Η κυπριακή οικονομία, αν και είναι μικρή και εξαρτώμενη από χιλιάδες εξωτερικούς κινδύνους, καταγράφει τον τελευταίο καιρό ικανοποιητική πορεία. Με ένα ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης 3.4% και με ανεργία κάτω από το 5%, κινείται μέσα στο 2025 έχοντας μπροστά της πολύ καλές προοπτικές.
Μελανό σημείο στον παρόντα χρόνο η ακρίβεια, η οποία κτυπά αλύπητα τα πορτοφόλια των καταναλωτών.
Στη διάρκεια επικίνδυνων γεωπολιτικών εξελίξεων που συμβαίνουν στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο και στη Μέση Ανατολή, αλλά και με έναν νέο πλανητάρχη που εφαρμόζει πρωτοφανείς τακτικές για τη διαχείριση των κρίσεων, που βρίσκονται μακριά από τις αρχές και τις αξίες του Διεθνούς Δικαίου, η Κύπρος (Κυβέρνηση, κόμματα και πολίτες) καλείται να είναι ιδιαίτερα προσεκτική. Και τούτο για να μην πάθουν ό,τι έπαθαν το 2008-2013, με την τότε χρηματοοικονομική κρίση, που δεν μας προσπέρασε και δεν την βγάλαμε αλώβητοι και ατσαλάκωτοι, όπως ατυχώς μάς διαβεβαίωναν οι τότε κυβερνώντες. Αυτή την ώρα χρειάζονται προσοχή και νούσιμα βήματα, παν μέτρον άριστον. Η Κύπρος θα πάει μπροστά με το μυαλό και όχι με τον οποιονδήποτε ενθουσιασμό.
Οι πολιτικές και παραγωγικές δυνάμεις καλούνται να ενώσουν δυνάμεις για να διαχειριστούν το απαιτητικό και επικίνδυνο αύριο. Με την Κυβέρνηση να βρίσκεται μπροστά, όπως είναι ο ρόλος, η ευθύνη και η αποστολή της.
Θεματολογία
Μακριά από ακρότητες και πολιτικούς ακροβατισμούς και αντιπαραθέσεις, τους επόμενους μήνες (μέχρι να ολοκληρωθεί ημερολογιακά και το 2025), θα πρέπει να γίνουν τα εξής:
(α) Να ενισχυθεί ποιοτικά και ποσοτικά το κοινωνικό κράτος, βελτιώνοντας σημαντικά τη ζωή των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, όπως είναι π.χ οι άνεργοι νέοι, οι χαμηλόμισθοι και οι χαμηλοσυνταξιούχοι.
(β) Να αυξηθεί ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός (ΕΚΜ) με τρόπο που θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων που αμείβονται με αυτό. Τα 1,000 ευρώ μεικτά μηνιαίως που είναι σήμερα ο ΕΚΜ θα πρέπει τουλάχιστον να αυξηθούν σε πέραν των 1100 ευρώ.
(γ) Να αποκατασταθεί πλήρως η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) που σήμερα καταβάλλεται στο 66.7% της αξίας της και να δίδεται σε όλους τους εργαζόμενους, γιατί ο πληθωρισμός διαβρώνει τους μισθούς όλων των εργαζομένων.
Ούτε για αστείο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η άποψη ότι ο ΕΚΜ και η ΑΤΑ διαβρώνουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, όπως ατυχώς υποστηρίζουν τόσο μερίδα της εργοδοτικής πλευράς όσο και νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί με ακραίες αντιλήψεις. Η διάβρωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας (όπως εξηγήσαμε δεκάδες φορές), προέρχεται από τη διαφθορά, το σπάταλο κράτος, την κακοδιαχείριση, τη γραφειοκρατία και τη βραδυδικία στην απονομή της δικαιοσύνης, αλλά κα από το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, για τα οποία δεν ευθύνονται οι εργαζόμενοι.
(δ) Να ολοκληρωθεί ποιοτικά η φορολογική μεταρρύθμιση (η δημόσια συζήτηση της οποίας περιορίζεται ατυχώς γύρω από την αύξηση του αφορολόγητου εισοδήματος) και να μειωθεί ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) στα καύσιμα που σήμερα ανέρχεται σε 19%. Τα 2/3 της τιμής των καυσίμων είναι φόροι και αυτό είναι απαράδεκτο σε μια χώρα που απουσιάζει το φθηνό δημόσιο μεταφορικό μέσο.
Ακόμη πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η απόφαση της κυβέρνησης Δ. Χριστόφια να προχωρήσει μεσούσης της χρηματοοικονομικής κρίσης σε αύξηση του ΦΠΑ από 15% στο 17% και στη συνέχεια στο 19% από τον Γενάρη του 2014, ήταν μια έκτακτη και προσωρινή κίνηση (όπως υποσχέθηκαν οι τότε κυβερνώντες), για να αποφύγει το κράτος τη χρεοκοπία. Αυτή η προσωρινή κίνηση ισχύει και σήμερα (11 χρόνια μετά).
(ε) Με πρωτοβουλία του υπουργού Εργασίας Γιάννη Παναγιώτου να αρχίσει στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα κοινωνικός διάλογος για τη συνομολόγηση εθνικού πλαισίου δράσης, με στόχο την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, με τρόπο που θα καλύπτει τουλάχιστο το 80% των εργαζομένων, όπως προβλέπει και σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία.
Η υλοποίηση αυτού του στόχου και η εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής θα ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους που υπάρχουν σε βάρος ανυποψίαστων εργαζομένων από εργοδοτικές αυθαιρεσίες που παρατηρούνται σε σχέση με τους όρους απασχόλησης (π.χ μη πληρωμή υπερωρίας, αυθαίρετη διαφοροποίηση των ωραρίων κλπ.). Ήδη στη διαχείριση του συγκεκριμένου ζητήματος παρατηρείται σοβαρή καθυστέρηση.
Καταληκτικά, παρά τις επικίνδυνες γεωπολιτικές εξελίξεις υπάρχει η δημοσιονομική δυνατότητα, ώστε με ποιότητα και στόχευση να γίνουν κάποια πράγματα και να ληφθούν κάποιες αποφάσεις που θα βοηθήσουν την κυπριακή κοινωνία να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της καθημερινότητας με αισιοδοξία και προοπτική. Για την υλοποίηση μιας τέτοιας πορείας απαιτείται πολιτική βούληση και σοβαρός κοινωνικός διάλογος.
Υ.Γ: Η απόφαση της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη να δώσει επίδομα τέκνου σε όλη τη μεσαία τάξη (όπως δημοσίευσε ο «Φιλελεύθερος» στις 29 Μαρτίου 2025) είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και ως εκ τούτου χαιρετίζεται με ικανοποίηση. Είναι μια ορθή απόφαση που αποκαθιστά τη μεγάλη αδικία που έγινε σε βάρος του επιδόματος τέκνου από την Κυβέρνηση της Αριστεράς το 2011, όταν το κουτσούρεψε, όπως βέβαια κουτσούρεψε και τη φοιτητική χορηγία.
*Οικονομολόγος – Δημοσιογράφος
