Ανησυχίες επικρατούν μεταξύ των ηγετών της Ουκρανίας αλλά και της Ευρώπης πως ο Ντόναλντ Τραμπ θα καταφέρει, για δεύτερη φορά, να πέσει θύμα, όταν συναντήσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στην Αλάσκα, την Παρασκευή, και όπως φαίνεται.. έχουν δίκιο να είναι νευρικοί. Πράγματι, αν ο Τραμπ θέλει να βγει από τις συνομιλίες ως έμπειρος διαπραγματευτής και όχι ως εύκολος στόχος, η πιο έξυπνη κίνηση που μπορεί να κάνει είναι να αναβάλει τη Σύνοδο Κορυφής μέχρι να είναι καλύτερα προετοιμασμένος.
Ο Τραμπ δεν έχει άδικο που προσπαθεί να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους εχθρούς και τους αντιπάλους των ΗΠΑ, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου πιο συμβατικοί ηγέτες θα απέφευγαν τον κίνδυνο. Ωστόσο, οι βιαστικά οργανωμένες συναντήσεις σπάνια έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, και όλα όσα αφορούν την επίσκεψη του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, στη Μόσχα, η οποία οδήγησε στην πρόσκληση στην Αλάσκα την περασμένη εβδομάδα, αποπνέουν σύγχυση.
Με τόση αβεβαιότητα από την αμερικανική πλευρά, είναι καλύτερο να κατανοήσουμε το νόημα της συνάντησης της Παρασκευής από την οπτική γωνία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Για αυτόν, πρόκειται για μια απροσδόκητη ευκαιρία που μπορεί να αξιοποιήσει τόσο για να εξουδετερώσει την απειλή των κυρώσεων του Τραμπ, όσο και για να προωθήσει τον πόλεμο.
Υπενθυμίζεται ότι αυτό συνέβη νωρίτερα φέτος, όταν ο πρώην πράκτορας της KGB εκμεταλλεύτηκε την προφανή απελπισία του Τραμπ να εξασφαλίσει μια ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία και μια οικονομική επανεκκίνηση με τη Μόσχα. Ανεξάρτητα από το πόσα ήταν διατεθειμένος να παραχωρήσει ο Τραμπ, συμπεριλαμβανομένης της άρσης των κυρώσεων, ο Πούτιν είδε μόνο ένα πράγμα: μια στρατηγική ευκαιρία. Με τις ΗΠΑ να μην είναι πλέον πρόθυμες να βοηθήσουν στην οπλιστική άμυνα της Ουκρανίας, ο Πούτιν έκανε το μόνο λογικό πράγμα: αύξησε τον ρυθμό των πολεμικών του προσπαθειών, τόσο στη ξηρά όσο και στον αέρα, για να εκμεταλλευτεί την αποδυναμωμένη θέση του Κιέβου. Τελικά, ακόμη και ο Τραμπ έπρεπε να αναγνωρίσει ότι τον εξαπατούσαν.
Με προθεσμία την 8η Αυγούστου, πριν οι ΗΠΑ επιβάλουν οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία για την αδιαλλαξία της, το καθήκον του Πούτιν, όταν ο Γουίτκοφ έφτασε στη Μόσχα ήταν για άλλη μια φορά, να κάνει ό,τι χρειαζόταν για να καθυστερήσει οποιαδήποτε ενέργεια των ΗΠΑ, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οποιαδήποτε συγκεκριμένα αποτελέσματα θα ενίσχυαν τη θέση της Ρωσίας. Μέχρι στιγμής, όλα πάνε ρολόι. Πήρε κάτι χωρίς αντάλλαγμα.
Η πρώτη προτεραιότητα ήταν να κρατήσει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι εκτός της αίθουσας, αντί να πραγματοποιηθεί η τριμερής συνάντηση που πρότεινε ο Τραμπ -προς τιμήν του. Η παρουσία του Ουκρανού ηγέτη θα απαιτούσε πραγματικές διαπραγματεύσεις, καθιστώντας δύσκολο να κρυφτεί η αδιαφορία της Ρωσίας. Επιμένοντας σε μια διμερή συνάντηση με τον Τραμπ, ο Πούτιν μπορεί να επιδιώξει να προτείνει όρους που η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να αποδεχτεί, αλλά ξέρει ότι η Ουκρανία δεν μπορεί. Αυτό θα έκανε για άλλη μια φορά τον Ζελένσκι το πρόσωπο που “εμποδίζει την ειρήνη”, σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ, αφαιρώντας την πίεση από τον Ρώσο ηγέτη.
Ο δεύτερος στόχος ήταν να βρεθεί ένας τόπος συνάντησης που θα έδειχνε, τόσο στους Ρώσους, όσο και στους ηγέτες σε όλο τον κόσμο, ότι ο Πούτιν δεν αποφεύγει τα ταξίδια από φόβο ότι θα συλληφθεί βάσει του εντάλματος για εγκλήματα πολέμου που εξέδωσε εναντίον του το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο το 2023. Πράγματι, αυτή θα ήταν η πρώτη επίσκεψη του Πούτιν στις ΗΠΑ (εκτός από τα ταξίδια του στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη) από το 2007, πριν από την εισβολή του στη Γεωργία τον επόμενο χρόνο. Μια Σύνοδος Κορυφής στην Αλάσκα -μια πολιτεία των ΗΠΑ που κάποτε ανήκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία- θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα για την αποκατάσταση του Πούτιν, ενώ θα υπογράμμιζε και τη μακρά ιστορική επιρροή του Κρεμλίνου ως μεγάλης δύναμης.
