Μαρίνα Καδή: Προσπαθώ να μιλώ στα παιδιά με ειλικρίνεια

Η βραβευμένη συγγραφέας με το Κρατικό Βραβείο στην κατηγορία Λογοτεχνία για Μικρά Παιδιά, για το βιβλίο της «Ζεστή Σοκολάτα», Μαρίνα Μιχαηλίδου- Καδή, υποστηρίζει πως η παιδική λογοτεχνία, ως μια μορφή αντίστασης αλλά και ελπίδας, μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη ζωή των παιδιών.

-Ποια ήταν η αφετηρία για να γράψετε τη «Ζεστή σοκολάτα»; Η «Ζεστή σοκολάτα» είναι μια μικρή ιστορία που επικεντρώνεται σε ένα θέμα απλό, αλλά πάντα επίκαιρο: Την καλοσύνη και την ενσυναίσθηση. Μέσα σε μια κοινωνία όπου επικρατεί το «εγώ» και η αποξένωση, ένιωσα την ανάγκη να αναδείξω τη σημασία των μικρών πράξεων καλοσύνης, απλών και καθημερινών, που όμως μπορεί να έχουν μεγάλη σημασία για έναν άνθρωπο που νιώθει μόνος ή ξεχασμένος. Πρόκειται για μια ιστορία που φανερώνει πως μέσα στο σκοτάδι υπάρχει πάντα το φως, και εναπόκειται σ’ εμάς να το αναζητήσουμε.

-Τι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τη δημιουργική γραφή και την παιδική λογοτεχνία; Τα παιδικά βιβλία που είχα την τύχη να διαβάσω όταν ήμουν μικρή, ήταν ένα καταφύγιο για μένα – ένας κόσμος μαγικός, που με βοηθούσε να ξεφύγω από την ένταση και τα προβλήματα των «μεγάλων». Συνάντησα ξανά τον μαγικό αυτό κόσμο πολλά χρόνια αργότερα, αφού έγινα μητέρα. Η εμπειρία που είχα διαβάζοντας ιστορίες στα δύο μου παιδιά κάθε βράδυ, ήταν αυτό που με ώθησε να ασχοληθώ με την παιδική λογοτεχνία. Η γραφή ήταν και είναι για μένα ένας τρόπος για να συνομιλήσω με τα παιδιά για θέματα δύσκολα, αλλά ουσιαστικά.   

-Στα παραμύθια σας πραγματεύεστε περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα. Πώς πετυχαίνετε να μην είναι διδακτικά; Στα παιδικά βιβλία, όπως και στην ίδια τη ζωή, δεν χωρά ο διδακτισμός, το απόλυτο, το μαύρο- άσπρο. Προσπαθώ πάντα να μιλώ στα παιδιά με ειλικρίνεια, να μην αποκρύβω την πραγματικότητα που πολλές φορές είναι σκληρή, βοηθώντας τα παράλληλα να κατανοήσουν πως ο κάθε άνθρωπος μπορεί να επιλέξει τον δρόμο που θα ακολουθήσει. Και ο δρόμος αυτός μπορεί να είναι φωτεινός.  

-Σε μια εποχή που τα παιδιά είναι συνεχώς μπροστά από μια οθόνη, πόσο δύσκολο είναι να τους προκαλέσετε το ενδιαφέρον για ένα βιβλίο; Τα παιδιά μικρής ηλικίας, από το νηπιαγωγείο μέχρι τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με τα εικονογραφημένα βιβλία, τα οποία βλέπουμε να απολαμβάνουν και να επεξεργάζονται πριν ακόμα μάθουν να διαβάζουν. Κάπου στην προεφηβία, η κοινωνική πίεση για να αποκτήσει ένα παιδί κινητό ή τάμπλετ είναι πολύ μεγάλη και αυτό, όπως είναι αναμενόμενο, επηρεάζει το ενδιαφέρον τους για το διάβασμα και τη λογοτεχνία. Είναι ένα θέμα που πρέπει να μας απασχολήσει ως κοινωνία, γιατί πέραν από τη σχέση εξάρτησης που δημιουργείται, ο κόσμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ σκληρός για ένα παιδί που δεν έχει βρει ακόμα τον εαυτό του.

-Η συγγραφή είναι μια μορφή αντίστασης στο κατεστημένο και τα στερεότυπα; Απόλυτα. Η παιδική λογοτεχνία, ως μια μορφή αντίστασης αλλά και ελπίδας, μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη ζωή των παιδιών, βοηθώντας τα να κατανοήσουν τον κόσμο γύρω τους και να βρουν απαντήσεις σε ζητήματα που τα προβληματίζουν. Είναι η φωνή της ειρήνης, όσο μαίνεται γύρω μας ο πόλεμος, είναι η φωνή που υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, όσο επικρατεί η αδικία, είναι η φωνή της αποδοχής, που στέκεται απέναντι στον ρατσισμό και την προκατάληψη.

