Σε μια έκταση που ξεπερνά τα 40.000 τ.μ., στην οποία βρίσκονται ακόμη κτήρια του πρώην λεπροκομείου της Λάρνακας που θα κατεδαφιστούν, θα δημιουργηθεί το πάρκο Αλυκών, για την ανάδειξη του πιο σημαντικού φυσικού πλούτου της πόλης. Επίκεντρο του έργου θα είναι το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης (ΚΠΕ), που φιλοδοξεί ν’ αποτελέσει πυρήνα ενημέρωσης, αλλά και μελέτης και για τον σημαντικότερο υγροβιότοπο της Κύπρου.
Έπειτα από 15 ολόκληρα χρόνια, που βρισκόταν στον πάγο, το έργο μπήκε σε πορεία υλοποίησης από το Τμήμα Περιβάλλοντος και τον Δήμο Λάρνακας, που ανέλαβε την υλοποίησή του. Ο Δήμος προκήρυξε πρόσφατα αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το έργο, που έχει προκαταρκτική εκτίμηση τα €2.6 εκατ. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός έχει προϋπολογισμό €245.000 και οι προσφοροδότες θα μπορούν να καταθέσουν τις προτάσεις τους μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου.
Το Περιβαλλοντικό Κέντρο θ’ ανεγερθεί στην περιοχή της Στέγης Άγιος Χαράλαμπος, που εδώ και χρόνια έχει αφεθεί στο έλεος του χρόνου, αλλά και των επιτήδειων, που συνεχίζουν να ρίχνουν σκουπίδια στον χώρο, ο οποίος που εμπίπτει σε περιοχή natura.
Το εμβαδόν του χώρου ανάπτυξης, όπως αναφέρεται στους όρους του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, ανέρχεται σε 41.227 τ.μ. Η έκταση εμπίπτει σε κρατική δασική γη και αποτελεί μέρος του Κρατικού Δάσους Αλυκής. Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης (ΚΠΕ) μαζί με τον περιβάλλοντα του χώρο θα έχουν επιφάνεια ανάπτυξης περίπου 15.000 τ.μ. Πρόκειται για έκταση γης, η οποία έχει εκμισθωθεί από το Τμήμα Δασών στο Τμήμα Περιβάλλοντος, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 14 Σεπτεμβρίου 2022. Αντίστοιχα, άλλο τμήμα στο οποίο θα δημιουργηθεί χώρος στάθμευσης για το ΚΠΕ, έχει εκμισθωθεί στο Δήμο Λάρνακας.
Με βάση Μελέτη Δέουσας Εκτίμησης, που ετοιμάστηκε για λογαριασμό του Δήμου Λάρνακας από εταιρεία παροχής συμβουλών σε θέματα περιβαλλοντικού σχεδιασμού, το έργο χωρίστηκε σε Ζώνες Πλήρους και Ήπιας Ανάπτυξης. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις ΚΠΕ θα χωροθετηθούν εντός της Ζώνης Πλήρους Ανάπτυξης, επιφάνειας περίπου 1.800 τ.μ.. Το υπόλοιπο της εκμισθωμένης έκτασης (περίπου 13.200 τ.μ.), έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ήπιας Ανάπτυξης και σε συνδυασμό με την υπόλοιπη έκταση προβλέπεται η διαμόρφωσή ενός οργανωμένου πάρκου, ενταγμένου στην προστατευόμενη περιοχή Natura 2000. Το Πάρκο Αλυκών θα περιλαμβάνει παρεμβάσεις ανάδειξης της περιοχής Natura 2000, όπως μονοπάτια, θέσεις θέασης, παγκάκια και ενημερωτικές πινακίδες για σκοπούς ψυχαγωγίας και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Πώς θα διαμορφωθούν οι υπαίθριοι χώροι
Σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού οι μελετητές θα πρέπει να εφαρμόσουν τους περιβαλλοντικούς όρους που αφορούν στη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. Ο σχεδιασμός προβλέπει τα εξής:
Υπαίθριος Χώρος για εκπαιδευτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς: Ο χώρος θα διαθέτει ενιαίο στέγαστρο για προστασία από τις καιρικές συνθήκες, ενώ θα πρέπει υπάρχει και άμεση πρόσβαση στο υφιστάμενο μονοπάτι, γύρω από τις αλυκές
Χώρος Πτηνοπαρατήρησης: Ο χώρος για την παρατήρηση της άγριας πανίδας στον υγροβιότοπο θα είναι ειδικά διαμορφωμένος για να καλύπτει τις ανάγκες των επισκεπτών, επιτρέποντας την παρατήρηση σε ομάδες των 5-7 ατόμων.