Η πρόσκληση του Τραμπ από μόνη της είναι μια νίκη για το Κρεμλίνο. Αν η Σύνοδος Κορυφής χρησιμεύσει επίσης για να καθυστερήσει τις αμερικανικές κυρώσεις ή να παράγει ένα σχέδιο “ειρήνης” που θα σπείρει τη διχόνοια μεταξύ της Ουκρανίας και των συμμάχων της, τόσο το καλύτερο. Ωστόσο, οποιαδήποτε πραγματική πορεία προς μια μόνιμη λήξη των εχθροπραξιών θα απαιτήσει πολύ μεγαλύτερη πίεση, τόσο οικονομική όσο και στρατιωτική, καθώς και προετοιμασία. Αν μια αναφορά στο γερμανικό περιοδικό Bild είναι σωστή, ο Πούτιν και οι αξιωματούχοι του έκαναν τον Γουίτκοφ να μπερδευτεί όταν συναντήθηκαν με τον Αμερικανό επιχειρηματία ακινήτων που έγινε διπλωμάτης την περασμένη εβδομάδα, αφήνοντάς τον σε σύγχυση σχετικά με το τι του προσφέρθηκε.
Ό,τι και αν παρεξήγησε ο Γουίτκοφ, αρκούσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ να πει ότι οι ανταλλαγές εδαφών ήταν στο τραπέζι, ενώ δεν είναι. Αυτό που το Κρεμλίνο φαίνεται έτοιμο να εξετάσει είναι ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραδώσει τμήματα του Ντονμπάς, που η Ρωσία δεν έχει καταφέρει ακόμη να κατακτήσει, σε αντάλλαγμα για κατάπαυση του πυρός. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για ανταλλαγή εδαφών, αλλά για παράδοση εδαφών σε μόνιμη βάση, σε αντάλλαγμα για μια εκεχειρία που πιθανότατα θα είναι προσωρινή. Σύμφωνα με την Bild, η ρωσική “προσφορά” μπορεί επίσης να απαιτούσε από την Ουκρανία να αποσύρει πρώτα τα στρατεύματά της από πολύ μεγαλύτερες περιοχές των επαρχιών Χερσόν και Ζαπορίζια, τις οποίες η Ρωσία υποστηρίζει επίσης ότι έχει προσαρτήσει, αλλά δεν έχει καταφέρει ακόμη να καταλάβει.
Το Κρεμλίνο μπορεί επίσης να είναι πρόθυμο να προσφέρει εκεχειρία στον αεροπορικό πόλεμο για να αποτρέψει τις κυρώσεις, αλλά αυτό είναι πιο μικρή παραχώρηση από ό,τι φαίνεται. Σε αντίθεση με πριν από δύο χρόνια, όταν ο πόλεμος ήταν μονόπλευρος, τα νεόκτιστα μακροπρόθεσμα drones και πυραύλοι της Ουκρανίας προκαλούν όλο και μεγαλύτερες ζημιές στα ενεργειακά και στρατιωτικά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας. Τη Δευτέρα, χτύπησαν ένα εργοστάσιο που κατασκευάζει συστήματα καθοδήγησης για τους πυραύλους της Ρωσίας κοντά στην πόλη Νίζνι Νόβγκοροντ, περίπου 440 χιλιόμετρα (270 μίλια) ανατολικά της Μόσχας. Μια εκεχειρία θα μπορούσε σε αυτό το σημείο να είναι ευπρόσδεκτη και από τις δύο πλευρές.
Οι Ουκρανοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι θα αναγκαστούν να παραχωρήσουν τον έλεγχο του εδάφους για να τερματίσουν την εισβολή του Πούτιν. Ωστόσο, έχουν στο μυαλό τους τις παραχωρήσεις που έγιναν στον Ιωσήφ Στάλιν στη Γερμανία στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Στάλιν εξασφάλισε τον έλεγχο του ανατολικού μισού της χώρας για τη Σοβιετική Ένωση, αλλά η Δυτική Γερμανία διατήρησε την κυριαρχία της επί του ανατολικού μισού και τελικά το ανέκτησε. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι, μετά από μια σύντομη απόπειρα κατάληψης ολόκληρου του Βερολίνου, το Κρεμλίνο άφησε τη Δυτική Γερμανία να ευημερήσει ειρηνικά.
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο Πούτιν επιθυμεί μια τέτοια συμφωνία. Δεν θα συνέβαλε σε τίποτα στην επίτευξη των πραγματικών στόχων του για την κήρυξη του πολέμου, που ήταν η εξασφάλιση του ελέγχου επί μιας αποστρατιωτικοποιημένης Ουκρανίας, καθώς και η αποδοχή από τις ΗΠΑ της ρωσικής σφαίρας επιρροής στην Ευρώπη, χωρίς την αντίθεση του ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν δεν το κρύβει ποτέ αυτό. Αυτό εννοεί όταν λέει ότι είναι πρόθυμος να συζητήσει για κατάπαυση του πυρός, αμέσως μόλις αντιμετωπιστούν οι “βασικές αιτίες” του πολέμου.
Θα έρθει η ώρα και ο τόπος για μια συνάντηση κορυφής μεταξύ Τραμπ και Πούτιν. Αλλά είναι απίθανο να γίνει αυτή την εβδομάδα στην Αλάσκα.
BloombergOpinion
