Ποια είναι η Άννα των Τριών και ποιο το Τρίτο Χέρι της Αικατερίνης Κορνάρο; Ο καλλιτέχνης, που έχει ως βάση του το Άμστερνταμ, ξεδιπλώνει τις σκέψεις του για τη νέα του έκθεση και για το πώς μεταφέρει στον καμβά θέματα από την κυπριακή Ιστορία με ένα σύγχρονο, βαθιά προσωπικό ιδίωμα.
Η πρώτη φορά που ο Λευτέρης Ολύμπιος είδε εικόνα της Άννας των Τριών ήταν το 2014, όταν παρουσίαζε έκθεσή σου στον καθεδρικό της Ουτρέχτης. Η επιμελήτρια Ελίζαμπεθ Ντιγιόν του είχε δείξει, σε ένα καθολικό παρεκκλήσι, ένα γλυπτό με την αγία Άννα, την Παναγία και τον Χριστό. Τα κεφάλια ήταν σπασμένα από προτεστάντες, όπως έμαθε. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2017, ο Κύπριος ζωγράφος θα βρεθεί μπροστά σε μια σπάνια εικόνα του 16ου αιώνα στο Βυζαντινό Μουσείο στη Λευκωσία που απεικονίζει την Άννα των Τριών. «Είναι μια υπέροχη εικόνα με φανταστικά χρώματα, κόκκινα και πορτοκαλιά σε χρυσό φόντο», μας λέει. «Εντυπωσιάστηκα και άρχισα να τη μελετώ. Είναι μια ενότητα της οικογένειας, η Μητέρα, η Κόρη, ο Γιος. Στα γόνατα της αγίας Άννας είναι η Μαρία, και στα γόνατα της Μαρίας ο Ιησούς. Είναι ένα θέμα εικονογραφικό που σπάνια το συναντούμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Εκτός από την Κύπρο, άλλη μια εικόνα του 15ου αιώνα με το ίδιο θέμα υπάρχει στο μουσείο της Ζακύνθου, που την είδα σε ένα ταξίδι μου στο νησί».
Στη Δυτική Εκκλησία είναι ένα θέμα πολύ διαδομένο και ονομάζεται Anna te Dreen, μας λέει ο Ολύμπιος: «Υπάρχουν ξυλόγλυπτα, μαρμάρινα γλυπτά, εικόνες με αυτό το θέμα. Το έκανε και ο Ραφαήλ και ο Μιχαήλ Άγγελος». Τι τον άγγιξε ιδιαίτερα σ’ αυτή την απεικόνιση; «Εκτός από τα χρώματα, με γοήτευσε πολύ η οικογενειακή αρμονία και γαλήνη, αυτή που χρειάζεται ένα παιδί για να μεγαλώσει». Έτσι λοιπόν, ζωγραφίζει μια μεγάλη σειρά από 30 έργα με αυτή τη θεματολογία. Σε κάποια από αυτά, οι τρεις μορφές εμφανίζονται σαν μια ρωσική μπάμπουσκα ή μέσα σε κουκούλια μεταξοσκώληκα. Αντλώντας έμπνευση από την πνευματικότητα και τη δύναμη της βυζαντινής εικονογραφίας, ο καλλιτέχνης δημιουργεί ένα σύγχρονο, βαθιά προσωπικό ιδίωμα.
Η δεύτερη ενότητα της έκθεσής του, με τίτλο «Αικατερίνη Κορνάρο – Το Τρίτο Χέρι», είναι εμπνευσμένη από μια έκθεση στο Λεβέντειο Μουσείο με θέμα την Αικατερίνη Κορνάρο πριν μερικά χρόνια. «Έχω ένα μεγάλο ενδιαφέρον για την Ιστορία του τόπου μας και συχνά αντλώ τη θεματολογία μου από εκεί. Μελέτησα την ιστορία της Κορνάρο και με άγγιξε πολύ. Δολοφόνησαν τον άντρα της, το παιδί της, αλλά κατάφερε να μείνει στην Κύπρο ως το 1489. Υπάρχουν μαρτυρίες συγκλονιστικές στον Λεόντιο Μαχαιρά για το πώς έφυγε με πλοίο».
