«Πολλοί εκπλήττονται γιατί για…την ηλικία μου είμαι… πολύ ενημερωμένη αφού καθημερινά διαβάζω διαδικτυακά και τη δική σας εφημερίδα και άλλους ειδησεογραφικούς ιστότοπους…Αλλά πώς μπορεί ένας δημοσιογράφος να σταματήσει να ενδιαφέρεται για το τι συμβαίνει γύρω του, έστω κι αν είναι 88 χρόνων όπως είμαι εγώ; Ο δημοσιογράφος δεν αφυπηρετεί ποτέ!» δήλωσε στον «Φ» η πρώτη Κυπρία γυναίκα δημοσιογράφος – με τη σύγχρονη έννοια του όρου – Μαρούλα Βιολάρη Ιακωβίδου που μπήκε στο δημοσιογραφικό επάγγελμα το καλοκαίρι του 1955, πριν ακόμα συμπληρώσει τα 18 της χρόνια, μια μέρα μετά την αποφοίτηση της με άριστα από το Παγκύπριο Γυμνάσιο.
«Η δημοσιογραφία μου έδωσε το ωραίο ταξίδι, το συναρπαστικό ταξίδι, που αν ξαναγεννιόμουν, θα το ξανάκανα» μας είπε. Τη συναντήσαμε πριν λίγες μέρες στο σπίτι της στη Λευκωσία με αφορμή την τιμητική εκδήλωση για τα 70χρονα της στη δημοσιογραφία, που οργάνωσε η Ένωση Συντακτών Κύπρου τη Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2025, στη διάρκεια της οποίας έγιναν στον διάδρομο-γκαλερί της Δημοσιογραφικής Εστίας τα αποκαλυπτήρια προθήκης αφιερωμένης στη Μαρούλα Βιολάρη Ιακωβίδου. «Δέσποινα της Κυπριακής Δημοσιογραφίας» τη χαρακτήρισε στον χαιρετισμό του στην εκδήλωση ο πρόεδρος της ΕΣΚ Γιώργος Φράγκος. «Δεσπόζει – είπε – στο δημοσιογραφικό τοπίο της πατρίδας μας για 70 τόσα χρόνια, με το πρωτοποριακό αποτύπωμά της, με την επαγγελματική της αριστεία, με το ηθικά και δεοντολογικά άμεμπτο παράδειγμά της, με τη δοτικότητα και τη θαλπωρή του χαρακτήρα της, με τον ανθρωπισμό και την αγάπη που διαπνέει όλη τη δράση της». Στην εκδήλωση παρών ήταν ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Αντωνίου.
Μέντορας για γυναίκες και άνδρες δημοσιογράφους
Ο πρόεδρος της ΕΣΚ είπε και τα εξής στον χαιρετισμό του: «Οι δημοσιογραφικές περγαμηνές της κυρίας Ιακωβίδου είναι γνωστές και αναγνωρισμένες. Πρώτη Κύπρια επαγγελματίας δημοσιογράφος, πρώτη γενική γραμματέας της Ένωσης Συντακτών Κύπρου και ιδρυτικό μέλος της οργάνωσής μας το 1959. Πρώτη γυναίκα αρχισυντάκτης σε κυπριακό έντυπο και πρώτη γυναίκα αρχισυντάκτης στη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Γενικά, όπου βάδισε, άνοιγε δρόμους για τις νεότερες και τις επερχόμενες γενιές των δημοσιογράφων, ανδρών και γυναικών. Διότι δεν είναι μόνο γυναίκες συνάδελφοι που την θεωρούν μέντορα και δάσκαλό τους, αλλά και άντρες. Η σχέση της Μαρούλας Ιακωβίδου με την ΕΣΚ – στα 66 χρόνια ύπαρξης της συντεχνίας – είναι συνεχής, αδιάλειπτη, στενή, ζεστή και άκρως παραγωγική. Δεν είναι απλώς παρούσα, όποτε την χρειαστούμε. Έχει συνεχώς την έγνοιά μας, μας προσέχει, μας παρακολουθεί και δεν φείδεται επαίνων αν κρίνει κάτι αξιέπαινο.
