήτηση και την προσφορά εργασίας το επόμενο έτος. Ο Τραμπ λέει επίσης ότι θα στείλει επιταγές ύψους 2.000 δολαρίων στα περισσότερα νοικοκυριά το επόμενο έτος για να κατευνάσει τις ανησυχίες σχετικά με το κόστος ζωής. Αυτό καλό είναι να αντιμετωπιστεί με επιφύλαξη, αλλά η συνολική κατεύθυνση της φορολογικής πολιτικής είναι προς περισσότερη κατανάλωση και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη για τους καταναλωτές.
Οι επιχειρήσεις θα έχουν περισσότερα χρήματα. Άλλη μία διάταξη του νόμου για τον προϋπολογισμό είναι ότι οι εταιρείες μπορούν να αφαιρούν ως δαπάνη το 100% των αγορών εξοπλισμού στο έτος που πραγματοποιούνται. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ένας παρόμοιος κανόνας, καθώς και οι φορολογικές περικοπές για τις επιχειρήσεις, ενίσχυσαν τις επενδύσεις κατά 11% και το ΑΕΠ κατά σχεδόν 1% μετά την ψήφιση του φορολογικού νόμου του 2017. Όμως το ποσοστό των δαπανών που οι εταιρείες επιτρεπόταν να αφαιρούν μειωνόταν από τότε που ψηφίστηκε ο αρχικός νόμος και υπήρχε αβεβαιότητα για το ποιο θα ήταν στο μέλλον. Η νέα διάταξη αναμένεται να αυξήσει τις επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο και την ανάπτυξη το επόμενο έτος και πέραν αυτού.
Τα επιτόκια θα είναι χαμηλότερα. Είναι αβέβαιο αν ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ θα προχωρήσει σε περαιτέρω μειώσεις, αλλά ο νέος πρόεδρος της Fed που θα αναλάβει τον Μάιο σχεδόν σίγουρα θα το κάνει. Είναι επίσης πιθανό ότι η τράπεζα θα αυξήσει τις αγορές κρατικού χρέους, χαλαρώνοντας περαιτέρω τις συνθήκες χρηματοδότησης.
Η ενέργεια θα μπορούσε να είναι φθηνότερη. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προβλέπει ότι οι φορολογικές διατάξεις που ενθαρρύνουν την αυξημένη παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου θα έχουν επίσης θετική επίδραση στο ΑΕΠ του επόμενου έτους. Εκτιμά ότι ο αντίκτυπος θα είναι μεγαλύτερος τα επόμενα χρόνια, επειδή ορισμένοι από τους κανονισμούς είναι προσωρινοί, αλλά δεν είναι απίθανο μια μεγαλύτερη προσφορά ενέργειας να μειώσει το κόστος της.
Θα υπάρξει περισσότερη σιγουριά γύρω από τους δασμούς. Ίσως αυτό να είναι ο θρίαμβος της ελπίδας έναντι της εμπειρίας. Από την άλλη πλευρά, θα είναι δύσκολο να υπάρξει λιγότερη σταθερότητα πολιτικής από όση υπήρξε φέτος. Το υψηλό επίπεδο δασμών που ανακοινώθηκε την “Ημέρα Απελευθέρωσης” όχι μόνο σόκαρε τις αγορές, αλλά η συνεχής αβεβαιότητα σχετικά με το ποιοι θα είναι και σε τι θα εφαρμόζονται προκάλεσε οικονομική ζημιά και πιθανότατα συνέβαλε σε υψηλότερο πληθωρισμό. Τώρα οι συμφωνίες τίθενται σε ισχύ και το ζήτημα της νομιμότητας θα επιλυθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Αν τα προσθέσει κανείς όλα αυτά, υπάρχουν λόγοι να είναι αισιόδοξος για το 2026. Ο αντίκτυπος μόνο του νόμου για τον προϋπολογισμό αναμένεται να ενισχύσει το ΑΕΠ του επόμενου έτους κατά 0,9%.
Πέρα από το 2026, υπάρχουν λόγοι ανησυχίας: όλη αυτή η τόνωση της οικονομίας μπορεί να οδηγήσει σε ένα πρόσκαιρο “σάκχαρο”, και η Αμερική έμαθε ξανά κατά την πανδημία πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι αυτό. Οι επιταγές επιστροφής χρημάτων, μια φορολογική περικοπή και τα χαμηλότερα επιτόκια ενέχουν τον κίνδυνο να επαναφέρουν τον υψηλό πληθωρισμό, ο οποίος θα έπληττε σκληρά τα αμερικανικά νοικοκυριά και θα μπορούσε να παγιώσει περαιτέρω τον πληθωρισμό αποσταθεροποιώντας τις προσδοκίες. Θα μπορούσαν να χρειαστούν χρόνια για να ανακτήσει η Fed την αξιοπιστία της και την ικανότητά της να επηρεάζει τον ρυθμό του πληθωρισμού. Υπάρχει επίσης το ζήτημα του αυξανόμενου εθνικού χρέους, στο οποίο θα συμβάλει αυτός ο νόμος. Αυτό θα αυξήσει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια, τα οποία θα μπορούσαν τελικά να επιβαρύνουν τις καταναλωτικές δαπάνες.
Αλλά αυτά είναι προβλήματα για κάποια άλλη χρονιά — και για κάποια άλλη στήλη.
BloombergOpinion
