Ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψε την Πέμπτη εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο καλεί τις πολιτείες και τους δήμους να διαλύσουν τους καταυλισμούς αστέγων και να μεταφέρουν όσους διαμένουν σε αυτούς σε κέντρα θεραπείας.
Η απόφαση εντάσσεται στο πλαίσιο της σκληρότερης προσέγγισης της κυβέρνησης Τραμπ για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης, ωστόσο έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από υπερασπιστές των δικαιωμάτων των αστέγων. Οργανώσεις προειδοποιούν ότι το μέτρο όχι μόνο δεν θα επιλύσει το πρόβλημα, αλλά ενδέχεται να το επιδεινώσει, καθώς δεν αντιμετωπίζει τις βαθύτερες αιτίες που οδηγούν στην αστεγία, όπως η φτώχεια και η έλλειψη προσιτής στέγασης.
Η πρωτοβουλία αυτή του Τραμπ έρχεται εν μέσω αυξημένης ορατότητας του φαινομένου, κυρίως σε μεγάλες αστικές περιοχές, και εντάσσεται στις προεκλογικές του δεσμεύσεις για «αποκατάσταση της τάξης στους δρόμους των πόλεων».
Το διάταγμα δίνει εντολή στην υπουργό Δικαιοσύνης Παμ Μπόντι να ανατρέψει νομικά προηγούμενα σε πολιτειακό και σε ομοσπονδιακό επίπεδο και να συγκατατεθεί σε τοπικές πρωτοβουλίες για τη διάλυση κατασκηνώσεων αστέγων.
Δεν είναι σαφές πάντως το πώς η κ. Μπόντι θα μπορούσε να ανατρέψει τέτοιες αποφάσεις.
Το διάταγμα ακολουθεί απόφαση του ομοσπονδιακού Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2024, με την οποία επιτράπηκε σε δήμους να θέτουν εκτός νόμου κατασκηνώσεις αστέγων.
Η συλλογικότητα Εθνική Συμμαχία για τους Άστεγους (National Coalition for the Homeless) κατήγγειλε το διάταγμα, τονίζοντας πως υπονομεύει τα νομικά μέσα για την προστασία αστέγων και ψυχικά ασθενών.
Σύμφωνα με την οργάνωση, η κυβέρνηση Τραμπ έχει «ανησυχητικό ιστορικό», καθώς τείνει να «αψηφά αστικά δικαιώματα και τις ορθές νομικές διαδικασίες». Η συμμαχία προειδοποίησε πως με το διάταγμα αυτό η κρίση αστεγίας είναι πιθανό να χειροτερέψει.
Ο πρόεδρος Τραμπ ανέφερε στο διάταγμα πως όσοι ζουν σε καταυλισμούς πρέπει να μεταφέρονται σε κέντρα θεραπείας ψυχικών ασθενειών ή κέντρα απεξάρτησης. Δεν έκανε καμιά αναφορά σε σχέδια για την επέκταση των κέντρων αυτών, ούτε για τη διάθεση φθηνής στέγης μακροπρόθεσμα.
Το 2024, υπολογίστηκε πως οι άστεγοι στις ΗΠΑ ξεπερνούσαν τους 770.000. Πρόκειται για αριθμό αυξημένο κατά 18%, σύμφωνα με αρμόδια δημόσια αρχή, το διυπηρεσιακό συμβούλιο για την αστεγία (Interagency Council on Homelessness).
Από τους ανθρώπους αυτούς, το 36% ζούσε στους δρόμους, σε οχήματα ή σε καταυλισμούς, σύμφωνα με επίσημα δεδομένα.
Σύμφωνα με κέντρο νομικής βοήθειας στους άστεγους (National Homelessness Law Center), το διάταγμα αυτό, σε συνδυασμό με περικοπές στον προϋπολογισμό κονδυλίων προοριζόμενων για τη στέγη και την υγεία, θα αυξήσει περαιτέρω τον αριθμό των αστέγων.
Τόνισε εξάλλου ότι η υποχρεωτική μεταφορά αστέγων σε κέντρα θεραπείας είναι «ανήθικη, αναποτελεσματική και παράνομη» και ότι το σχέδιο του Λευκού Οίκου θα μετατρέψει ακόμη περισσότερους ανθρώπους σε άστεγους και ταυτόχρονα θα στερήσει πόρους από ανθρώπους που τους έχουν ανάγκη.
Άλλες οργανώσεις εκτιμούν πως το διάταγμα απειλεί να ποινικοποιήσει την αστεγία, καθώς θα αναγκάζει ανθρώπους να φεύγουν από τους δρόμους χωρίς να εγγυάται με οποιονδήποτε τρόπο πως θα βρεθεί στέγη γι’ αυτούς.
Ορισμένοι μελετητές του φαινομένου θεωρούν πως η κρίση των αστέγων άρχισε όταν έκλεισαν ψυχιατρεία τα χρόνια του 1960 και του 1970 και προωθήθηκε η φροντίδα των τροφίμων σε επίπεδο κοινοτήτων. Εξηγούν πως η μετάβαση αυτή έγινε χωρίς επαρκή χρηματοδότηση και αναποτελεσματικά, αφήνοντας χωρίς θεραπεία και στέγη ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας.
Άλλες αιτίες θεωρείται πως είναι η οξεία έλλειψη φθηνής στέγης, η αύξηση του ποσοστού των πολιτών που μαστίζει η φτώχεια και οι περικοπές σε προγράμματα βοήθειας που παρείχαν πρόσβαση σε εργατικές κατοικίες και στεγαστικά προγράμματα επιδοτούμενα από το δημόσιο, κατά τους ειδικούς αυτούς.
Το εκτελεστικό διάταγμα χαρακτηρίζει προτεραιότητα δωρεές και χρηματοδοτήσεις σε πόλεις που επέβαλαν κι εφαρμόζουν απαγόρευση των κατασκηνώσεων σε δημόσιους χώρους, χρήσης ουσιών, καθώς και καταλήψεων.
Ακόμη, εμποδίζει τη χρηματοδότηση για τη δημιουργία χώρων ελεγχόμενης χρήσης ναρκωτικών.
protothema.gr
