«Η έκφραση υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο, έχει επινοηθεί για να περιγράψει μια συνθήκη, στην οποία οι άνθρωποι αποφεύγουν να συζητήσουν ένα υπαρκτό πρόβλημα, το οποίο επηρεάζει τις ζωές τους, επειδή η συζήτηση ή η αναφορά σε αυτό τους κάνει να αισθάνονται άβολα, τους φορτίζει συναισθηματικά, τους φέρνει επίσης αντιμέτωπους με μια ευθύνη που δεν επιθυμούν να αναλάβουν ή επειδή πιστεύουν ότι θα ήταν προτιμότερο να το παραβλέψουν».
Επί του προκειμένου, ο λόγος για την ΑΤΑ. Μετά τη λήξη της χθεσινής πρώτης συνάντησης για την επίτευξη νέας συμφωνίας, σε συνέχεια της υφιστάμενης η οποία λήγει στο τέλος Ιουνίου, ο «Φ» επικοινώνησε με τους κοινωνικούς εταίρους για να διαπιστώσει που βρίσκεται το θέμα.
Οι απαντήσεις ξεκάθαρες και σχεδόν απόλυτες. Καθηκόντως όλοι και ασφαλώς και ο υπουργός Εργασίας, ο οποίος δήλωσε αισιόδοξος για την έκβαση του διαλόγου, θα παρακαθήσουν στις συσκέψεις και θα επιδιώξουν να βρουν συμβιβαστική λύση. Ωστόσο, είναι πέραν από ξεκάθαρο, ακόμα και από την πρώτη συνάντηση, ότι αυτό είναι από δύσκολο εώς αδύνατο.
Μετά από δεκαετίες καταβολής της ΑΤΑ, η συζήτηση των κοινωνικών εταίρων περιστρέφεται γύρω από ζητήματα τα οποία θα υπέθετε κανείς ότι έχουν απαντηθεί. Η ΑΤΑ είναι μισθός ή όχι; Η ΑΤΑ είναι ισοπεδωτική, ανατρέφει τον πληθωρισμό και πληγώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων; Η ΑΤΑ θα μπορούσε να είναι πιο δίκαια αν καταβαλλόταν κλιμακωτά, ανάλογα με την μισθοδοσία των εργαζομένων; Η ΑΤΑ είναι ένας αναχρονιστικός θεσμός και πρέπει να αλλάξει με κάτι άλλο;
Ρήξη και μέτρα ή συμβιβασμός;
Οι κοινωνικοί εταίροι έχουν περίπου δυο μήνες μέχρι τη λήξη της εφαρμογής της υφιστάμενης συμφωνίας, για να απαντήσουν στα πιο πάνω ερωτήματα, αλλά και για να μειώσουν την απόσταση μεταξύ του να καταργηθεί η ΑΤΑ, τουλάχιστον με την μορφή που δίνεται σήμερα, όπως λένε οι εργοδότες και του να αποδοθεί η ΑΤΑ στο 100% και να επεκταθεί ο θεσμός για να καλύψει όλους τους εργαζόμενους, όπως λένε οι συντεχνίες.
Τις θέσεις αυτές επανέλαβαν και στη χθεσινή συνάντηση οι δυο πλευρές και σύμφωνα με τις πληροφορίες που συλλέξαμε, η εκτίμηση όλων είναι ότι πολύ δύσκολα θα εξευρεθεί συμφωνία. Αυτό που μας λέχθηκε, είναι ότι εφόσον διαφανεί πως υπάρχει προοπτική για εξεύρεση μιας έστω συμβιβαστικής λύσης, τότε δεν αποκλείεται ο διάλογος να τραβήξει και πέραν του Ιουνίου, με την υφιστάμενη συμφωνία να παρατείνεται για ακόμα μερικούς μήνες.
Ωστόσο, το πιο ρεαλιστικό σενάριο, είναι ότι μπορεί να επέλθει οριστική ρήξη ακόμα και πριν από το τέλος Ιουνίου που είναι η τελική προθεσμία. Μια τέτοια εξέλιξη, προειδοποιούν οι συντεχνίες σημαίνει αυτόματα λήψη μέτρων.
