Ανησυχία στη διεθνή κοινότητα προκαλούν οι επιθέσεις του Ισραήλ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), Ραφαέλ Γκρόσι, χαρακτήρισε τις επιθέσεις σε τέτοιες υποδομές «βαθιά ανησυχητικές».
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, ειδικοί επισημαίνουν ότι αν και τέτοιες επιθέσεις εμπεριέχουν σοβαρούς κινδύνους, οι ισραηλινές δυνάμεις φαίνεται να αποφεύγουν τους πιο ευαίσθητους στόχους, όπως μονάδες παραγωγής ενέργειας.
Η περίπτωση της ραδιενεργούς μόλυνσης
Σύμφωνα με δύο εκτιμήσεις που έκανε η ΔΟΑΕ, οι επιθέσεις του Ισραήλ προκάλεσαν ζημιές, τόσο στις υπόγειες αίθουσες εμπλουτισμού στο Νατάνζ, όσο και στις εγκαταστάσεις που βρίσκονται πάνω από το έδαφος, συμπεριλαμβανομένου ενός πιλοτικού εργοστασίου εμπλουτισμού καυσίμων.
Ωστόσο, τα επίπεδα ακτινοβολίας έξω από το συγκρότημα του Νατάνζ παρέμειναν αμετάβλητα και σε φυσιολογικά επίπεδα, υποδηλώνοντας «καμία εξωτερική ραδιολογική επίδραση στον πληθυσμό ή το περιβάλλον», δήλωσε ο Γκρόσι τη Δευτέρα.
Η ραδιενεργός μόλυνση στην εγκατάσταση αποτελείται κυρίως από σωματίδια άλφα, τα οποία, σύμφωνα με τον Γκρόσι, μπορούν να «διαχειριστούν αποτελεσματικά» με την κατάλληλη προστασία, όπως αναπνευστικές συσκευές.
Η ακτινοβολία άλφα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στους εσωτερικούς ιστούς του σώματος εάν η πηγή εισπνευστεί ή εισέλθει στον οργανισμό μέσω τραύματος. Ωστόσο, τα σωματίδια άλφα έχουν πολύ μικρή εμβέλεια, οπότε εάν παραμείνουν έξω από τον οργανισμό, γενικά εμποδίζονται από το ανθρώπινο δέρμα.
Τα επίπεδα ακτινοβολίας εκτός του πυρηνικού εργοστασίου στο Ισφαχάν παρέμειναν επίσης αμετάβλητα μετά την επίθεση που πραγματοποιήθηκε εκεί την Παρασκευή, δήλωσε ο Γκρόσι. Δεν έχουν αναφερθεί ζημιές στο εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμων στο Φορντό ή στον υπό κατασκευή αντιδραστήρα βαρέος νερού στο Κοντάμπ, πρόσθεσε.
Υπάρχουν άλλοι κίνδυνοι από το Νατάνζ ή άλλες εγκαταστάσεις;
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο συγκροτήματα όπως το Νατάνζ και το Φορντό ενδέχεται να παρουσιάζουν σχετικά χαμηλούς κινδύνους εξωτερικής ακτινοβολίας είναι ότι οι πυρήνες τους είναι θαμμένοι υπόγεια. Αυτό σημαίνει ότι για να καταστραφούν θα απαιτηθεί τέτοια έντασης που ίσως υπερβαίνει ακόμη και τα ισχυρότερα όπλα του Ισραήλ.
Ακόμη και πολύ ισχυρά πυρομαχικά θα έπρεπε πιθανώς να χτυπήσουν πολλές φορές για να διαπεράσουν ένα υπόγειο καταφύγιο όπως το Νατάνζ, δήλωσε ο Simon Bennett, διευθυντής της μονάδας πολιτικής ασφάλειας και προστασίας του Πανεπιστημίου του Λέστερ.
