Παρ’ ότι ο ΑΔΜΗΕ δεν έχει τοποθετηθεί επίσημα κατά πόσο διεκδικεί να παρακάμψει τις αποφάσεις του περασμένου Σεπτεμβρίου από τις κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας και τις ρυθμιστικές αρχές ΡΑΕΚ και ΡΑΑΕΥ, για περιορισμό των χρημάτων που θα μπορεί να εισπράττει από την κυπριακή πλευρά έναντι των εξόδων του στο στάδιο της κατασκευής της ηλεκτρικής διασύνδεσης, οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου επιμένουν ότι αυτή είναι η εκφρασθείσα πρόθεση του φορέα υλοποίησης.
Όπως έγραψε χθες ο Φιλελεύθερος, κατά την τηλεδιάσκεψη της περασμένης Τρίτης, την οποία συγκάλεσε η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο πρόεδρος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης επέμεινε να εκμαιεύσει συγκατάθεση της ΡΑΕΚ ώστε οι διατιμήσεις που θα καθοριστούν για να εισπράξει ο ελληνικός οργανισμός τα 25 εκατ. που του αναλογούν για τα έξοδα του 2025 να μην περιορίζουν τα έσοδα στο ποσό που έχει επιβεβαιωθεί ως έξοδα 2025, αλλά να αφήνουν ανοικτό το ταβάνι, ώστε σε τελική ανάλυση ο ΑΔΜΗΕ να ανακτά σταδιακά, από τη φάση της κατασκευής, όλα του τα επιβεβαιωμένα έξοδα. Τα οποία όμως δεν θα αφορούν την κατασκευή της διασύνδεσης συνολικά, αλλά μόνο την κατασκευή του καλωδίου στη Νορβηγία, χωρίς κανένας να ξέρει αν αυτό θα ποντιστεί κάποτε και θα ηλεκτριστεί.
Θυμίζουμε πως ήδη οι δύο ρυθμιστικές Αρχές έχουν εγκρίνει ανακτήσιμα έξοδα για τον ΑΔΜΗΕ ύψους 571 εκατ. ευρώ!
Ένα χρόνο πίσω
Εν ολίγοις, ο ΑΔΜΗΕ επαναφέρει στο τραπέζι τις αξιώσεις που είχε το περασμένο καλοκαίρι, οι οποίες απείλησαν με διασάλευση τις σχέσεις των δύο κυβερνήσεων, κάτι που αποφεύχθηκε μετά από εντατικές επαφές σε ανώτατο επίπεδο, που κατέληξαν στο Πλαίσιο Κατανόησης του Σεπτεμβρίου.
Η υπαναχώρηση του ΑΔΜΗΕ από το Πλαίσιο του 2024 γίνεται μάλιστα σε μια περίοδο που όλοι -και πρώτος ο ίδιος- αντιλαμβάνονται ότι το έργο της διασύνδεσης έχει παγώσει λόγω της τουρκικής στάσης, χωρίς να ενημερωθούν για τούτο επίσημα ούτε η Κομισιόν ούτε κατά κύριο λόγο η Nexans, που συνεχίζει να κατασκευάζει το καλώδιο, ως να μην συμβαίνει τίποτε.
Και αν ο ΑΔΜΗΕ υλοποιήσει τις επαναλαμβανόμενες απειλές του ότι θα διακόψει την εκτέλεση του έργου τον Αύγουστο αν δεν πληρωθεί (με τον τρόπο που ζητά σήμερα και όχι μόνο με τα «μέχρι 25 εκατ.» του 2025) θα πρέπει να κοπιάσει πολύ για να έχει ελπίδες να αποδείξει ενώπιον δικαστηρίων ποιο ακριβώς σημείο των ρυθμιστικών αποφάσεων και του Πλαισίου Κατανόησης παραβίασαν η ΡΑΕΚ ή η κυπριακή Κυβέρνηση.
Αν ο ΑΔΜΗΕ διακόψει όντως το έργο, είναι πιο πιθανό να διακινδυνεύσει να κριθεί ο ίδιος υπαίτιος της ματαίωσης του έργου (οπότε θα πρέπει να αναλάβει το συνολικό κόστος), ή θα ασκήσει πίεση στην ελληνική Κυβέρνηση να αναγνωρίσει ότι το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει για γεωπολιτικούς λόγους, έτσι ώστε οι καταναλωτές Κύπρου – Ελλάδας να πληρώσουν τη ζημιά 50-50 και να μην απειληθεί με οικονομική κατάρρευση ο ΑΔΜΗΕ, δηλαδή ο Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρισμού της Ελλάδας.