Ο καλός λόγος της, είναι, για την ΕΣΚ και την εκάστοτε ηγεσία της, λόγος ενθάρρυνσης, κουράγιου, ανάσας και ώθησης στον αγώνα για ένα καλύτερο εργασιακό τοπίο στον κλάδο μας. Θέλω να πω δυο λόγια και για εκείνους που είχαν την τύχη, τη χαρά και το προνόμιο να θητεύσουν δίπλα της, υπό την καθοδήγηση και την εποπτεία της. Δεν συνάντησα ούτε και έναν, ούτε και μία που να μην μιλά γι’ αυτήν με λόγια αγάπης, σεβασμού, εκτίμησης, μα και θαυμασμού. Με τον τρόπο της, με το παράδειγμά της, έκανε όλες και όλους καλύτερους δημοσιογράφους.
Αγαπητή μας Μαρούλα, Δέσποινα του κλάδου μας, σ’ ευχαριστούμε γι’ αυτό που είσαι και γι’ αυτό που υπήρξες για την κυπριακή δημοσιογραφία, μα και για το συνδικαλίζεσθαι στο δημοσιογραφικό κλάδο. Ο Θεός να σου δίνει υγεία και μακροημέρευση για να σε έχουμε μαζί μας για πολλά-πολλά χρόνια ακόμη».
Πέτρος Παπαπολυβίου: Μια κατακτηση για γυναικεια χειραφετηση
«Η είσοδος μιας 18χρονης κοπέλας στη δημοσιογραφία το 1955, ήταν μια μεγάλη κατάκτηση για τη γυναικεία χειραφέτηση στην Κύπρο», όπως είχε επισημάνει σε ομιλία του ο ιστορικός Πέτρος Παπαπολυβίου, αναπληρωτής Καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, μιλώντας σε εκδήλωση προς τιμή της κυρίας Ιακωβίδου που είχε οργανώσει ο Κλάδος Βετεράνων Δημοσιογράφων τον Μάιο 2017. «Ένα σπουδαίο άνθρωπο, που ξεχώρισε ως γυναίκα, ως οικογενειάρχης, ως επαγγελματίας, ως αγωνίστρια, ως πνευματικός άνθρωπος και λογοτέχνιδα», την είχε χαρακτηρίσει ο δρ Παπαπολυβίου. Ανέφερε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα: Δυο μήνες νωρίτερα από την εργοδότηση στο «Έθνος», μια από τις καλύτερες εφημερίδες της εποχής, ίσως την πληρέστερη από άποψη ύλης και συνεργατών εκείνη την περίοδο τον Μάιο του 1955, η Μαρούλα Βιολάρη είχε μυηθεί στην ΕΟΚΑ, όπου πήρε το ψευδώνυμο «Νεφέλη», και ανέλαβε σημαντικά καθήκοντα, καταφέρνοντας να μείνει ασύλληπτη ως το τέλος του αγώνα. Προφανώς η δημοσιογραφική της ιδιότητα βοήθησε σε αυτό, καθώς μπορούσε να κυκλοφορεί σε όλη την Κύπρο με σχετική ελευθερία.
Η Βιολάρη έγραψε εξαιρετικά δημοσιογραφικά κείμενα τον καιρό του Αγώνα της ΕΟΚΑ, τα πιο σημαντικά από τα οποία συγκέντρωσε στο βιβλίο της «Σελίδες του απελευθερωτικού μας αγώνα όπως γράφτηκαν τότε…». Το νεαρό κορίτσι με τη γερή πένα αποδείχθηκε αρκετά παράτολμη, ώστε να διασχίζει με το αυτοκίνητό της όλη την Κύπρο για να καλύπτει μάχες και αιματηρά γεγονότα του αγώνα καταφέρνοντας, παράλληλα, να μην προδοθεί η ιδιότητά της ως μέλος της ΕΟΚΑ. Η Μαρούλα Βιολάρη Ιακωβίδου εργάστηκε με επιτυχία και σε άλλα έντυπα, την «Εθνική», όταν πρωτοκυκλοφόρησε, τη «Μάχη» και το πιο επιτυχημένο περιοδικό στην ιστορία του κυπριακού Τύπου, το «Times of Cyprus». Έγραψε δεκάδες εξαιρετικά κείμενα για πολλούς ήρωες και προσωπικότητες του αγώνα της ΕΟΚΑ, έχω όμως την αίσθηση, εκεί που ξεχωρίζει είναι ότι ως γυναίκα κατάφερε να προσεγγίσει πολύ καλύτερα από τους άντρες συναδέλφους της τις γυναίκες πρωταγωνίστριες του αγώνα: τα κορίτσια που ήταν έγκλειστες στις Κεντρικές Φυλακές, την ηρωίδα πολύτεκνη μάνα Λουκία Παπαγεωργίου, τις τραγικές αλλά αξιοπρεπείς μάνες και συζύγους των ηρώων και των απαγχονισθέντων ανδρών της οργάνωσης. Παράλληλα, εξασφάλισε και μεγάλες δημοσιογραφικές επιτυχίες γράφοντας για παράδειγμα για τη Βασιλού, την κρυφή, μέχρι την απελευθέρωση της Κύπρου, σύζυγο του Γρηγόρη Αυξεντίου. Συνέχισε να ασχολείται με τον αγώνα της ΕΟΚΑ για πολλά χρόνια. Έγραψε ένα εξαιρετικό κείμενο για τον Ιάκωβο Πατάτσο, προϊόν επισταμένης έρευνας, στο πολύτομο έργο του εκδότη Χρ. Ανδρέου «Πεθαίνοντας για την ελευθερία», ενώ διετέλεσε πριν μερικά χρόνια και μέλος του ΣΙΜΑΕ.