-Πώς αρχίζετε να βάζετε μια ιδέα στο χαρτί; Από πού αντλείτε ερεθίσματα για τις ιστορίες σας; Οι ιστορίες που γράφω είναι εμπνευσμένες από την ίδια τη ζωή και αγγίζουν θέματα όπως ο πόλεμος και ο ξεριζωμός, η μοναξιά και η απώλεια, ο ρόλος των γυναικών στην προώθηση της ειρήνης και η σχέση των ανθρώπων με το φυσικό περιβάλλον. Πρόκειται για ανθρώπινες ιστορίες του σήμερα, που με άγγιξαν με τον έναν ή άλλο τρόπο – όπως για παράδειγμα οι χιλιάδες πρόσφυγες που είδαμε να φτάνουν στις ακτές της Ελλάδας με φουσκωτές βάρκες από τη Συρία, που ήταν η έμπνευση πίσω από το βιβλίο «Το κόκκινο φόρεμα της Σαβέλ», όπως οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής που εργάζονται ακούραστα για να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο, που ήταν πηγή έμπνευσης για το βιβλίο «Άσπρη στολή», καθώς και οι επιπτώσεις του πολέμου στους ανθρώπους και στα ζώα, που ενέπνευσαν το βιβλίο «Οι ήρωες του ζωολογικού κήπου», το οποίο θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Τελεία.    

-Έχετε εκφράσει δημόσια μεγάλη ευαισθησία για τη γενοκτονία στη Γάζα. Είναι ένα θέμα που θα σας απασχολήσει σε κάποιο νέο βιβλίο σας; Ως μητέρα και ως συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, δεν θα μπορούσα να παραμείνω σιωπηλή όσο βλέπαμε να βομβαρδίζονται σχολεία, νοσοκομεία, όσο σκοτώνονταν και τραυματίζονταν χιλιάδες άμαχοι και χιλιάδες παιδιά. Δυσκολεύομαι ακόμα να πιστέψω πώς η ανθρωπότητα επέτρεψε ξανά μία γενοκτονία, 70 χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι ένα θέμα που είναι ακόμα νωπό, για να μπορέσω να γράψω γι’ αυτό. Κάποια στιγμή όμως, πιστεύω πως θα νιώσω την ανάγκη να το κάνω.

-Ποια είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση που αντλείτε γράφοντας για παιδιά; Η λάμψη και η περιέργεια στα μάτια των παιδιών όταν ακούνε για πρώτη φορά μια ιστορία, η ταύτιση που μπορεί να νιώσουν με τον ήρωα ή την ηρωίδα της ιστορίας, αλλά κυρίως το έναυσμα που τους δίνεται για να μοιραστούν τις δικές τους σκέψεις και προβληματισμούς.  

-Υπάρχει γόνιμο έδαφος στην Κύπρο για την παιδική λογοτεχνία; Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε την παιδική λογοτεχνία στην Κύπρο να αναπτύσσεται και να ανθίζει. Η Κύπρος είναι σίγουρα μια μικρή αγορά και η συγγραφή δεν μπορεί να αποτελεί βιοποριστικό επάγγελμα, υπάρχει όμως το ενδιαφέρον, τόσο από νέους και νέες συγγραφείς, όσο και από παιδιά – αναγνώστες. Είναι σημαντικό το ότι βλέπουμε Κύπριους και Κύπριες συγγραφείς να διακρίνονται στο εξωτερικό και έργα τους να μεταφράζονται από διεθνείς εκδοτικούς οίκους. Η κυπριακή παιδική λογοτεχνία δεν λειτουργεί πια σε απομόνωση κι αυτό είναι ελπιδοφόρο.

-Ακόμα ένα βραβείο προστέθηκε στο βιογραφικό σας, αυτή τη φορά για το βιβλίο «Ζεστή σοκολάτα» που πήρε το Κρατικό Βραβείο στην κατηγορία Λογοτεχνία για Μικρά Παιδιά. Πώς εισπράττετε αυτή την επιβράβευση της δουλειάς σας; Η βράβευση του έργου ενός δημιουργού αποτελεί σίγουρα μεγάλη τιμή και μία σημαντική αναγνώριση από έγκριτα άτομα στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν αξιόλογα βιβλία, τα οποία μπορεί να μη βραβεύτηκαν ποτέ, αλλά άγγιξαν τις ψυχές των παιδιών και άντεξαν μέσα στον χρόνο. Και αυτό, ίσως, είναι η μεγαλύτερη αναγνώριση.