Το βέβαιο είναι πως, υπό τα σημερινά δεδομένα, με την ελληνική Κυβέρνηση να μην δηλώνει πια ούτε πως «το έργο θα γίνει στον κατάλληλο χρόνο», όπως έλεγε έως πρόσφατα, μια διακοπή του έργου το επόμενο σύντομο διάστημα θα απέτρεπε την απροσδιόριστη αύξηση των πεταμένων λεφτών των καταναλωτών στις δύο χώρες, αλλά επίσης θα διατηρούσε την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου.
Ούτε για αστείο
Η ΡΑΕΚ διαφώνησε μέχρι τέλους την Τρίτη στις απαιτήσεις του ΑΔΜΗΕ και είναι μάλλον βέβαιο ότι θα επαναλάβει την άρνησή της και στην επόμενη τηλεδιάσκεψη την ερχόμενη Τετάρτη και σε όσες άλλες γίνουν με το ίδιο αντικείμενο.
Εναντίον μιας ρύθμισης που θα επαναφέρει από το παράθυρο την παλιά αξίωση του ΑΔΜΗΕ να ανακτά τα έξοδά του καθ’ όλη τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου, ανεξαρτήτως ύψους, τάσσεται ανεπιφύλακτα -και συνολικά- η κυπριακή Κυβέρνηση.
Όπως γράψαμε χθες, ήδη το Υπουργείο Οικονομικών έχει ενημερώσει γραπτώς το Υπουργείο Ενέργειας ότι για την ώρα δεν προτίθεται να εγκρίνει την εκταμίευση των πρώτων 25 εκατ. για τα έξοδα του 2025, καθώς δεν έχει πειστεί ότι το έργο έχει τελεσίδικα μπει στη λεωφόρο της υλοποίησης.
Υπό τα πιο πάνω δεδομένα, η επιλογή του ΑΔΜΗΕ και του προέδρου του να δίνουν την εντύπωση στην κοινή γνώμη Ελλάδας και Κύπρου ότι η δυστοκία στις επαφές των δύο πλευρών έγκειται στην άρνηση της ΡΑΕΚ να πληρώσει τα 25 εκατ., προκαλεί σύγχυση και δεν παντρεύεται με την πραγματικότητα.
Θυμίζουμε πως το τελευταίο 20ήμερο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αρχικά, και ο υπουργός Ενέργειας, στη συνέχεια, δήλωσαν πως η συμφωνία των δύο κυβερνήσεων, στις 20/9/2024, δεσμεύει την κυπριακή πλευρά και θα υλοποιηθεί. Εκείνο που ήταν ανοικτό, όταν γίνονταν οι δηλώσεις, ήταν ο χρόνος κατά τον οποίο θα γινόταν η εκταμίευση των 25 εκατ. προς όφελος του ΑΔΜΗΕ, καθώς εκκρεμούσε η κατάθεση αποδεικτικών στοιχείων για τις ακριβείς πληρωμές που έκανε ο φορέας υλοποίησης μέσα στο ‘25.
Στο μεταξύ, όμως, κατέστη πιο ξεκάθαρη η θέση του ΑΔΜΗΕ για παράκαμψη, ουσιαστικά, της απόφασης των δύο κυβερνήσεων για τον τρόπο πληρωμής του φορέα υλοποίησης, κάτι που έχει περιπλέξει την κατάσταση.