Εκτός από τη θητεία της στα έντυπα μέσα, η κυρία Ιακωβίδου εργάστηκε για περισσότερα από τριάντα χρόνια στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Άρχισε να συνεργάζεται με το ΡΙΚ μετά την Ανεξαρτησία, σε επίκαιρες ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Το 1966 προσελήφθη ως συντάκτρια στην Υπηρεσία Ειδήσεων και Επικαίρων του Ιδρύματος, από όπου και αφυπηρέτησε το 1997 από τη θέση της αρχισυντάκτριας. Ήταν από τους ανθρώπους, όπως και ο σύζυγός της, που έγραψαν ιστορία στο ΡΙΚ. Είναι μια εξαίρετη Ελληνίδα και οικογενειάρχης. Ο άνδρας της ζωής της ήταν ένας συνάδελφός της, ο αείμνηστος Γιώργος Ιακωβίδης, με τον οποίο δούλεψαν μαζί στο «Έθνος» και στο ΡΙΚ. Υπήρξαν ένα αγαπημένο και ταιριαστό ζευγάρι και απέκτησαν δυο παιδιά και τέσσερα εγγόνια. (σ. σ. Όπως μας ανέφερε η ίδια, ο 63χρονος γιος της είναι οικονομολόγος, πατέρας διδύμων – αγοριού και κοριτσιού – και η 60χρονη κόρη της είναι δικηγόρος μητέρα επίσης ενός γιου και μιας κόρης). Η ποιητική της συλλογή «Αντιφώνηση» είναι ένα μικρό δείγμα της αγάπης της σε όλα τα μέλη της οικογένειάς της.
Η Μαρούλα Βιολάρη – Ιακωβίδου είναι μια σημαντική λογοτέχνης, με απεριόριστη έγνοια για την ελληνική γλώσσα. Συνεργάστηκε ή συνδεόταν με βαθιά φιλία με μεγάλες προσωπικότητες του πνευματικού κόσμου της Κύπρου, όπως τον Κωνσταντίνο Σπυριδάκη, τον Μιχαλάκη Τριανταφυλλίδη, τον Κύπρο Χρυσάνθη, τον Κώστα Χατζηστεφάνου και πολλούς άλλους, ενώ συμμετέχει ενεργά σε διάφορα σωματεία και οργανώσεις. Τέλος, σημειώνω ότι είναι ένας σπάνιος άνθρωπος, πρότυπο σεμνότητας, ευγένειας, χαμηλών τόνων και υψηλού επιπέδου μόρφωσης».
