Μετά από πολλά χρόνια ερευνών, μελετών και ανάλυσης δεδομένων, η επιστήμη αποφάσισε και ένας νέος τύπος διαβήτη, ο οποίος αντιστρέφει την εικόνα του διαβήτη όπως τον ξέραμε μέχρι σήμερα έχει αναγνωριστεί επίσημα και έχει ονομαστεί «διαβήτης τύπου 5». Εκτιμάται, μάλιστα, ότι επηρεάζει 20 με 25 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Χτυπά λιποβαρή και γενικά υποσιτισμένα άτομα και αν και φαίνεται να εντοπίζεται σε μεγάλους αριθμούς σε χώρες οι οποίες μαστίζονται από λιμούς, ο δυτικός τρόπος ζωής δεν φαίνεται να μας προστατεύει, καθώς, ταυτόχρονα με τα αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας που καταγράφονται στον λεγόμενο «αναπτυγμένο» κόσμο, αυξημένα είναι και τα ποσοστά λιποβαρών ανθρώπων και ανθρώπων που παρουσιάζουν επικίνδυνες διατροφικές διαταραχές, όπως η νευρογενής ανορεξία (στην Κύπρο σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΥ, το 2023 υπήρχαν καταχωρημένες γύρω στις 480 περιπτώσεις ασθενών με νευρογενή ανορεξία). Η δε κατάχρηση που παρατηρείται στα ενέσιμα σκευάσματα για τον διαβήτη για απώλεια βάρους για αισθητικούς λόγους, ενδεχομένως να αυξάνει, επίσης, τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 5, σε περίπτωση που ένα άτομο φέρει τη σχετική προδιάθεση.
«Το ότι υπήρχε ένας διαφορετικός τύπος διαβήτη το γνωρίζαμε εδώ και πολλά χρόνια. Τα δεδομένα όμως ήταν ασαφή για αυτό διεθνώς κρίθηκε ότι θα έπρεπε να γίνουν μελέτες σε περισσότερους ασθενείς μέχρι που να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα», ανέφερε στον «Φ» ο παθολόγος-διαβητολόγος, Παναγιώτης Δημοσθένους. «Το νέο και πολύ σημαντικό, αυτή τη στιγμή, είναι ότι η Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη, αξιολογώντας τα δεδομένα μελετών που διήρκησαν αρκετά χρόνια έχει επιβεβαιώσει την ύπαρξη αυτού του είδους διαβήτη και η σχετική ανακοίνωση έγινε στις αρχές Απριλίου».
Ο διαβήτης τύπου 5, «είναι γονιδιακής αιτιολογίας. Ωστόσο, εκτός από το γονίδιο, πρέπει να συντρέχουν και άλλοι λόγοι για να αναπτυχθεί. Οι λόγοι αυτοί, πρέπει να είναι τέτοιοι που να επιβαρύνουν τη λειτουργία του παγκρέατος και σίγουρα η ασιτία και η απώλεια μυϊκής μάζας συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη του». Αυτό σημαίνει ότι «άτομα που φέρουν το γονίδιο, εάν είναι λιποβαρή ή αν γίνουν λιποβαρή, αναπτύσσουν τον συγκεκριμένο τύπο διαβήτη. Το πολύ σημαντικό όμως στην περίπτωση αυτού του τύπου διαβήτη, είναι το γεγονός ότι άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στις σωστές και κατάλληλες υπηρεσίες υγείας και θεραπείες, εάν αναπτύξουν τον τύπο 5, έχουν αυξημένες πιθανότητες να πεθάνουν σε διάστημα ενός ή δύο ετών».
Οι μελέτες, που άρχισαν από το 2010 και κράτησαν δέκα χρόνια, εξήγησε ο κ. Δημοσθένους, «μας έχουν δώσει σημαντικά δεδομένα. Ο διαβήτης αυτού του τύπου, χρήζει βεβαίως διαφορετικής διαχείρισης από τον διαβήτη τύπου 1 και 2. Το πιο σημαντικό είναι ότι στην περίπτωση αυτών των ασθενών, δεν πρέπει να προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε να χάσουν βάρος, αλλά να προσθέσουν. Το γεγονός ότι εντοπίζεται σε μεγαλύτερα ποσοστά σε περιοχές του πλανήτη όπου οι πληθυσμοί είναι υποσιτισμένοι δεν πρέπει να μας οδηγεί σε εφησυχασμό. Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι υπάρχει και η νευρογενής ανορεξία που με τον ίδιο μηχανισμό μπορεί να προκαλέσει διαβήτη ο οποίος αναπτύσσεται είτε λόγω κακής διαβίωσης ή και από ψυχολογικά αίτια».