Τι έλεγε το Πλαίσιο Κατανόησης της 20ής Σεπτεμβρίου ’24
Σύμφωνα με το επίσημο κείμενο του «Πλαισίου Κατανόησης περί Αμοιβαίας Ανάληψης Δεσμεύσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνικής Κυβέρνησης ως προς τα περαιτέρω βήματα αναφορικά με το Έργο ΕΚΕ που αφορά στην Ηλεκτρική Διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης (20-09-2024)», το οποίο υπέγραψαν ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Παπαναστασίου και ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας, Θεόδωρος Σκυλακάκης:
«Η Κυπριακή Κυβέρνηση και η Ελληνική Κυβέρνηση είχαν σειρά επαφών και συζητήσεων για το θέμα, και κατέληξαν ατα παρακάτω:
Α. Λήψη πολιτικών και ρυθμιστικών αποφάσεων για το έργο ΕΚΕ 2,6.2
Η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως εκπροσωπείται στο παρόν, ενημερώνει ότι, την Τρίτη 17/09/2024 το Υπουργικό Συμβούλιο, σε συνεδρία του έλαβε τις ακόλουθες αποφάσεις:
– Ενέκρινε τη διάθεση μέγιστου ποσού €125 εκ., τα οποία θα κατανεμηθούν σε πέντε δόσεις, η κάθε μια αυστηρώς €25 εκ, ετησίως, δηλαδή για κάθε έτος της περιόδου από την 1/1/2025 έως την 31/12/2029, με σκοπό την επιδότηση του ποσού που δυνατόν να χρεωθεί στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος σε οικιακούς, εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές. Το ποσό αυτό θα αφορά αποκλειστικά, κατόπιν έκδοσης απόφασης από τη ΡΑΕΚ, σε ανάκτηση των επιτρεπόμενων εσόδων του Φορέα Υλοποίησης της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης (Great Sea lnterconneclor) για τα οποία θα αποδίδεται ποσό €25 εκ. ετησίως για μέγιστη περίοδο 5 ετών, με κεφαλαιοποίηση της διαφοράς από το πραγματικό έσοδο (και απόδοση μετά την ηλέκτριση) που εγκρίνεται συνεπεία της κατασκευής του Έργου κατά τη διάρκεια της κατασκευής του».
Σε άλλο σημείο αναφέρεται στο Πλαίσιο Κατανόησης της 20ής Σεπτεμβρίου 2024 ότι η κυπριακή Κυβέρνηση ενημέρωσε την ελληνική Κυβέρνηση για τα ακόλουθα:
«- Έκδοση απόφασης από τη ΡΑΕΚ την Παρασκευή 20/09/2024, με την οποία θα καθορίζει την ανάκτηση των εσόδων του έργου κατά την περίοδο κατασκευής μέσω των εθνικών ταριφών δικτύου μεταφοράς, αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο του 2025, σύμφωνα με τις προυποθέσεις του «1» πιο πάνω (σ.σ. όντως εκδόθηκε εκείνη η απόφαση, στις 20/9/24).
- Η ΡΑΕΚ, εξέδωσε απόφαση την Παρασκευή 20.09.2024, για την απόδοση του έργου (WACC), ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του έργου, δηλαδή WACC 8.3%, για συνολική διάρκεια 17 ετών, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου κατασκευής».
Για το 50-50 σε περίπτωση ματαίωσης
Το Πλαίσιο Κατανόησης αναφέρει τα εξής για τον επιμερισμό μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας του κόστους σε ενδεχόμενη καθυστέρηση ή ματαίωση του έργου ΕΚΕ 2.6.2 (Εργο), οφειλόμενη σε εξωτερικούς παράγοντες εκτός του ελέγχου, της ευθύνης και της υπαιτιότητας του Φορέα Υλοποίησης και/ή των συμβαλλόμενων με αυτόν προμηθευτών και αναδόχων (γεωπολιτικό ρίσκο):
- «Οι δύο κυβερνήσεις δηλώνουν ότι είναι αναγκαία, για την υλοποίηση του έργου, η τροποποίηση της κοινής συμφωνίας διασυνοριακού επιμερισμού κόστους (CBCA) μεταξύ της ΡΑΕΚ και η ΡΑΑΕΥ, ως έχει τελευταίως τροποποιηθεί με την απόφαση ημερ. 05/09/2024, με την οποία θα καθορίζεται ότι οι εύλογες δαπάνες του Φορέα Υλοποίησης θα επιμερίζονται στους καταναλωτές των δύο κρατών.
- Η Ελληνική Κυβέρνηση, όπως εκπροσωπείται στο παρόν, δεσμεύεται όπως σε εύλογο χρόνο και πάντως μέχρι τις 27/9/2024, φέρει στην Ελληνική Βουλή προς Ψήφιση νομοθετική ρύθμιση με βάση την οποία θα καλύψει κατά 13% το αντίστοιχο κόστος για τους Έλληνες καταναλωτές (σ.σ. κάτι που έγινε».