Τραγικά διλήμματα και Πολιτικές Επιστήμες
Στη δική του ομιλία στην εκδήλωση του Κλάδου Βετεράνων Δημοσιογράφων της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, ο πρόεδρος του Κλάδου συνάδελφος Παναγιώτης Παπαδημήτρης είχε επισημάνει ότι η Μαρούλα Ιακωβίδου «στη διάρκεια της υπηρεσίας της στο ΡΙΚ σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή των Αθηνών, το σημερινό Πάντειο Πανεπιστήμιο». Η ίδια η τιμώμενη, είχε κάνει την εξής σχετική αναφορά: «Μετά την κολοβωμένη ανεξαρτησία που μας δόθηκε, θέλησα να κατανοήσω καλύτερα το πολιτικό γίγνεσθαι του τόπου, για να μπορέσω να λειτουργώ επαρκέστερα, έχοντας τα ανάλογα πνευματικά εφόδια. Πήρα αρκετά, σπουδάζοντας Πολιτικές Επιστήμες. Με την απόλυτη συμπαράσταση του δασκάλου και συζύγου μου και με την ανοχή των μικρών τότε παιδιών μου, αλλά και της ευρύτερης οικογένειας μου». Η κυρία Ιακωβίδου ανέφερε στον υπογράφοντα ότι πήρε το πτυχίο Πολιτικών Επιστημών από το Πάντειο το 1979 σε ηλικία 42 χρόνων. Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο της με τίτλο «Μνήμες του 1974» που ανέγνωσε ο ιστορικός Π. Παπαπολυβίου «για όλα αυτά που θα μπορούσε να πει για όσα έζησε ως δημοσιογράφος», όπως επεσήμανε: «Και στον δικό μας μικρό χώρο, οι δημοσιογράφοι της γενιάς του ’55, στην οποία ανήκει κι η «Νεφέλη» (η Μαρούλα Βιολάρη Ιακωβίδου), έχουν τόσα πολλά να θυμηθούν και πολύ περισσότερα να πουν για τις ωραίες μα και τις μαύρες στιγμές που έζησαν, όπως και για τα πιο τραγικά διλήμματα στα οποία βρέθηκαν. Είχαν την ευλογία να ζήσουν κι αρκετοί να συμμετάσχουν στον απελευθερωτικό αγώνα. Έκλαψαν για τη λευτεριά που οι ξένοι της έκοψαν τον δρόμο. Έζησαν ύστερα την προσπάθεια να οικοδομηθεί η όση ανεξαρτησία παραχωρήθηκε. Είχαν την κατάρα να γευθούν διχασμούς. Βρέθηκαν σε διλήμματα είτε ν’ απαρνηθούν συναγωνιστές που διαφωνούσαν με άλλους, είτε να δεχθούν χαρακτηρισμούς άδικους. Είχαν ακόμη τη σκληρή μοίρα να ζήσουν το πραξικόπημα και να ζουν ακόμη την τραγωδία της εισβολής και της κατοχής. Μιας κατοχής πολύ χειρότερης από εκείνη που νέοι, το 1955, αγωνίστηκαν να καταλύσουν».
*Σημειώνουμε ότι μια από τις δύο εγγονές της Μαρούλας Ιακωβίδου, που είναι φοιτήτρια 20 χρόνων, φέρει το όνομα Νεφέλη, που ήταν το ψευδώνυμο της στον αγώνα της ΕΟΚΑ. H Νεφέλη ήτανπαρούσα στην εκδήλωση της όπως και άλλα δέκα μέλη της στενής οικογένειας της.
Με γνώμονα την αλήθεια και το δίκαιο
«Έζησα βήμα βήμα την πολιτική πορεία πατρίδας και κουβαλώ μέσα μου όλα αυτά τα χρόνια δημιουργίας, αλλά και περιπέτειας, τραγωδίας και οδύνης», ανέφερε στον «Φ» η Μ. Β. Ιακωβίδου που γεννήθηκε το 1937 στο ορεινό χωριό Σπήλια, αλλά είναι κάτοικος Λευκωσίας από τα 11 της χρόνια. Πρόσθεσε τα εξής: «Αυτές οι εμπειρίες είναι το φορτίο που μετατρέπω σε καθημερινή προσευχή για τη δικαίωση του αγώνα που συνεχίζεται, για να σταθούμε στη γη μας, να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από τη σκλαβωμένη πατρίδα. Ως δημοσιογράφος, είχα γνώμονα την αλήθεια και το δίκαιο, στη βάση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Νοιαζόμουν ακόμη για το καλό του τόπου και των ανθρώπων του, εξ ου και η εμπλοκή μου με κοινωνικές οργανώσεις. Η μικρή εξάλλου προσφορά μου στον πολιτισμό, είναι γιατί τον θεωρώ ασπίδα της ταυτότητας μας. Ο Τύπος, η τέταρτη ισχυρότατη εξουσία, έντυπος και ηλεκτρονικός, μου έδωσε την έπαλξη για την προσπάθεια μου και είμαι ευγνώμων. Αγκαλιάζω με αγάπη όλους τους συναδέλφους, παλιούς και νέους, άνδρες και γυναίκες. Πολλοί και πολλές διακρίνονται και κοσμούν το επάγγελμα. Τους οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ».
