Το ζήτημα των εδαφικών παραχωρήσεων βρίσκεται στο επίκεντρο των διεθνών διαπραγματεύσεων, με φόντο τη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ, αποκάλυψε σε συνέντευξή του στο CNN ότι η Μόσχα φέρεται να έχει προβεί σε «ορισμένες παραχωρήσεις» όσον αφορά πέντε καίριες ουκρανικές περιοχές, οι οποίες –όπως τόνισε– αποτελούν «τον πυρήνα της συμφωνίας» που συζητείται.
Σύμφωνα με το BBC, στο τραπέζι βρίσκονται η Κριμαία, το Λουχάνσκ, το Ντονέτσκ, η Ζαπορίζια και η Χερσώνα, περιοχές που βρίσκονται στο επίκεντρο του πολέμου και των ρωσικών βλέψεων ήδη από το 2014. Η Κριμαία είχε προσαρτηθεί από τη Ρωσία την άνοιξη εκείνης της χρονιάς, ενώ οι υπόλοιπες τέσσερις περιοχές ενσωματώθηκαν το 2022, μετά από δημοψηφίσματα που η διεθνής κοινότητα χαρακτήρισε προσχηματικά και μη νόμιμα.
Το Ντονμπάς και η ρωσική στρατηγική
Στην καρδιά της διαμάχης βρίσκεται το Ντονμπάς, η βιομηχανική περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας που αποτελείται από το Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ. Η περιοχή, κατά πλειονότητα ρωσόφωνη, αποτέλεσε το πρώτο πεδίο πολεμικής αντιπαράθεσης όταν η Ρωσία, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ενίσχυσε ένοπλες ομάδες που κατέλαβαν τμήματα των δύο περιφερειών.
Το 2022, λίγο πριν από τη γενικευμένη εισβολή, ο Πούτιν αναγνώρισε μονομερώς την «ανεξαρτησία» ολόκληρων των περιοχών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, υπερβαίνοντας ακόμη και τα όρια που είχαν επιβάλει οι φιλορωσικές διοικήσεις.
Η πρόταση παγώματος της γραμμής μετώπου
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσαν το Σάββατο οι Financial Times, το Bloomberg και το Reuters, ο Ρώσος πρόεδρος πρότεινε στον Ντόναλντ Τραμπ να «παγώσει» τις πολεμικές επιχειρήσεις κατά μήκος της γραμμής μετώπου, υπό την προϋπόθεση ότι ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα παραδώσει τον πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς στη Μόσχα. Αυτό θα σήμαινε πρακτικά παραχώρηση ουκρανικών εδαφών στα οποία ο ρωσικός στρατός δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει τον έλεγχο.
Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει επιπλέον τη διατήρηση του ρωσικού ελέγχου στη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα – περιοχές στρατηγικής σημασίας στον νότο – καθώς και την Κριμαία, που η Μόσχα θεωρεί «τετελεσμένο γεγονός».
Οι δηλώσεις Γουίτκοφ και το επόμενο βήμα
«Οι Ρώσοι έκαναν κάποιες παραχωρήσεις στο τραπέζι σχετικά με αυτές τις πέντε περιοχές», ανέφερε ο Γουίτκοφ, προσθέτοντας ότι «το Ντονέτσκ είναι ένα κρίσιμο ζήτημα, το οποίο θα συζητηθεί αύριο». Ο ίδιος εξέφρασε την ελπίδα ότι οι συνομιλίες στον Λευκό Οίκο, παρουσία του Τραμπ και του Ζελένσκι, θα οδηγήσουν σε «αποφάσεις επί τόπου».
Η τοποθέτηση του απεσταλμένου του Τραμπ έρχεται να ενισχύσει τα σενάρια περί μιας άτυπης «συμφωνίας ανταλλαγής» που θα μπορούσε να διασφαλίσει μια εύθραυστη εκεχειρία, χωρίς ωστόσο να επιλύει τις θεμελιώδεις διαφορές ανάμεσα στο Κίεβο και τη Μόσχα.
Η ευρωπαϊκή διάσταση
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τέτοιου είδους προτάσεις. Όπως τονίζουν διπλωματικές πηγές, οποιαδήποτε παραχώρηση που αφορά ουκρανικό έδαφος κινδυνεύει να αναγνωριστεί de facto ως ρωσικό κεκτημένο, δημιουργώντας ένα επικίνδυνο προηγούμενο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Για τον λόγο αυτό, οι ηγέτες της Ε.Ε. αναμένεται να μεταφέρουν στον Τραμπ τις «κόκκινες γραμμές» τους, ζητώντας σκληρή στάση έναντι της Ρωσίας και σαφείς εγγυήσεις για την Ουκρανία.
Πάντως, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε την Κυριακή στις Βρυξέλλες ότι το Κίεβο είναι έτοιμο να συζητήσει εδαφικές αλλαγές στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας για τον τερματισμό της ρωσικής εισβολής, αλλά απέκλεισε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο παραχώρησης εδαφών που δεν βρίσκονται ήδη υπό ρωσική κατοχή.
«Χρειαζόμαστε πραγματικές διαπραγματεύσεις», είπε χαρακτηριστικά σε συνέντευξη Τύπου με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να ξεκινήσουν εκεί που είναι σήμερα η γραμμή του μετώπου — η γραμμή επαφής είναι η καλύτερη γραμμή για συζήτηση».
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας επέμεινε ότι η ανταλλαγή εδαφών είναι αδύνατη σύμφωνα με το ουκρανικό σύνταγμα. «Ο Πούτιν έχει πολλές απαιτήσεις, αλλά δεν τις γνωρίζουμε όλες» είπε ο Ουκρανός πρόεδρος προσθέτοντας ότι θα χρειαστεί χρόνος για να τις εξετάσουμε όλες, αν είναι όσες έχουμε ακούσει.
protothema.gr
