«Δυο βήματα έξω από τη Λευκωσία εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η λεωφόρος Λάρνακος που δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τ’ αυτοκίνητα αναγκάζουνται να σταματούν για να περάσουν με το πάσο τους ένας βοσκός με τα γίδια του ή για να δεήση να εγκαταλείψη τον δρόμο ένας γάιδαρος. Κατά τα άλλα η λεωφόρος Λάρνακος είναι το μίλι του θανάτου για τους δυστυχείς σκύλους και τις γάτες. […] Διερωτώμαι πόσες περιπτώσεις έχουν καταγγελθεί οδηγών που από εγκληματική αδιαφορία περάσανε τα οχήματα τους πάνω από σπαρταριστά σώματα σκυλιών ή γατιών», έγραψε ο Λεωνίδας Μαλένης, στο περιοδικό «Καιροί της Κύπρου», τον Ιούνιο του 1959.
Οι παλαιότεροι Λευκωσιάτες περιγράφουν τη λεωφόρο Λάρνακος ως ένα μακρύ δρόμο, ο οποίος οδηγούσε, αμφίδρομα, από την πόλη της Λευκωσίας (πύλη Αμμοχώστου) στη Λάρνακα, εξού και το όνομα.
Στον Τύπο των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα, κατά τις περιγραφές των ελεύσεων προσωπικοτήτων στη Λευκωσία, γίνονται αναφορές και στο πέρασμα των αμαξών από τη λεωφόρο Λάρνακος, η οποία έτεμνε το «χωρίον Αγλαντζιά». Διαβάζουμε, για παράδειγμα, στο πλαίσιο της περιγραφής της έλευσης του Μητροπολίτη Αγχιάλου Βασιλείου (μετέπειτα Οικ. Πατριάρχη) στη Λευκωσία, το 1907: «Ο λαός της πρωτευούσης είχεν πλημμυρίσει την οδόν Λάρνακος. Τεσσαράκοντα περίπου άμαξαι, πλήρεις κόσμου, ετέθησαν εις κίνησιν πορευθείσαι πέραν του χωρίου Αγλαντζιά, όπως συναντήσωσι τον Ιεράρχην. Όταν δε η φέρουσα αυτόν άμαξα έφθασε παρά τον λόφον της Αγίας Παρασκευής, η συγκίνησις του πλήθους ήτο απερίγραπτος».
Το 1974, συνεπεία της Τουρκικής Εισβολής και Κατοχής ο δρόμος κόπηκε, με οδόφραγμα. Η λεωφόρος Λάρνακος, δεν οδηγεί πια στη Λάρνακα, αλλά τερματίζεται λίγα μέτρα ανατολικά του Πανεπιστημίου Κύπρου. Κατά τη δεκαετία του 1990, πριν ακόμη ανεγερθεί το Πανεπιστήμιο, στις εκδηλώσεις μνήμης της Τουρκικής Εισβολής περιλαμβανόταν και λαμπαδηφορία, με αφετηρία τη συμβολή των λεωφόρων Λάρνακος και Αθαλάσσας και προορισμό το «οδόφραγμα της ντροπής». Ακολουθούσαν ομιλίες και καλλιτεχνικό πρόγραμμα.
Στα 2016-2017, μετά από πολυετείς διαβουλεύσεις, η λεωφόρος Λάρνακος αναβαθμίστηκε συνολικά, χωρίς να λείψουν και τα παρατράγουδα. Οι λωρίδες κυκλοφορίας έγιναν τέσσερις και, παράλληλα, δημιουργήθηκαν τέσσερις κυκλικοί κόμβοι και, τμηματικά, ποδηλατόδρομοι.
Πιστευόταν πως η διαπλάτυνση και οι κυκλικοί κόμβοι θα έλυναν και το πρόβλημα των συχνών και ενίοτε θανατηφόρων οδικών συγκρούσεων. Ωστόσο, η επιπολαιότητα και η αλαζονεία ορισμένων οδηγών και ο πλημμελής αστυνομικός έλεγχος συνέβαλαν ώστε και η εκσυγχρονισμένη λεωφόρος Λάρνακος να αποτελεί «μίλι θανάτου» για ζώα αλλά και ανθρώπους.
Ως κάτοικος Αγλαντζιάς, επιβεβαιώνω τα μακρόσυρτα μουγκρητά μοτοσικλετών, αυτοκινήτων και κάποτε «γουρούνων», από αργά το απόγευμα ως τα ξημερώματα. Επανειλημμένα ήμουν μάρτυρας σε κόντρες, ακόμα και κατά την ημέρα, ενώ γίνεται λόγος και για αγώνες ταχύτητας, σε κοινή θέα. Συνήθη θύματα τα γατιά, που άλλοτε αφήνονται λιωμένα ή πληγωμένα στην άσφαλτο και άλλοτε πετιούνται σε παρακείμενους ελεύθερους χώρους.
Επικοινώνησα δύο φορές με την Αστυνομία, επισημαίνοντας την ηχορύπανση και τον κίνδυνο. Αποτέλεσμα: δίωρη σχετική ησυχία. Βεβαίως, και άλλοι περίοικοι διαμαρτύρονταν και διαμαρτύρονται. Σε συνομιλία μας, ο αντιδήμαρχος Αγλαντζιάς (δήμαρχος την περίοδο 2020-2024), Ανδρέας Κωνσταντίνου, τόνισε πως από το 2018 οι δημοτικές αρχές κατήγγελλαν εγγράφως στην Αστυνομία τις επικίνδυνες ταχύτητες και την οχληρία. Το 2019, μοτοσικλετιστής διασωληνώθηκε, μετά από σύγκρουση με αυτοκίνητο. Το 2020, φοιτήτρια τραυματίστηκε σοβαρά σε διασταύρωση. Προϊόντος του χρόνου, οι καταγγελίες εντείνονταν, αλλά, όπως ο κ. Κωνσταντίνου εξηγεί, οι λύσεις εξαντλούνταν στην αποστολή περιπολικών και την τοποθέτηση κινητών καμερών. Ως αιτιολογία για την εμβαλωματική αντιμετώπιση προβαλλόταν η απουσία σοβαρών (=θανατηφόρων) δυστυχημάτων. Αναλύοντας τις ιδιαιτερότητες της λεωφόρου Λάρνακος, ο ίδιος τόνισε την εύλογη οδηγική απειρία και την ενίοτε ριψοκίνδυνη οδήγηση των φοιτητών κι άλλων νέων.