Πώς λειτουργεί ο νέος τύπος διαβήτη
Η αναγνώριση του νέου τύπου διαβήτη ανακοινώθηκε στις 8 Απριλίου, στη διάρκεια του Παγκόσμιου Συνεδρίου Διαβήτη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη (IDF). Νωρίτερα, τον Ιανουάριο του 2025, πραγματοποιήθηκε επιστημονική σύνοδος με στόχο τον καταρτισμό της κοινής δήλωσης για την σχετική ανακοίνωση.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν μεταδοθεί στον διεθνή Τύπο, ο διαβήτης που σχετίζεται με τον υποσιτισμό είχε αναφερθεί για πρώτη φορά στην Τζαμάικα το 1955. Εμφανίζεται κυρίως σε νέους άνδρες σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα (LMICs) με Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) λιγότερο από 19, που σημαίνει ότι είναι λιποβαρείς.
Το 1985, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε επίσημα τον «σακχαρώδη διαβήτη που σχετίζεται με τον υποσιτισμό» ως ξεχωριστό τύπο διαβήτη, αλλά στη συνέχεια, το 1999, κατήργησε την ταξινόμηση, επικαλούμενος την έλλειψη αποδείξεων ότι ο υποσιτισμός ή η ανεπάρκεια πρωτεϊνών προκαλεί διαβήτη.
Τι κατέδειξαν οι μελέτες που οδήγησαν στην αναγνώριση
Το 2010, ιδρύθηκε από την δρ Hawkins, το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Διαβήτη (Global Diabetes Institute) στο Albert Einstein College of Medicine, στη Νέα Υόρκη. Στόχος ήταν να μελετηθεί το προφίλ αυτής της πάθησης.
Από αυτούς, 20 άνδρες παρουσίαζαν αυτό που σήμερα ονομάζεται επίσημα «Διαβήτης τύπου 5», καθώς μέσω ανοσογενετικής ανάλυσης είχαν αποκλειστεί οι γνωστοί τύποι Διαβήτη. Από τους υπόλοιπους, που συμμετείχαν στη μελέτη, 15 είχαν Σακχαρώδη Διαβήτης τύπου 1, 13 είχαν Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, 16 ήταν λιπόσαρκοι χωρίς να παρουσιάζουν Σακχαρώδη Διαβήτη και 9 ήταν υπέρβαροι αλλά υγιείς. Μεταξύ των ευρημάτων στην ομάδα «τύπου 5», η συνολική έκκριση ινσουλίνης ήταν χαμηλότερη σε σχέση τόσο με την ομάδα ατόμων με χαμηλό σωματικό βάρους χωρίς διαβήτη όσο και με την ομάδα Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2.
Το 2022 διεξήχθη μελέτη στην οποία συμμετείχαν 73 άνδρες από την Ινδία. Από αυτούς, όπως ανέφερε σε διεθνή ΜΜΕ η δρ Hawkins, «20 άνδρες παρουσίαζαν αυτό που σήμερα ονομάζεται επίσημα διαβήτης τύπου 5, καθώς μέσω ανοσογενετικής ανάλυσης είχαν αποκλειστεί οι γνωστοί τύποι διαβήτη. Από τους υπόλοιπους, που συμμετείχαν στη μελέτη, 15 ήταν λιπόσαρκοι χωρίς να παρουσιάζουν διαβήτη και 9 ήταν υπέρβαροι αλλά υγιείς. Μεταξύ των ευρημάτων στην ομάδα τύπου 5 η συνολική έκκριση ινσουλίνης ήταν χαμηλότερη σε σχέση τόσο με την ομάδα ατόμων με χαμηλό σωματικό βάρους χωρίς διαβήτη όσο και με την ομάδα διαβήτη τύπου 2».
«Η συγκεκριμένη μελέτη, κατέδειξε ότι οι ασθενείς αυτοί, σε αντίθεση με εκείνους με διαβήτη τύπου 2, πάσχουν πρωτίστως από σοβαρή έλλειψη ινσουλίνης και όχι από αντίσταση σε αυτή. Τα άτομα αυτά δηλαδή, παρουσιάζουν σημαντικά μειωμένη έκκριση ινσουλίνης, μειωμένη παραγωγή γλυκόζης και λιγότερο λιπώδη ιστό. Για τη διαχείριση των ανθρώπων που παρουσιάζουν τον διαβήτη τύπου 5, όπως συμπέραναν οι επιστήμονες, επίσης, χρειάζονται αλλαγές στη διατροφή τους. Η διατροφή, ωστόσο, πρέπει να περιλαμβάνει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες πρωτεΐνης, λιγότερες ποσότητες υδατανθράκων, καθώς και μικροθρεπτικά συστατικά».
Μια ομάδα εργασίας έχει αναλάβει να αναπτύξει επίσημες διαγνωστικές και θεραπευτικές κατευθυντήριες γραμμές για τον διαβήτη τύπου 5 τα επόμενα 2 χρόνια.
Η διαφορά με τους τύπους διαβήτη 1 και 2
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι αυτοάνοσος. Ο διαβήτης τύπου 2 σχετίζεται με αντίσταση στην ινσουλίνη. Ο διαβήτης τύπου 5 χαρακτηρίζεται από δυσκολία στη χρήση της ινσουλίνης από τον οργανισμό λόγω χρόνιας υποθρεψίας, ιδιαίτερα κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία. Η κατάσταση αυτή οδηγεί σε ανεπαρκή ανάπτυξη του παγκρέατος και μειωμένη παραγωγή ινσουλίνης.