«Είναι απίθανο να υπάρξει σημαντική μόλυνση πέρα από τα όρια του χώρου, για τον απλό λόγο ότι η εγκατάσταση εμπλουτισμού ή ο αντιδραστήρας θα είναι θαμμένοι κάτω από τόνους χώματος και σκυροδέματος», δήλωσε ο Bennett. «Επιπλέον, όσοι διαχειρίζονται τον χώρο θα έχουν εκπαιδευτεί σε τεχνικές παρακολούθησης και μετριασμού της ακτινοβολίας».
Μια επίθεση στα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου που πιστεύεται ότι βρίσκονται στο Ισφαχάν θα μπορούσε να δημιουργήσει κίνδυνο περιβαλλοντικής μόλυνσης, σύμφωνα με τους ειδικούς. Οι ζημιές στο Ισφαχάν αφορούσαν το κεντρικό χημικό εργαστήριο, ένα εργοστάσιο μετατροπής ουρανίου, ένα εργοστάσιο κατασκευής καυσίμων για αντιδραστήρες και μια υπό κατασκευή μονάδα επεξεργασίας μετάλλων, σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ.
Τι άλλα προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν οι αεροπορικές επιθέσεις;
Η χημική μόλυνση μπορεί να είναι το κύριο πρόβλημα που θα μπορούσε να προκληθεί από τις μέχρι στιγμής επιθέσεις, σύμφωνα με τους επιστήμονες. «Το κύριο μέλημα είναι χημικό και λιγότερο ραδιολογικό», δήλωσε ο Κένεθ Πίτερσεν, πρόεδρος της Αμερικανικής Πυρηνικής Εταιρείας για την περίοδο 2023-2024, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που εκπροσωπεί ειδικούς στον τομέα.
Ένας κίνδυνος είναι η πιθανή απελευθέρωση εξαφθοριούχου ουρανίου που χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό καυσίμων και υπάρχει σε εγκαταστάσεις όπως το Νατάνζ και η αποθήκη της Ισφαχάν. Το εξαφθοριούχο ουράνιο παρουσιάζει περιορισμένο κίνδυνο εάν γίνουν προσεκτικοί χειρισμοί και σε κανονικές θερμοκρασίες περιβάλλοντος.
Ωστόσο, η επαφή με το νερό — συμπεριλαμβανομένου του ατμοσφαιρικού — μπορεί να προκαλέσει την απελευθέρωση τοξικού φθοριούχου υδρογόνου. Αυτό μπορεί να εξαπλωθεί ως αέριο και είναι δυνητικά θανατηφόρο εάν εισπνευστεί, καθώς σχηματίζει εξαιρετικά διαβρωτικό υδροφθορικό οξύ σε επαφή με το νερό του σώματος.
«Υπήρχε πιθανότητα εξαφθοριούχο ουράνιο, φθοριούχο ουρανύλιο και υδροφθόριο να διασκορπιστούν εντός της εγκατάστασης του Νατάνζ», ανέφερε η ΔΟΑΕ τη Δευτέρα.
Το 1986, μια τυχαία έκρηξη σε εργοστάσιο μετατροπής ουρανίου στην Οκλαχόμα σκότωσε έναν εργάτη και απελευθέρωσε εξαφθοριούχο ουράνιο, μολύνοντας το έδαφος και το νερό σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων.
Οι διεθνείς κανόνες για τα πλήγματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις
Πολλές φορές στο παρελθόν ο ΔΟΑΕ έχει καταδικάσει τις ένοπλες επιθέσεις και τις απειλές κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Η γενική συνέλευση των 180 κρατών μελών του οργανισμού — στα οποία περιλαμβάνονται το Ισραήλ και το Ιράν — έχει δηλώσει ότι τέτοιες ενέργειες παραβιάζουν τους δικούς του κανόνες, τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και το διεθνές δίκαιο.
Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι το Ιράν προσπαθεί να κατασκευάσει ατομικό όπλο, κάτι που αρνείται η Τεχεράνη. Το διοικητικό συμβούλιο της ΔΟΑΕ δήλωσε την Πέμπτη ότι το Ιράν παραβίασε τις υποχρεώσεις του για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων για πρώτη φορά σε δύο δεκαετίες.
cnn.gr