Οι παθογένειες της λεωφόρου Λάρνακος επανήλθαν βίαια στο προσκήνιο στις 29.7.2025, με τον θανάσιμο τραυματισμό του 20χρονου Κυριάκου Αντωνίου, εξαιτίας σφοδρής σύγκρουσης του οχήματός του με άλλο όχημα, πλησίον του κυκλικού κόμβου του Πανεπιστημίου Κύπρου (στο σημείο τραυματισμού και της κοπέλας, το 2020). Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν, την επαύριον του δυστυχήματος, το πρώτο επτάμηνο του 2025 η λεωφόρος Λάρνακος αποτέλεσε το σημείο αναφοράς 786 τροχαίων καταγγελιών (πέραν των 700 για υπέρβαση του ορίου ταχύτητας).
Έκτοτε, η κατάσταση βελτιώθηκε αισθητά. Ωστόσο, όλο και κάποιος, τα βράδια,
«Καβάλα στο μηχανικό του ζώο
κραδαίνει την άσφαλτο
Χωρίς φρένο
παίζει με τις φρένες μας». (Μ. Κέντρου-Αγαθοπούλου).
Μπορεί να λυθεί το πρόβλημα χωρίς μετάθεσή του σε άλλους δρόμους; – Προϋποθέτει τη θέληση και συνεργασία των Υπουργείων Δικαιοσύνης και Μεταφορών
Πώς θα επιλυθεί οριστικά, το πρόβλημα χωρίς να μετατεθεί, σε άλλους δρόμους; Η μία πτυχή, η θεσμική, προϋποθέτει τη θέληση και συνεργασία των Υπουργείων Δικαιοσύνης και Μεταφορών, ώστε να ενισχυθεί η αστυνόμευση, να τοποθετηθούν κάμερες, κινητές και σταθερές και να θεσπιστούν (και να επιβάλλονται) αυστηρές ποινές για τους παραβάτες του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και τους υπαίτιους ατυχημάτων. Η άλλη πτυχή συνίσταται στην Παιδεία, η οποία περιλαμβάνει, πέρα από τη γνώση του Κώδικα, σεβασμό στους άλλους και το δώρο της ζωής, αίσθηση ευθύνης, ενσυναίσθηση και αντίληψη κινδύνου. Το φλερτ με τον θάνατο (των δρώντων και των άλλων) στην άσφαλτο, με μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας, αποτελεί ύβριν.
Ο Αντρέας Νικολάου, ιδρυτής του «Μουσείου Ιστορικής Μοτοσικλέτας», λέει για το αγαπημένο του όχημα: «Η μοτοσικλέτα είναι ένα όχημα που σε κρατάει πάντα ξύπνιο και ζωντανό, φτάνει να τη σέβεσαι. Συμβουλεύουμε τους μοτοσικλετιστές να οδηγούν αμυντικά, με προστατευτικό εξοπλισμό, και να θυμούνται ότι κάποιος τους περιμένει στο σπίτι».
Θύμα, προ δεκαμήνου, τροχαίου, που παραλίγο να του κοστίσει τη ζωή, ο Σάββας Τσολάκης επισημαίνει τις συνέπειες της ιλιγγιώδους ταχύτητας, της ανευθυνότητας, της αλαζονείας και της αφηρημάδας τόσο για το θύμα όσο και για τον θύτη.
Το τροχαίο της 29ης Ιουλίου ήταν μόνο ένας κόμπος στην αγχόνη των τροχαίων δυστυχημάτων, που μας πνίγει. Οι κόντρες στη λεωφόρο Λάρνακος αποτελούν μόνο ένα σημείο της μετωπικής σύγκρουσης, πολιτείας και κοινωνίας, με την ευθύνη και τη λογική. Παράκληση, ευχή, απαίτηση προς κράτος και χρήστες του οδικού δικτύου: πρόληψη, ευθύνη και καταστολή. Το κλισέ ισχύει και εδώ: να είμαστε προμηθείς, όχι επιμηθείς. Δεν ωφελεί να θρηνούμε επί συντριμμιών και πτωμάτων.
Καθώς το κείμενο κλείνει, με βρίσκουν αγαπημένοι, παλιοί στίχοι (1994):
«Επάνω στο ταμπλό σου γράφουν τα παιδιά
μπαμπά, μην τρέχεις κι η μαμά χαμογελάει
σε μια φωτογραφία όλους σας φιλάει
στην άκρη του καθρέφτη η Παναγιά» (Δόξας, Cremonesi, Καλλίρης).
Μόνο αυτό να θυμούνται, συνειδητά, όλοι οι οδηγοί, όλα θα γίνουν καλύτερα.
ΥΓ: Στη λεωφόρο Λάρνακος, πλησίον της Λεωφόρου Αμμοχώστου, υπάρχει ημίτυφλη διάβαση πεζών. Ας μελετηθεί, ξανά, η ορθότητα της τοποθέτησης εκεί, καθώς πολλοί κινδυνεύσαμε.
*Δρ Ιστορίας
