Η συζήτηση γύρω από τα PFAS, τις λεγόμενες «παντοτινές χημικές ουσίες» που δεν αποδομούνται εύκολα στο περιβάλλον, γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Μια νέα ευρωπαϊκή μελέτη αποκαλύπτει ότι τα δημητριακά, βασικό τρόφιμο για παιδιά και ενήλικες, εμφανίζουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις μόλυνσης, 100 φορές πάνω από αυτές που συναντώνται συνήθως στο νερό της βρύσης. Τα ευρήματα ανοίγουν μεγάλη συζήτηση για την ασφάλεια των τροφίμων και την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων.
Τι έδειξε η έρευνα
Η μελέτη του PAN Europe ανέλυσε 65 προϊόντα δημητριακών από 16 χώρες της Ευρώπης, βρίσκοντας στο 81,5% αυτών τριφθοροξικό οξύ (TFA), μια ουσία που σχηματίζεται όταν τα φυτοφάρμακα με PFAS διασπώνται στο έδαφος. Η μόλυνση εντοπίστηκε σε:
- ψωμί ολικής άλεσης
- ζυμαρικά
- κρουασάν
- αλεύρι
- δημοφιλή προϊόντα δημητριακών
Τα προϊόντα σίτου βρέθηκαν να είναι τα πιο επιβαρυμένα, με την Ιρλανδία να καταγράφει τα υψηλότερα επίπεδα. Ακολουθούν το Βέλγιο, η Γερμανία και η Γαλλία.
Γιατί τα PFAS θεωρούνται επικίνδυνα
Οι ουσίες PFAS χρησιμοποιούνται από τη δεκαετία του ’50 σε πλήθος προϊόντων. Χαρακτηρίζονται «παντοτινές» επειδή:
- παραμένουν στο περιβάλλον για εκατοντάδες χρόνια
- συσσωρεύονται στο νερό και το έδαφος
- περνούν εύκολα στην τροφική αλυσίδα
Νέες επιστημονικές μελέτες συνδέουν την έκθεση σε PFAS με:
- αυξημένο κίνδυνο καρκίνου
- διαταραχές θυρεοειδούς
- επιβάρυνση του ήπατος
- εξασθένηση του ανοσοποιητικού
Ειδικά για τα παιδιά, η έκθεση σε τέτοιες ουσίες θεωρείται ιδιαίτερα ανησυχητική.
Τι ζητούν οι ειδικοί
Οι επιστημονικές ομάδες του PAN Europe καλούν τα ευρωπαϊκά κράτη:
- να απαγορεύσουν άμεσα τα φυτοφάρμακα που περιέχουν PFAS
- να ορίσουν αυστηρότερα όρια ασφαλείας για τα τρόφιμα
- να ενισχύσουν τους ελέγχους στα προϊόντα δημητριακών
Όπως επισημαίνουν, τα περισσότερα δείγματα ξεπέρασαν τα επιτρεπτά όρια υπολειμμάτων, ενώ η συστηματική έκθεση, ακόμη και σε μικρές ποσότητες, μπορεί να είναι επιβλαβής μακροπρόθεσμα.
Τι σημαίνει αυτό για τον καταναλωτή;
Αν και η μελέτη δεν στοχεύει να δημιουργήσει πανικό, υπογραμμίζει την ανάγκη:
- να ενημερωνόμαστε για την προέλευση των προϊόντων
- να προτιμάμε, όπου είναι εφικτό, βιολογικά δημητριακά
- να στηρίζουμε πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση των PFAS στα φυτοφάρμακα
Η ρύπανση αφορά ολόκληρη την Ευρώπη, και έμμεσα και τη χώρα μας, καθώς τα PFAS ταξιδεύουν στο έδαφος και το νερό και συσσωρεύονται στα φυτά που καταναλώνουμε καθημερινά.
Ένα ζήτημα που δεν πρέπει να μείνει στο συρτάρι
Η κλιμακούμενη παρουσία των PFAS στα τρόφιμα αναδεικνύει την ανάγκη για πιο αυστηρή περιβαλλοντική πολιτική και καλύτερη προστασία της δημόσιας υγείας. Τα δεδομένα είναι σαφή: τα «παντοτινά χημικά» βρίσκονται ήδη στο πιάτο μας. Το ερώτημα πλέον είναι πώς θα δράσουμε συλλογικά για να περιοριστεί η έκθεση των καταναλωτών και, κυρίως, των παιδιών.
Με πληροφορίες από Guardian
