Η πορεία προς ένα πιο καθαρό και οικονομικά προσιτό ενεργειακό μέλλον αποτελεί σήμερα κεντρική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κάνοντας ένα ακόμη βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τον περασμένο Ιούλιο νέο πλαίσιο συστάσεων προς τα κράτη μέλη, με τίτλο «Recommendation on renewable energy technologies, grid and storage infrastructure, future-proof network charges».
Το πλαίσιο αυτό, που εντάσσεται στο Σχέδιο Δράσης για Προσιτή Ενέργεια και υποστηρίζει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το REPowerEU, αποσκοπεί στη μείωση του ενεργειακού κόστους, την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, προς όφελος πολιτών και επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές παρέχουν ένα πιο σαφές και ευέλικτο πλαίσιο για τον σχεδιασμό έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), υποδομών αποθήκευσης και ηλεκτρικών διασυνδέσεων, περιορίζοντας τα διοικητικά εμπόδια και επιταχύνοντας τις διαδικασίες αδειοδότησης.
Παράλληλα, προτείνονται νέες πρακτικές για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ενεργειακού συστήματος και βασική προϋπόθεση για τη διείσδυση μεγαλύτερου ποσοστού καθαρής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να καθορίσουν ειδικές ζώνες ανάπτυξης υποδομών δικτύου και αποθήκευσης, στις οποίες θα εφαρμόζονται απλουστευμένες περιβαλλοντικές και αδειοδοτικές διαδικασίες.
Επίσης, προτρέπει τη δημιουργία μηχανισμών ταχείας αξιολόγησης έργων και τη διασφάλιση ότι οι νέες υποδομές θα είναι πλήρως συμβατές και θα ενσωματώνονται ομαλά με τα υφιστάμενα δίκτυα. Η αποθήκευση ενέργειας αναγνωρίζεται ως βασικό στοιχείο ευελιξίας για το ηλεκτρικό σύστημα, καθώς συμβάλλει στη μείωση των περικοπών παραγωγής από ΑΠΕ και στη σταθερότητα του δικτύου.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις νέες τεχνολογίες ΑΠΕ, με την Επιτροπή να ενθαρρύνει τη δημιουργία ρυθμιστικών πλαισίων που θα προωθούν καινοτόμες εφαρμογές όπως αγρο-φωτοβολταϊκά, πλωτά φωτοβολταϊκά και πλωτά αιολικά πάρκα, καθώς και άλλες μορφές ενσωματωμένων φωτοβολταϊκών σε οχήματα και κτίρια. Στόχος είναι να αξιοποιηθεί κάθε διαθέσιμος χώρος για καθαρή παραγωγή ενέργειας, ιδίως σε μικρότερες γεωγραφικά χώρες, όπως η Κύπρος.
Ταυτόχρονα, προβλέπεται η αναθεώρηση των τιμολογιακών δομών δικτύου, ώστε να αντικατοπτρίζουν πιο δίκαια το πραγματικό κόστος χρήσης του δικτύου και να παρέχουν κίνητρα για πιο ευέλικτη και αποδοτική χρήση ενέργειας. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές καλούνται να διαμορφώσουν το κατάλληλο πλαίσιο για την εισαγωγή δυναμικών τιμολογήσεων, όπως χρεώσεις ανά ώρα ή ανά περιοχή, ώστε οι χρήστες να μπορούν να προσαρμόζουν τη ζήτησή τους όταν η ενέργεια είναι φθηνότερη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εισαγωγή δυναμικών διατιμήσεων βρίσκεται μεταξύ των προτάσεων που έχει υποβάλει η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ), τόσο στο πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου όσο και μέσω της συμμετοχής της σε τεχνικές συμβουλευτικές επιτροπές. H εφαρμογή τέτοιων μηχανισμών μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος των περικοπών παραγωγής από ΑΠΕ και στη μείωση του ενεργειακού κόστους για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι, για να επιτευχθούν οι ενεργειακοί στόχοι έως το 2030, απαιτούνται επενδύσεις ύψους περίπου 590 δισεκατομμυρίων ευρώ για δίκτυα ηλεκτρισμού και υποδομές αποθήκευσης ενέργειας σε όλη την ΕΕ. Για να καταστεί αυτό εφικτό, επικαιροποιήθηκαν οι κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της ενέργειας και του περιβάλλοντος, διευκολύνοντας τη δημόσια στήριξη για επενδύσεις σε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας, ΑΠΕ και ενεργειακές υποδομές.
Οι νέες ρυθμίσεις ενθαρρύνουν στοχευμένες ενισχύσεις σε νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αποτρέποντας γενικές επιδοτήσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν στρεβλώσεις.
Για χώρες όπως η Κύπρος, οι νέες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις συνιστούν σημαντική ευκαιρία να επιταχυνθεί η διείσδυση των ΑΠΕ και να ενισχυθεί η ενεργειακή αυτάρκεια. Ο εκσυγχρονισμός των δικτύων και η ανάπτυξη υποδομών αποθήκευσης αποτελούν κρίσιμα βήματα για την αξιοποίηση του πλούσιου ηλιακού δυναμικού της χώρας και τη σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
Επιπλέον, οι κατευθύνσεις αυτές ενισχύου την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης και στη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ αρμόδιων φορέων, αντιμετωπίζοντας ένα χρόνιο εμπόδιο που καθυστερεί την υλοποίηση έργων και αποθαρρύνει νέες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) θεωρεί ότι οι πρωτοβουλίες αυτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνιστούν σημαντικό βήμα προς ένα πιο σταθερό ενεργειακό περιβάλλον. Η ΟΕΒ επισημαίνει ότι η ενεργειακή μετάβαση δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντική υποχρέωση, αλλά μοχλό οικονομικού μετασχηματισμού, που μπορεί να δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και θέσεις εργασίας.
Η μείωση του κόστους ενέργειας, η αναβάθμιση των υποδομών και η αξιοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη στήριξη της βιομηχανικής βάσης.
* Λειτουργός, Τμήμα Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΟΕΒ)