Πώς προσδιορίζεται ο εκσυγχρονισμός;
Επί του παρόντος, ο υπουργός Εργασίας άκουσε τις θέσεις των κοινωνικών εταίρων και προτίθεται από βδομάδας να δει σε χωριστές συναντήσεις εργοδότες και συντεχνίες, σε μια προσπάθεια να ξεκαθαριστούν πλήρως οι θέσεις και οι κόκκινες γραμμές τους και στη συνέχεια θα επαναρχίσουν οι κοινές συναντήσεις. Υπάρχουν δύο σημεία ωστόσο που θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν, ώστε να υπάρχει πλήρης εικόνα της κατάστασης, αλλά και των συνεπειών σε περίπτωση μη λύσης. Το ένα είναι ότι θα πρέπει να ξεκαθαρίσει η κυβέρνηση τι εννοεί όταν λέει ότι «θέλουμε να εκσυγχρονίσουμε τον θεσμό».
Τη φράση αυτή χρησιμοποιούν και οι εργοδότες, ωστόσο εκείνοι έχουν ξεκαθαρίσει τι εννοούν. Ουσιαστικά θέλουν κατάργηση της ΑΤΑ όπως δίνεται σήμερα και διαμόρφωση ενός άλλου μηχανισμού, ο οποίος να συνδέεται πέραν του πληθωρισμού, με την παραγωγικότητα, την ανάπτυξης της οικονομίας και την ανεργία. Οι συντεχνίες από την άλλη τονίζουν ότι ο διάλογος που διεξάγεται σήμερα, αφορά την ΑΤΑ, η οποία είναι ο μηχανισμός που αναπληρώνει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών από την αύξηση του πληθωρισμού.
Δεν προτίθενται να συζητήσουν οτιδήποτε πέραν από αυτής της φιλοσοφίας. Εάν κατατεθεί πρόταση για συζήτηση της παραγωγικότητας ή της καταβολής μισθών και αυξήσεων, αυτό θα πρέπει να γίνει σε ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο και όχι στα πλαίσια συζήτησης της ΑΤΑ, τονίζουν.
Το δεύτερο σημείο που θα πρέπει ν ξεκαθαρίσει, είναι τι γίνεται σε περίπτωση μη εξεύρεσης λύσης. (Τι θα γίνει με τον ελέφαντα στο δωμάτιο, τον οποίο προαναφέραμε). Πέραν του θέματος των απεργιών, στην υφιστάμενη (μεταβατική) συμφωνία, προνοείται ότι αυτή συνεχίζει να ισχύει, μέχρι να επιτευχθεί νέα συμφωνία. Ωστόσο, αυτό δεν είναι βέβαιο κατά πόσο μπορεί να συνεχίσει και για πόσο χρονικό διάστημα. Όπως μας έχει λεχθεί, υπάρχουν πρόνοιες στον Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων που μπορούν να δώσουν λύσεις, ωστόσο, αυτό που ανησυχεί, είναι ότι η κάθε πλευρά, μπορεί να ερμηνεύσει τις πρόνοιες όπως η ίδια θέλει, όπως μας λέχθηκε χαρακτηριστικά.
ΥΠΕΡΓ: Εφικτό το αμοιβαία επωφελές αποτέλεσμα
Μιλώντας μετά το πέρας της χθεσινής συνάντησης, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου σημείωσε πως είναι εφικτό να επιτευχθεί κατάληξη σε ένα αποτέλεσμα που να είναι αμοιβαία επωφελές, όσον αφορά στο θέμα της ΑΤΑ.
Και αυτό, παρά το γεγονός ότι όπως είπε, κατά τη συνάντηση, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις ζήτησαν όπως αποδίδεται η ΑΤΑ με βάση τη φιλοσοφία της και σε όλους τους εργαζομένους, ενώ οι εργοδοτικές οργανώσεις εξέφρασαν την θέση ότι ο θεσμός της ΑΤΑ είναι αναχρονιστικός και χρήζει βελτίωσης ή αντικατάστασης. Το μέλλον της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής, σύμφωνα με τον Υπουργό Εργασίας, «θα διαμορφωθεί έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα και αποτελεσματικότερα σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας και τις δυνατότητες της οικονομίας».