Αλλά ποιο είναι το Τρίτο Χέρι; «Είναι αυτό που παρέδωσε στη Βενετία το στέμμα, την εξουσία της Κύπρου», εξηγεί ο καλλιτέχνης. «Η Αικατερίνη Κορνάρο αγαπούσε την Κύπρο, δεν ήθελε να φύγει και να παραδώσει τη βασιλεία της, αλλά την πίεσαν πάρα πολύ οι αρχές στη Βενετία, η οικογένειά της. Στα έργα μου παρουσιάζω την Αικατερίνη Κορνάρο με δεμένα χέρια, ενώ ένα τρίτο χέρι βγαίνει από το σώμα της για να παραδώσει το στέμμα στον Λέοντα της Βενετίας. Η Κορνάρο ήταν η τελευταία βασίλισσα της Κύπρου, και όταν επέστρεψε στη Βενετία έζησε ως βασίλισσα μέχρι τον θάνατό της». Ο Ολύμπιος, με αφορμή αυτό το κομβικό ιστορικό γεγονός, προτείνει μια σύγχρονη οπτική γύρω από την εξουσία, την απώλεια και τη μεταβίβαση της ταυτότητας.
Η τρίτη ενότητα της έκθεσης είναι «Τα ταξίδια με τον Ρενουάρ», με έργα που παρουσίασε πέρσι στη Λεμεσό, στο Pylon Art & Culture. Αφετηρία της δουλειάς αυτής είναι τα σχέδια που ο ίδιος δημιούργησε σε ηλικία 10 χρονών, με έμπνευση τον Γάλλο ζωγράφο. «Αυτή τη φορά, με πείρα δεκαετιών, επανέρχομαι στον Ρενουάρ όχι για να τον αντιγράψω, όπως έκανα στα παιδικά μου χρόνια, αλλά για να τον κατακτήσω. Κρατάω τη θεματική βάση του κάθε πίνακα από τη σειρά των παιδικών μου σχεδίων, αλλά προσθέτω τη δική μου σφραγίδα. Επανέρχομαι στον Ρενουάρ με επίγνωση του ποιος είναι και παρουσιάζω μια δική μου εκδοχή και ερμηνεία της δουλειάς του. Ο ζωγράφος έλεγε ότι θέλει τα έργα του να είναι η χαρά της ζωής, να είναι ευχάριστα, και αυτό ένιωσα δουλεύοντάς τα. Απόλαυσα να παίζω με το χρώμα και τη σύνθεση», σχολιάζει.
Τα έργα με την Άννα των Τριών και την Αικατερίνη Κορνάρο ο Ολύμπιος τα δημιούργησε στο ατελιέ του στο Άμστερνταμ, όπου έχει τη βάση του, κατά την περίοδο του κορωνοϊού, και εκτίθενται για πρώτη φορά. Τα έργα με έμπνευση τον Ρενουάρ έγιναν αργότερα, επίσης στην Ολλανδία. Τον βοηθά πολύ στο εικαστικό του έργο αυτή η απόσταση από τον τόπο του, λέει. «Δημιουργώ μ’ ένα δικό μου τρόπο αυτά τα έργα που η αφετηρία τους είναι η ιστορία και η θρησκεία του τόπου μου. Βέβαια είμαι επηρεασμένος και από τη δυτική κουλτούρα, από τις εκθέσεις που βλέπω στην Ολλανδία. Πρόσφατα είδα την έκθεση του Μπρανκούζι με έργα που ήρθαν στο Άμστερνταμ από το Πομπιντού. Στη Χάγη είδα μια έκθεση της 98χρονης ΑμερικανίδαςLois Dod, η οποία ζωγραφίζει συγκλονιστικά. Ο τρόπος της δουλειάς των δυτικών καλλιτεχνών με έχει επηρεάσει». Δεν είναι τυχαίο που ο Ολλανδός ιστορικός Wessel Stoker, σχολίασε ότι η δουλειά του Κύπριου ζωγράφου είναι μια γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Λευκωσία, γκαλερί Γκλόρια (22762605). Η έκθεση «Η Άννα των Τριών», του Λευτέρη Ολύμπιου παρουσιάζεται μέχρι τις 3/1/2026.
Ελεύθερα 14.12.2025
