Στασιμότητα στις αλλαγές που άρχισαν πριν δύο χρόνια στη Δικαιοσύνη με αποτέλεσμα να ροκανίζεται ο χρόνος και να μας προσπερνούν οι εξελίξεις καταγράφει ωο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μιχάλης Βορκάς.
Σε συνέντευξή του στον «Φ» με αφορμή και την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τη Δικαστική Υπηρεσία, δεν διστάζει να δείξει το Ανώτατο Δικαστήριο για τις παθογένειες που παρουσιάζονται. Ο κ. Βορκάς, βαθύς γνώστης των προβλημάτων της Δικαιοσύνης, τονίζει πως ξεπεράσαμε κατά ενάμιση χρόνο το χρονοδιάγραμμα για Ανεξάρτητη Υπηρεσία Δικαστηρίων, μιλά για έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού στη Δικαιοσύνη λόγω καθυστερήσεων γι’ αυτό και μειώθηκαν κατακόρυφα οι καταχωρήσεις υποθέσεων. Διαπιστώνει επίσης έλλειψη συντονισμού για το νέο Δικαστήριο Λευκωσίας και παρατηρεί πως η παραμέληση της Δικαιοσύνης πλήττει τη Δημοκρατία.
– Πρόσφατα κυκλοφόρησε η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που αφορούσε τη Δικαστική Υπηρεσία. Σε αυτή φαίνεται να προκύπτει σοβαρό κενό με τη διοίκηση των Δικαστηρίων. Πώς το σχολιάζετε;
– Τα προβλήματα τα οποία καταγράφει η Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τη Δικαστική Υπηρεσία τα έχουμε αναδείξει ως Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος ουκ ολίγες φορές, τόσο με επιστολές μας προς τους αρμοδίους όσο και σε επίπεδο δημόσιου διαλόγου. Συγχρόνως όμως, καταθέταμε και καταθέτουμε κάθε φορά τεκμηριωμένες εισηγήσεις για βελτίωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.
Ειδικότερα, όσον αφορά τη λειτουργία της ανεξάρτητης Υπηρεσίας Δικαστηρίων έχουμε τονίσει πλειστάκις είναι επείγουσα ανάγκη. Θα πρέπει, εξάλλου, να επισημανθεί ότι η σύσταση της ανεξάρτητης Υπηρεσίας Δικαστηρίων αποτέλεσε το βασικό στόχο του έργου για τη «Δημιουργία Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Δικαστηρίων (ΑΥΔ) και Αναδιοργάνωση των Πρωτοκολλητείων», το οποίο άρχισε τον Φεβρουάριο του 2021 και ολοκληρώθηκε αρχές του 2023 με την υποβολή της τελικής Έκθεσης, με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη υλοποίησης της τελικής Έκθεσης του Έργου, το σχετικό νομοσχέδιο θα έπρεπε να είχε ήδη κατατεθεί και υιοθετηθεί από τον Ιανουάριο του 2024. Έχει περάσει ενάμισι χρόνος από τη συγκεκριμένη προθεσμία.
Ενώ οι πάντες συνηγορούν για τις χρόνιες παθογένειες στον τομέα της δικαιοσύνης, δεκάδες εκσυγχρονιστικές προτάσεις παραμένουν στον πάγο. Μεταξύ αυτών, πέραν της Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Δικαστηρίων, είναι oι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για επιτάχυνση της πρωτοβάθμιας δικαιοδοσίας, η καθιέρωση των εξ αποστάσεως ακροάσεων, η τεχνολογική αναβάθμιση, η ομαδοποίηση υποθέσεων/εξειδίκευση δικαστών, η πρόσληψη νομικών βοηθών Δικαστών (Clerks), η δημιουργία Δικαστηρίου για μικρές απαιτήσεις, η στελέχωση των δικαστηρίων με καταρτισμένο προσωπικό και η προώθηση της διαιτησίας και της διαμεσολάβησης. Επίσης, εκκρεμεί η στελέχωση και λειτουργία του Εμπορικού Δικαστηρίου και του Ναυτοδικείου, όπου βρίσκεται στο στάδιο των συνεντεύξεων. Δικαιολογημένα όμως εκφράζουμε την ανησυχία μας για την αποπεράτωση των διαδικασιών.
Μετά τη μεταρρύθμιση στην ανώτατη δικαστική βαθμίδα και την εφαρμογή των νέων Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας, σημειώνεται μεγάλη και εν πολλοίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην υλοποίηση περαιτέρω ουσιαστικών τομών. Να θυμηθούμε την ατελέσφορη προσπάθεια μετάβασης από το ijustice στο ejustice τον Ιανουάριο του 2024. Έκτοτε, και μετά τις έντονες και συντονισμένες αντιδράσεις μας για την ανεπάρκεια του συστήματος, συνεχίζουμε με ένα ενδιάμεσο σύστημα καταχώρισης υποθέσεων (ijustice), το οποίο θα έπρεπε ήδη να τύγχανε των αναγκαίων αναβαθμίσεων.
Συνεπώς, το να επαναλαμβάνουμε τα ίδιες διαπιστώσεις χωρίς αντίβαρο πράξεων, δεν προχωρούμε στον εκσυγχρονισμό αλλά παραμένουμε σε μια στασιμότητα. Οι δικηγόροι ως λειτουργοί της δικαιοσύνης, η κοινωνία, οι πολίτες ευρύτερα του τόπου μας, αξιώνουν μια δικαιοσύνη η οποία θα αποτελεί εγγύηση για το κράτος δικαίου και πραγματικό μέτρο προστασίας αναφαίρετων δικαιωμάτων.
Η κατακόρυφη μείωση των καταχωρίσεων δηλοί μάλλον το αντίθετο. Από τις 30.000 – 40.000 καταχωρίσεις ετησίως ως πριν λίγα χρόνια, σήμερα μετράμε μετά βίας 5.000 καταχωρίσεις παγκυπρίως. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει, αφού καταδεικνύει την έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στην αποτελεσματικότητα του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης.
Οι διαχρονικές παθογένειες θα παραμείνουν διαχρονικές εάν δεν επιδειχθεί η ανάλογη αποφασιστικότητα από τους αρμοδίους, και κυρίως από το Ανώτατο Δικαστήριο, ώστε να υλοποιηθούν τομές και αλλαγές σύμφωνα με τις εκφρασθείσες δεσμεύσεις. Βασική προϋπόθεση επίσης είναι η πολιτεία να επενδύει επαρκείς πόρους στις υποδομές και στο ανθρώπινο δυναμικό που στελεχώνει τη δομή των Δικαστηρίων.
Διαβάστε περισσότερα στον έντυπο Φιλελεύθερο