Οι τοποθετήσεις συντεχνιών
Ο ΓΓ της ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας είπε ότι κάθε διαδικασία διαπραγμάτευσης ξεκινά πάντοτε με θετική προδιάθεση, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσει πως «για την ΣΕΚ το θέμα της ΑΤΑ δεν επιδέχεται οποιασδήποτε διαφοροποίησης ως προς την ερμηνεία της, ως προς το ρόλο που έχει διαδραματίσει προς όφελος των εργαζομένων, της οικονομίας και της σταθερότητας στις εργασιακές σχέσεις, διατηρώντας την εργατική ειρήνη και ως προς το δεδομένο και το γεγονός ότι ο θεσμός της ΑΤΑ προκύπτει μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις».
Η ΓΓ της ΠΕΟ Σωτηρούλα Χαραλάμπους είπε ότι η ΑΤΑ έχει ένα συγκεκριμένο στόχο που είναι να διασυνδέει τους μισθούς με τον πληθωρισμό και πρόσθεσε ότι «μέσα σε αυτά τα πλαίσια για μας η έννοια του εκσυγχρονισμού του θεσμού περιλαμβάνει δύο στοιχεία». «Το ένα να αποδίδεται η ΑΤΑ με βάση τη φιλοσοφία της και το δεύτερο να αποδίδεται σε όλους τους εργαζομένους, από την ώρα που αναγνωρίζουμε την σημασία που αυτός ο θεσμός έχει στη διασφάλιση της αγοραστικής αξίας του μισθού και αυτό πρέπει να καλύπτει όλους τους εργαζομένους», πρόσθεσε.
Ο ΓΓ της ΠΑΣΥΔΥ Στράτης Ματθαίου είπε ότι η ΑΤΑ για χρόνια έχει προσφέρει στην εργατική ειρήνη και «προστατεύει τη διάβρωση των μισθών από τον πληθωρισμό». Ο Πρόεδρος της ΔΕΟΚ Στέλιος Χριστοδούλου είπε ότι «η ΑΤΑ είναι συμφωνημένη, είναι ένας θεσμός ο οποίος έχει βοηθήσει τους εργαζομένους και την οικονομία σε μεγάλο βαθμό». «Σήμερα έχουμε να διαχειριστούμε μία διαφορά δικαιωμάτων και αυτό που αναμένουμε από την όλη διαδικασία είναι να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν συντομότερα και αν είναι δυνατόν ανώδυνα», πρόσθεσε.
Οι θέσεις των εργοδοτών
Ο πρόεδρος της ΟΕΒ Αντώνης Αντωνίου εξέφρασε την ελπίδα ότι θα εισακουστούν οι απόψεις της οργάνωσης «για το πώς μπορεί να βελτιώσουμε, να εκσυγχρονίσουμε ένα θεσμό ο οποίος είναι αναχρονιστικός». «Σαν εργοδοτική οργάνωση πιστεύουμε ότι έπρεπε να εκλείψει», καθώς «υπάρχουν άλλα εργαλεία για να πετυχαίνουν οι εργαζόμενοι την πρόοδο τους, αλλά δεχόμαστε να την συνεχίσουμε με κάποιες παραλλαγές, με έναν εκσυγχρονισμό που συνάδει με τις οικονομικές πραγματικότητες των τελευταίων δεκαετιών», πρόσθεσε.
Ο ΓΓ του ΚΕΒΕ Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης είπε ότι «προσήλθαμε με εποικοδομητική διάθεση στη συνάντηση» και «έχουμε ακούσει πάρα πολύ προσεκτικά τις τοποθετήσεις όλων των κοινωνικών εταίρων».
Αναφέροντας ότι επί του παρόντος δεν θα μιλήσει συγκεκριμένα, ο κ. Ρουσουνίδης είπε ότι το ΚΕΒΕ θεωρεί ότι «ο θεσμός της ΑΤΑ είναι ένας αναχρονιστικός θεσμός, ο οποίος χρήζει βελτίωσης ή αντικατάστασης με ένα νέο μηχανισμό, ο οποίος να λαμβάνει υπόψη και άλλες παραμέτρους, οι οποίοι να λαμβάνουν υπόψη και τα δεδομένα της εποχής που ζούμε».