Χώρος στάθμευσης: Οι χώροι στάθμευσης οχημάτων για τις ανάγκες του ΚΠΕ θα είναι τουλάχιστον 25 και θα συμπεριλαμβάνουν θέσεις για ΑμεΑ, καθώς και 15 θέσεις για στάθμευση ποδηλάτων.
Πάρκο Αλυκών: Η οργάνωση του περιβάλλοντα χώρου θα σηματοδοτηθεί ως μια από τις κύριες προσβάσεις στο μονοπάτι της αλυκής, ενώ θα βοηθήσει στη διακίνηση τόσο στο ΚΠΕ όσο και στο εκκλησάκι του Αγίου Χαραλάμπους. Η ανάπλαση του χώρου πρέπει να είναι τέτοια ώστε ν’ αποτελέσει πνεύμονα πρασίνου και σημείο ψυχαγωγίας, άθλησης, ανάπαυσης και κοινωνικής συναναστροφής.
Προβολή του οικολογικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης θα αποτελεί το σήμα κατατεθέν του έργου και στόχος του θα είναι η προβολή του οικολογικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα της περιοχής, ενώ προβλέπεται και η πραγματοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τις διάφορες ομάδες επισκεπτών. Παράλληλα, θα δημιουργηθούν και θα προβληθούν εκθέματα σχετικά με τα οικολογικά/ περιβαλλοντικά και πολιτιστικά στοιχεία (όπως το υδραγωγείο Καμάρων) της προστατευόμενης περιοχής. Το κτήριο θα περιλαμβάνει τα εξής:
Κατάστημα και Εκδοτήριο Εισιτηρίων: Το πωλητήριο θα βρίσκεται κοντά στην είσοδο του κτηρίου για εύκολη πρόσβαση από τους επισκέπτες. Επίσης, θα περιλαμβάνει σύστημα ανάρτησης φωτογραφιών για την προβολή οπτικού υλικού ή έργων τέχνης που σχετίζονται με το ΚΠΕ ή την περιοχή των αλυκών.
Αίθουσα Προβολών και Διαλέξεων: Η αίθουσα θα είναι διαμορφωμένη με αμφιθεατρικά καθίσματα, εξασφαλίζοντας άνετη παρακολούθηση για τους επισκέπτες κατά την προβολή μικρών ενημερωτικών ταινιών σχετικά με το ΚΠΕ και το φυσικό περιβάλλον των αλυκών.
Αίθουσα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Ο χώρος θα διαμορφωθεί με τρόπο ώστε να εξυπηρετεί τις διαφορετικές ανάγκες των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Θα διαθέτει σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, για να υποστηρίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία με πολυμέσα και απομακρυσμένη επικοινωνία.
Αίθουσα Εκθεμάτων: Οι μελετητές καλούνται να σχεδιάσουν την αίθουσα εκθεμάτων με σκοπό τη δημιουργία ενός εντυπωσιακού περιβάλλοντος, που ενσωματώνει τη φύση και τον πολιτισμό των αλυκών, υπογραμμίζοντας τη σύνδεση του φυσικού τοπίου με τις δραστηριότητες και τα εκθέματα.
Τα εκθέματα θα πρέπει εντάσσονται στο αρχιτεκτονικό κέλυφος σαν μια ενιαία γλώσσα, ώστε οι επισκέπτες να εναρμονίζονται με τον τόπο των αλυκών. Η μόνιμη έκθεση θα περιλαμβάνει φυσικά πετρώματα, γεωλογικά ευρήματα, γυάλινες προστατευτικές προθήκες, φυσικές και ψηφιακές αναπαραστάσεις του οικοσυστήματος, πληροφορίες και οπτικοακουστικό υλικό για την περιοχή και τη χλωρίδα και την πανίδα των αλυκών, καθώς και διαδραστικούς πίνακες και εφαρμογές που ενισχύουν την αλληλεπίδραση των επισκεπτών με τα εκθέματα.
Εργαστήριο: Το εργαστήριο θα είναι σχεδιασμένο με τρόπο ώστε να υποστηρίζει πρακτικές δραστηριότητες και ερευνητικά προγράμματα σχετιζόμενα με το φυσικό περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Βιβλιοθήκη: Η βιβλιοθήκη θα αποτελεί τον χώρο μελέτης και πληροφόρησης, όπου οι επισκέπτες θα έχουν πρόσβαση σε έντυπο και ψηφιακό υλικό, όπως βιβλία, περιοδικά και ηλεκτρονικές πηγές σχετικές με το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα, την τοπική πολιτιστική κληρονομιά και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Επιπρόσθετα, προβλέπεται και η δημιουργία γραφείων για τους λειτουργούς του Τμήματος Περιβάλλοντος, καθώς και καφετέριας με υπαίθρια εστίαση.
