Την περασμένη εβδομάδα φιλοξενήσαμε (άλλο) ένα άρθρο του Χριστάκη Χατζηλαού. Στεκόταν επικριτικά στην επιλογή της ΑΗΚ να ενισχύσει (μελλοντικά…) τον σταθμό της Δεκέλειας με 2 ή 3 αεριοστρόβιλους, για 80 μεγαβάτ.
Όπως υποστηρίζεται στο άρθρο, το οποίο διαβάστηκε πολύ, δεν είναι ενίσχυση του σταθμού Δεκέλειας που προωθείται, αλλά μείωση της συμβολής του στη συνεχή παραγωγή ηλεκτρισμού, ως σταθμού βάσης. Και μετατροπή του σε σταθμό εφεδρείας. Και εξηγεί πως το 2029 η Κύπρος είναι υποχρεωμένη να αποσύρει από τη Δεκέλεια τις έξι πεπαλαιωμένες ατμοηλεκτρικές μονάδες, ονομαστικής ισχύος 360 μεγαβάτ. Και στη θέση των 360 θα μπουν -αν μπουν- 80.
Κατά τον κ. Χατζηλαού, «η Δεκέλεια δεν είναι απλώς ένας ηλεκτροπαραγωγός σταθμός. Αποτελεί τον δεύτερο βασικό πυλώνα του ηλεκτρικού συστήματος, συμβάλλοντας καθοριστικά στον ασφαλή εφοδιασμό». Και υπενθύμισε πως «ήταν η λειτουργία του σταθμού Δεκέλειας που απέτρεψε το γενικευμένο μπλακ-άουτ και τις ανυπολόγιστες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες μετά την έκρηξη στο Μαρί».
– Στις 12 Ιουλίου, στο πλαίσιο συνέλευσης της Συντεχνίας Επιστημονικού Προσωπικού ΑΗΚ, ο πρόεδρός της, Μάριος Παππουτής, είπε κάτι που συνηθίζουν να ξεχνούν οι αρμόδιοι στο υπουργείο, στη ΡΑΕΚ, στον Διαχειριστή και στην ΑΗΚ. Είπε πως οι μελέτες για την επάρκεια ηλεκτρισμού και τις ανάγκες βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα βασίζονται σε παράνομες ή ανύπαρκτες υποδομές και ζήτησε να γίνει αναθεώρηση αυτών των μελετών, στη βάση των σημερινών πραγματικοτήτων και όχι στη λογική της προσδοκίας φυσικού αερίου ή της διασύνδεσης με την Κρήτη.
Οι δύο παρεμβάσεις (Χατζηλαός και Παππουτής) συνδέονται μεταξύ άλλων και στο εξής: Αποφάσεις που λήφθηκαν πριν δέκα ή πέντε χρόνια και δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα ή δεν δικαιώθηκαν, πρέπει να επανεξεταστούν, καθώς σήμερα οι ανάγκες του τόπου είναι διαφορετικές.
Όταν ρωτήσαμε έναν τεχνοκράτη της ενέργειας ποια ήταν η γνώμη του για την άποψη του κ. Χατζηλαού ότι στη Δεκέλεια δεν είναι αεριοστρόβιλοι που πρέπει να εγκατασταθούν (χαμηλή αποδοτικότητα, υψηλό κόστος παραγωγής, αδυναμία συνεχούς λειτουργίας) αλλά Μονάδες Εσωτερικής Καύσης ή μονάδα συνδυασμένου κύκλου, ο τεχνοκράτης απάντησε: «Μα αυτό που λέει ο Χατζηλαός ανατρέπει τις μελέτες των συμβούλων της ΑΗΚ και τις αποφάσεις του οργανισμού».
Επιστρέφουμε όμως σε αυτό που είπε στη συνέλευση ΣΕΠΑΗΚ ο κ. Παππουτής. Μια μελέτη που έγινε πριν 7-8 χρόνια, με παραδοχές π.χ. ότι το 2022 ή ’23 θα είναι διαθέσιμο το φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή, θα υπάρχουν νέες μονάδες 420 μεγαβάτ στο Βασιλικό, θα μπορεί να χρησιμοποιείται ηλεκτρισμός από ΑΠΕ τα βράδια, μέσω αποθήκευσης, ή θα λειτουργεί από το 2025 ή ’26 η ηλεκτρική διασύνδεση με το ευρωπαϊκό δίκτυο, δεν μπορεί να μας καθοδηγεί σήμερα στη λήψη αποφάσεων.
Ακόμα, ρωτήσαμε έναν άλλο τεχνοκράτη για τις θέσεις Χατζηλαού και Παππουτή. Και είπε «οκ, αλλά αγνοούν τον παράγοντα ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού, που ξεκινά 1η Οκτωβρίου».
Είναι όντως ένα θέμα που πρέπει να αξιολογηθεί η αγορά. Όμως, αν συμφωνούν οι αρμόδιοι πως η ύπαρξη δύο βασικών σταθμών συμβατικού ηλεκτρισμού είναι απαραίτητη (έχουμε και τον βραχνά των ρευμάτων βραχυκύκλωσης στο Βασιλικό) και ότι πρώτα απ’ όλα πρέπει να τίθεται η διασφάλιση επάρκειας ηλεκτρισμού για όλες τις μέρες και ώρες του χρόνου, τότε είναι η ώρα για έναν επανασχεδιασμό κατ’ επειγόντως. Πόση μέγιστη δυνατότητα (πραγματικής) παραγωγής συμβατικής ενέργειας πρέπει να έχουμε τα επόμενα 20 χρόνια, ποιοι τύποι γεννητριών μπορούν να μας εξασφαλίσουν την αποδοτικότερη και φθηνότερη δυνατή -και σιδεροκέφαλη- παραγωγή και σε ποιους σταθμούς; Και από εκεί και πέρα, ας κάνει παιγνίδι η αγορά.
Ναι, λέει ο αντίλογος. Αλλά αν κληθεί η ΑΗΚ να επενδύσει σε νέες σύγχρονες, ευέλικτες και αποδοτικές γεννήτριες φυσικού αερίου ή ντίζελ, για να είναι ασφαλές και αυτόνομο το ηλεκτρικό μας σύστημα σε βάθος χρόνου, δεν θα έχει καμία τύχη να ανταγωνιστεί τον ιδιωτικό τομέα σε συνθήκες ανταγωνιστικής αγοράς. Και το κόστος παραγωγής της θα εκτιναχθεί. Και μαζί του και εκείνο των φωτοβολταϊκών (θαύμα, θαύμα!).
Δεν υπάρχει λύση γι’ αυτό; Πρέπει να πληρώνουν μόνο οι πελάτες της ΑΗΚ -ή άλλου συμβατικού παραγωγού- για την ασφάλεια και επάρκεια ενός νέου σχεδιασμού που θα στηρίξει αξιόπιστα την κοινωνία και την οικονομία, υπό τη ρύθμιση (εννοείται) της ΡΑΕΚ για διασφάλιση κοστοστρέφειας; Δεν πρέπει να πληρώσουν όλοι -παραγωγοί και καταναλωτές- για μια τέτοια αναγκαία και κρίσιμη επένδυση; Αν κριθεί αναγκαία, εννοείται.
Εκτός και αν σκοπεύουμε να περιμένουμε για αποφάσεις το 2030-31, μπας και έχουμε ηλεκτρική διασύνδεση και άφθονο εισαγόμενο ρεύμα. Και ας μας λυπηθούν έως τότε τα στοιχεία της φύσης και οι νόμοι της επιστήμης.
