Η μεγάλη αύξηση στους θανάτους πέρσι στην Κύπρο λόγω οδικών συγκρούσεων έριξε τη χώρα μας στην 13η θέση στην ΕΕ από την 6η που ήταν το 2023, έτος κατά το οποίο σημείωσε μεγάλη μείωση. Ωστόσο, πέρσι κατέγραψε σημαντική μείωση στους σοβαρούς τραυματισμούς από τροχαία και κατέχει την πρωτιά της 11ετίας 2014-2024 στη μείωση τραυματισμών με ποσοστό 51%. Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στη 19η ετήσια έκθεση του προγράμματος Road Safety PIN Report, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) που δημοσιεύεται σήμερα στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ27), καθώς και στην Ελβετία, στο Ισραήλ, στη Νορβηγία, στη Σερβία και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με την έκθεση, 20.017 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ το 2024. Δυστυχώς, καταγράφηκε πολύ μικρή μείωση με μόνο 2% σε σχέση με το 2023. Το ποσοστό αυτό υπολείπεται κατά πολύ από την αναγκαία ετήσια μείωση του 6,1% που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μείωση 50% μέχρι το 2030. Η Κύπρος, δυστυχώς, κατέγραψε μεγάλη αύξηση, 21% στους οδικούς θανάτους κατά την περίοδο αυτή, που ήταν η 2η μεγαλύτερη στην Ευρώπη των 27. Σημειώνεται πως μεταξύ 2023 και 2024 καταγράφηκε μείωση στους οδικούς θανάτους μόνο σε 21 από τα 32 χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ΡΙΝ.
Σε σύγκριση με το 2019, που είναι το έτος βάσης για το ευρωπαϊκό στόχο του 2030, 25 από τις 32 χώρες του ΡΙΝ κατέγραψαν μείωση στους οδικούς θανάτους μέχρι το 2024. Η Λιθουανία και η Πολωνία μοιράζονται την πρωτιά, με μείωση 35%. Η Κύπρος κατέγραψε μείωση 21%. Συνολικά η ΕΕ27 κατέγραψε μείωση μόνο 12%, που υπολείπεται κατά πολύ από το αναγκαίο 27% για την επίτευξη του στόχου. Αν η μείωση στους οδικούς θανάτους στην ΕΕ27 κατά την τελευταία δεκαετία ήταν στο πλαίσιο του στόχου για το 2030, θα διασώζονταν ακόμα 49.590 ζωές. Το ETSC υπολογίζει το επιπρόσθετο οικονομικό όφελος που θα προέκυπτε για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες στα €184 δισ. Η ΕΕ27 κατέγραψε κατά την τελευταία δεκαετία μείωση 17,2% στους οδικούς θανάτους, ενώ η Κύπρος πέτυχε μείωση μόνο 8,9%.
Σε ότι αφορά τους οδικούς θανάτους κατ’ αναλογία πληθυσμού, η Κύπρος έπεσε το 2024 στην 13η θέση (μαζί με τη Λιθουανία), ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, από την 6η θέση που είχε καταλάβει το 2023, με αύξηση στους οδικούς θανάτους από τους 34 στους 41. Η Κύπρος κατέγραψε το 2024 δείκτη οδικών θανάτων κατ’ αναλογία πληθυσμού 42, ενώ ο δείκτης της ΕΕ27 ήταν 45.
Η μείωση των σοβαρών οδικών τραυματισμών τη δεκαετία 2014-2024 στα 24 κράτη-μέλη της ΕΕ (ΕΕ24) που έδωσαν στοιχεία, ήταν πολύ φτωχή. Κατά την περίοδο αυτή καταγράφηκε μείωση μόνο 13,8%. Μόνο σε 16 από τις 27 χώρες που συλλέγουν στοιχεία καταγράφηκε μείωση. Επισημαίνεται όμως, ότι η Κύπρος έχει καταγράψει σημαντική επιτυχία στη μείωση των σοβαρών τραυματισμών από το 2014 μέχρι το 2024, με ποσοστό 51,6%, που ήταν το υψηλότερο στην ΕΕ24. Αναφέρεται, επίσης, στην έκθεση, ότι μόνο η Κύπρος και άλλες 10 χώρες της ΕΕ27, κατόρθωσαν να μειώσουν τόσο τους οδικούς θανάτους όσο και τους σοβαρούς τραυματισμούς από το 2014 μέχρι το 2024. Επίσης, γίνεται ειδική αναφορά στην έκθεση, στον στόχο της Κύπρου για την επίτευξη κατά 100% των καθορισμένων ιδανικών χρόνων άφιξης ασθενοφόρου στα σημεία οδικών συγκρούσεων μέχρι το 2030.
Ασφαλέστερη χώρα η Νορβηγία
Το ετήσιο βραβείο «2025 Road Safety PIN Award» απονεμήθηκε στη Νορβηγία, ως αναγνώριση της σταθερής διαχρονικής δέσμευσής της στην οδική ασφάλεια και στη μακρόχρονη επιτυχία στη μείωση των οδικών θανάτων. Χαρακτηριστικά, το ETSC, αναφέρεται στη Νορβηγία ως «ένα πρότυπο οράματος και δράσης». Η Νορβηγία παραμένει για ακόμα μια χρονιά η ασφαλέστερη χώρα για τους χρήστες των δρόμων, ανάμεσα στις 32 χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ΡΙΝ, με μόνο 16 νεκρούς στο ένα εκατομμύριο πληθυσμού. Ο δείκτης αυτός ήταν το 2024 για την Κύπρο, 42 νεκροί και για την Ευρώπη των 27, 45 νεκροί.
Το βραβείο αναγνωρίζει ένα μεγάλο φάσμα στρατηγικών πρωτοβουλιών της Νορβηγίας, όπως :
>> Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Οδική Ασφάλεια 2022-2025 – «Προς το Όραμα Μηδέν», που περιλαμβάνει 179 ισχυρά μέτρα σε 15 τομείς προτεραιότητας.
>> Ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα BEST ενισχύει τη διαμόρφωση πολιτικής με βάση στοιχεία.
>> Νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, όπως η υποχρεωτική διερεύνηση σε βάθος όλων των θανατηφόρων οδικών συγκρούσεων και οι υποχρεωτικές αυτοψίες προς υποστήριξη της ανάλυσης της σύγκρουσης.
>> Μεταρρυθμίσεις με στόχο τη νεολαία, που περιλαμβάνουν αυστηρότερη εκπαίδευση των υποψηφίων οδηγών, διπλούς βαθμούς ποινής για τους νέους οδηγούς.
Σημειώνεται ότι εκπρόσωπος της Κύπρου στο πρόγραμμα Road Safety ΡΙΝ είναι ο κ. Γιώργος Μορφάκης.
