Οριστική απόφαση δεν έχει ληφθεί ακόμα από την ΑΗΚ αναφορικά με τον διαγωνισμό που «τρέχει» για την αναβάθμιση του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στη Δεκέλεια με αεριοστρόβιλους ισχύος περίπου 80-90 μεγαβάτ.
Όμως, οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν ότι μοιάζει απίθανο να αξιοποιήσει η ΑΗΚ κάποιες από τις έξι, όπως ακούγεται ανεπίσημα, διαφορετικές προτάσεις που έλαβε από δύο εργολάβους, την ΤΕΡΝΑ και τον ΑΒΑΞ, για γεννήτριες Siemens, Mitsubishi και General Electric.
Αυτή τη φορά δεν μπορεί να αποκρυβεί ότι ο βασικός λόγος για τον οποίο κερδίζει πόντους η απόφαση να απορριφθούν και αυτές οι προτάσεις είναι οικονομικός. Στελέχη της Αρχής Ηλεκτρισμού θεωρούν πως είναι ασύμφορη για τη βιωσιμότητα των μονάδων και του σταθμού της Δεκέλειας η αγορά γεννητριών με κόστος περίπου 180-200 εκατ. ευρώ, όταν πριν περίπου ενάμιση χρόνο οι υπολογισμοί των ανθρώπων της ΑΗΚ περιόριζαν το κόστος περίπου στα 80 εκατ.
Ένας πολύ σοβαρός επιπλέον λόγος για τον οποίο η ΑΗΚ προσανατολίζεται -χωρίς να έχει λάβει τελική απόφαση- να απορρίψει και τις νέες προτάσεις από τους δύο εργολάβους είναι και η αδυναμία να παραδοθούν προς χρήση οι αεριοστρόβιλοι μέσα στο καλοκαίρι του 2026 ή το καλοκαίρι του 2027. Με δεδομένες τις βάσιμες ανησυχίες των αρμοδίων που λειτουργούν το ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου ότι την τριετία 2026 – 2028 θα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας, για κάποιες ώρες σε κάποιους μήνες, θεωρείται πως οι συγκεκριμένες προσφορές δεν απαντούν στις βραχυπρόθεσμες ανάγκες και τα προβλήματα.
Και μεταχειρισμένες
Η πληροφόρηση του Φιλελευθέρου αναφέρει πως θα πρέπει να θεωρείται αρκετά πιθανό σενάριο η ακύρωση του διαγωνισμού και η προκήρυξη ενός νέου, ανοικτού διαγωνισμού, στο πλαίσιο του οποίου θα μπορούν να προσφερθούν γεννήτριες οποιασδήποτε τεχνολογίας, αλλά και γεννήτριες μεταχειρισμένες, που θα μπορούν, αν κριθούν κατάλληλες, αξιόπιστες και συμφέρουσες, να εγκατασταθούν ταχύτερα.
Έχει ήδη επιδειχθεί ενδιαφέρον από τουλάχιστο μία εταιρεία στην Αυστρία για πώληση στην ΑΗΚ γεννητριών που η ίδια απέσυρε από τον ηλεκτροπαραγωγό της σταθμό, αλλά η τρέχουσα διαγωνιστική διαδικασία δεν επιτρέπει εξέταση αυτής της προσφοράς τώρα.
Κινητές – αρθρωτές μονάδες
Πληροφορούμαστε ωστόσο ότι στο πλαίσιο του διαγωνισμού που είναι σε εξέλιξη, ένας από τους δύο εργολάβους που συμμετέχουν έκανε λόγο για τη δυνατότητά του να προσφέρει τρεις κινητές μονάδες αεριοστροβίλων (modular) General Electric (TM25000-GE9), ισχύος περίπου 28 μεγαβάτ έκαστη, οι οποίες έχουν λειτουργήσει σε άλλο σταθμό εκτός Κύπρου για περίπου 300-350 ώρες και θεωρούνται, από τον προσφοροδότη, ουσιαστικά ολοκαίνουριες και λειτουργικές για τις έκτακτες ανάγκες του Διαχειριστή Μεταφοράς.
