Η μοναξιά, το υποκειμενικό αίσθημα συναισθηματικής απομόνωσης και κοινωνικής αποξένωσης, αναδεικνύεται πλέον σε μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο. Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Aging & Mental Health, αποτυπώνει τη συνεχή αύξηση του φαινομένου με την πάροδο της ηλικίας, βασισμένη σε δεδομένα από 64.324 άτομα ηλικίας 50 έως 90 ετών σε 29 χώρες.
Ωστόσο, ορισμένες χώρες παρουσιάζουν διαφορετική εικόνα: στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ολλανδία, υψηλότερα επίπεδα μοναξιάς αναφέρθηκαν στους μεσήλικες σε σχέση με τους μεγαλύτερους ενήλικες, μια αντιστροφή της παγκόσμιας τάσης.
Η Δρ. Robin Richardson, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Emory, υπογραμμίζει ότι η μέση ηλικία παραμένει μια παραγνωρισμένη, ευάλωτη περίοδος: «Οι πολιτικές καταπολέμησης της μοναξιάς επικεντρώνονται συνήθως στους εφήβους και τους ηλικιωμένους, παραμελώντας τους μεσήλικες».
Η μοναξιά και οι επιπτώσεις στην υγεία
Η μοναξιά δεν περιορίζεται σε ένα αρνητικό συναίσθημα αλλά έχει συνδεθεί άμεσα με αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας και σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία, όπως καρδιοπάθειες, κατάθλιψη και άνοια. Η σοβαρότητα του προβλήματος έχει οδηγήσει χώρες όπως η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο να ιδρύσουν υπουργεία για την αντιμετώπισή του.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Η πολυκεντρική αυτή μελέτη, σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Columbia, McGill και Universidad Mayor, εξέτασε τη μοναξιά σε συνάρτηση με παράγοντες όπως η εργασία, η οικογενειακή κατάσταση, το φύλο και η υγεία. Με μέση ηλικία συμμετεχόντων τα 68 έτη και 58% γυναίκες, η έρευνα αποκάλυψε ότι χώρες όπως η Βουλγαρία και η Λετονία παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αύξηση μοναξιάς με την ηλικία.
Στην Κύπρο και την Ελλάδα καταγράφηκαν τα υψηλότερα ποσοστά μοναξιάς στις ηλικίες 50 έως 90 ετών, επισημαίνοντας τη βαθιά ριζωμένη κοινωνική απομόνωση στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Ρίζες και αιτίες της μοναξιάς
Η αύξηση της μοναξιάς στους ηλικιωμένους δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της ηλικίας. Συνδέεται με κοινωνικούς και υγειονομικούς παράγοντες, όπως η απώλεια συντρόφου, η αποχώρηση από την εργασία, η φθίνουσα υγεία και η κατάθλιψη. Αντίθετα, παράγοντες όπως η ύπαρξη παιδιών ή το επίπεδο εκπαίδευσης φαίνεται να επηρεάζουν λιγότερο.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά, η ανεργία πλήττει περισσότερο τη μέση ηλικία, ενώ περίπου το 20% των παραγόντων που σχετίζονται με τη μοναξιά παραμένει ανεξήγητο.
Προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου
Η μοναξιά, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, δεν είναι αναπόφευκτη και μπορεί να μετριαστεί μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων. Οι προτάσεις των ερευνητών περιλαμβάνουν:
- Συστηματικό έλεγχο για κατάθλιψη
- Στήριξη ατόμων χωρίς εργασία ή σύντροφο
- Παρεμβάσεις προσαρμοσμένες στο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο κάθε χώρας
Ο Δρ. Esteban Calvo, συν-συγγραφέας της μελέτης, σημειώνει ότι οι μεσήλικες βιώνουν συνθήκες υψηλής πίεσης, από επαγγελματικές υποχρεώσεις έως οικογενειακές ευθύνες, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο απομόνωσης.
«Η μοναξιά είναι ένα πρόβλημα που δεν λύνεται με μια ενιαία προσέγγιση», καταλήγει η μελέτη, καλώντας για πολυεπίπεδες και ευαίσθητες κοινωνικές στρατηγικές που να ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ανάγκες κάθε πληθυσμιακής ομάδας.
ygeiamou.gr
