Με σημερινή του ανακοίνωση, ο Σύνδεσμος Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΣΑΗ) υπεραμύνεται του Μοντέλου Στόχος που θα εφαρμοστεί και στην ανταγωνιστική αγορά της Κύπρου από 1η Οκτωβρίου και χαρακτηρίζει αδόκιμη τη σύγκριση της Κύπρου με τη Μάλτα, όπου η ηλεκτρική ενέργεια φθάνει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις σε πολύ χαμηλότερη τιμή από τη χρέωση στην Κύπρο.
Όπως αναφέρει ο Σύνδεσμος στην ανακοίνωσή του, δεν πρέπει να αποκλίνουμε από το Μοντέλο Στόχος, «γιατί πολύ απλά η άποψη ότι το ευρωπαϊκό Μοντέλο-Στόχος (Target Model) είναι η αιτία για τις υψηλές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς κατά τα τελευταία χρόνια, δεν εδράζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Αντιθέτως, η φιλοσοφία του Μοντέλου- Στόχος -το οποίο έχει υιοθετηθεί από όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβανομένης και της Κύπρου από το 2012- βασίζεται σε μελέτες, επιστημονικά δεδομένα και εμπειρογνώμονες στον τομέα της ενέργειας.
Σύμφωνα με τον ΣΑΗ, «σε περίπτωση που προχωρήσουμε σε αυθαίρετη αλλαγή του Μοντέλου -παρά τις δεκαετείς μεγάλες επενδύσεις που έχουν γίνει στον τομέα της ενέργειας- θα στείλουμε ως χώρα λανθασμένα μηνύματα για το επενδυτικό περιβάλλον που επικρατεί στο εσωτερικό, δημιουργώντας ένα κλίμα αβεβαιότητας, με αλυσιδωτές συνέπειες για την ίδια την οικονομία. Εκτός του ότι η απόκλιση από την εφαρμογή του καταστρατηγεί τις αρχές του ανταγωνισμού και δημιουργεί σοβαρές στρεβλώσεις -τις οποίες βιώσαμε και στο παρελθόν από την απουσία του ελεύθερου ανταγωνισμού στην αγορά- το Μοντέλο-Στόχος σε αντίθεση με άλλα Μοντέλα δίνει χώρο για επενδύσεις. Παράλληλα, αφήνει περιθώριο για ανάπτυξη και βελτίωση άλλων τεχνολογιών παραγωγής ηλεκτρισμού, οι οποίες μελλοντικά αναμένεται να συμβάλλουν θετικά στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου».
Ο Σύνδεσμος επισημαίνει ακόμα πως «παρά τα όσα λέγονται απ’ όσους διαφωνούν με την εφαρμογή του, περιλαμβάνεται πρόνοια για διμερή συμβόλαια για όποιον επιθυμεί να προχωρήσει σε σύναψή τους, συμπεριλαμβανομένης και της ΑΗΚ Προμήθειας. Σε αντίθεση με το Single Buyer Model, στο οποίο είναι ασαφές τι θα γίνει με τη συμβατική παραγωγή -είτε αυτή προέρχεται από την ΑΗΚ παραγωγή είτε από άλλους παραγωγούς ενέργειας- από τη στιγμή που θα υπάρχει πληθώρα δυναμικότητας παραγωγής, όπως και με ποια κριτήρια θα συμμετέχουν στην αγορά αυτές οι μονάδες. Εκτός βέβαια και αν ο στόχος είναι να εξαρτώνται οι καταναλωτές από έναν και μόνο πάροχο, χωρίς δικαίωμα επιλογής».
«Αδόκιμη η σύγκριση Κύπρου – Μάλτας»
Ο Σύνδεσμος Αγοράς Ηλεκτρισμού αναφέρει στην ανακοίνωσή του πως «αυτό που δεν αναφέρεται επιμελώς είναι ότι η κυβέρνηση της Μάλτας -μιας χώρας όπου οι διακοπές ρεύματος προς τετραετίας ήταν εβδομαδιαίο φαινόμενο- έχει επιλέξει να εφαρμόζει ενεργειακές επιδοτήσεις από το 2022, ύψους €350 εκατ. Πρακτική την οποία θα συνεχίσει μέχρι το 2026, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει σταθερές τις τιμές παρά τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητά τους. Το εκτελεστικό συμβούλιο του ΔΝΤ επισήμανε ότι οι ενεργειακές επιδοτήσεις επιβαρύνουν σημαντικά τον προϋπολογισμό και αυτόν τον «περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο» για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την παραγωγικότητα και αμβλύνουν τα κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας. Από τη στιγμή λοιπόν που κρίνεται ως τόσο επιτυχής η εφαρμογή του Single Buyer Model, τότε γιατί υπάρχει η ανάγκη για ενεργειακές επιδοτήσεις εις βάρος της δημοσιονομικής πολιτικής της χώρας; Να σημειωθεί δε ότι η συγκεκριμένη παρέκκλιση της Μάλτας λήγει στις 5 Ιουλίου 2027 και παρόλο που μπορεί να παραταθεί για άλλη μια περίοδο -που δεν υπερβαίνει τα 8 έτη- η επέκταση απαιτεί την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
Η ανακοίνωση του ΣΑΗ καταλήγει με το εξής: «Αφού κάποιοι ισχυρίζονται ότι το Single Buyer Model είναι πιο αποδοτικό από το Μοντέλο-Στόχος που επιλέγηκε για να εφαρμοστεί στην Κύπρο, γιατί η Παγκόσμια Τράπεζα το χαρακτήρισε ως «ένα επικίνδυνο μονοπάτι» για τις ανταγωνιστικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας; Όχι μόνο αυτό, αλλά τόνισε πως το εν λόγω Μοντέλο προκαλεί διαφθορά, αποδυναμώνει την πειθαρχία στις πληρωμές και επιβάλλει ενδεχόμενες υποχρεώσεις στην εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτά τα μειονεκτήματα, στις περισσότερες περιπτώσεις, επισκιάζουν το υψηλότερο βραχυπρόθεσμο κόστος ενός μοντέλου διμερών συμβάσεων όπου οι παραγωγοί συμβάλλουν με πελάτες».