Οι αεριοστρόβιλοι αυτοί λειτουργούν με χρήση φυσικού αερίου ή ντίζελ (όμως δεν υπάρχει ακόμα σχεδιασμός για μεταφορά αερίου στη Δεκέλεια, αν και όταν διατεθεί στο Βασιλικό), με πολύ γρήγορη ανταπόκριση στις ανάγκες της ΑΗΚ και του Διαχειριστή Μεταφοράς για επείγουσα παραγωγή ηλεκτρισμού προς σταθεροποίηση του συστήματος.
Αυτό που αναφέρεται ανεπίσημα είναι πως η πρόταση αυτή αφορά παράδοση των αεριοστροβίλων της General Electric προς χρήση για το καλοκαίρι του 2026, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για την ΑΗΚ και το ηλεκτρικό σύστημα ευρύτερα. Ωστόσο, το θέμα υπερβολικού κόστους προφανώς ισχύει σε μεγάλο βαθμό και για αυτή την πρόταση.
Δεν είναι σαφές αν η πρόταση υποβλήθηκε επίσημα στην ΑΗΚ ή αν αυτό θα γίνει το επόμενο διάστημα. Πηγές στην ΑΗΚ που ρωτήσαμε εξέφρασαν άγνοια για επίσημη πρόταση αυτού του περιεχομένου. Και υπάρχουν αμφιβολίες αν χρησιμοποιημένες γεννήτριες, έστω και για ελάχιστο χρόνο, μπορούν να τύχουν αξιολόγησης στο πλαίσιο αυτού του διαγωνισμού.
Τι μπορεί να γίνει με 6η μονάδα
Πληροφορούμαστε επίσης ότι η ΑΗΚ εξετάζει το ενδεχόμενο αξιοποίησης της σύμβασης που υπέγραψε με την ελληνική ΤΕΡΝΑ για την εγκατάσταση της 6ης μονάδας στο Βασιλικό, η οποία είναι ουσιαστικά έτοιμη και προσφέρεται για χρήση αλλά μόνο με φυσικό αέριο, πλην μερικών εκατοντάδων ωρών τον χρόνο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, εκτάκτως, και ντίζελ.
Αυτό που θα εξετάσουν οι τεχνικοί της ΑΗΚ είναι κατά πόσο οι ώρες που επιτρέπεται από το συμβόλαιο να χρησιμοποιηθεί ντίζελ αντί φυσικού αερίου (ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες μιλούν για περίπου 500 ώρες) μπορούν να καλύψουν τις έκτακτες ανάγκες πρόσθετης παραγωγής ηλεκτρισμού για κάλυψη της ζήτησης για 3-4 ώρες μεταξύ 6 και 10 μ.μ. το καλοκαίρι ή 2-3 ώρες (6-9 μ.μ.) σε κάποιες περιπτώσεις άνοιξη και χειμώνα, όταν δεν παράγουν τα φωτοβολταϊκά και ενίοτε υπάρχουν ανάγκες πέραν των διαθέσιμων μονάδων της ΑΗΚ. Δεν έχει ληφθεί κάποια απόφαση γι’ αυτό το θέμα μέχρι στιγμής, αλλά ακούσαμε και την άποψη πως αν μπορέσει τελικά να αξιοποιηθεί, έστω για περιορισμένες ώρες, από το 2026 η μονάδα 6 (η προσφορά είχε δοθεί για 160 εκατ. ευρώ, για 160 μεγαβάτ ισχύ), θα περιοριστούν τα προβλήματα επάρκειας σε κάποιο βαθμό.
Παράλληλα, Διαχειριστής και ΑΗΚ θα (πρέπει να) τρέξουν τις διαδικασίες για την αποθήκευση στο δίκτυο και την αποθήκευση στην ΑΗΚ Παραγωγή, στη Δεκέλεια, ώστε ει δυνατό να καλυφθούν το 2026 ή 2027 τα προβλήματα επάρκειας. Ενέργειες για ταχεία εγκατάσταση αποθήκευσης γίνονται πλέον και από αδειοδοτημένους ιδιώτες παραγωγούς από φωτοβολταϊκά, μετά από μακρά αδράνεια να αξιοποιήσουν τις άδειες που έλαβαν από τη ΡΑΕΚ.
