Ο Επίτροπος Αλιείας και Ωκεανών της ΕΕ, Κώστας Καδής, σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο», σχολιάζει την ομιλία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την Κατάσταση της Ένωσης, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική σημασία της απόφασης για δημιουργία ευρωπαϊκού πυροσβεστικού κόμβου στην Κύπρο. Τονίζει τη στήριξη της ΕΕ προς τη χώρα και την αναβάθμιση της επιχειρησιακής της ικανότητας. Επίσης, αναφέρεται στο πρόγραμμα SAFE για την ευρωπαϊκή άμυνα και στον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό (2028-2034), ο οποίος ενισχύει μεταξύ άλλων και τον τομέα της αλιείας, προς όφελος των παράκτιων κοινοτήτων. Ο κ. Καδής επισημαίνει τη σημασία του «Συμφώνου για τον Ωκεανό» για βιώσιμη θαλάσσια πολιτική και αναγνωρίζει την αυξημένη επιρροή της Κύπρου στην ΕΕ, χάρη στις διπλωματικές κινήσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη. Η Κύπρος, όπως σημειώνει, συμμετέχει πλέον ενεργά στη διαμόρφωση πολιτικής, προβάλλοντας το περιφερειακό της ρόλο και επιτυγχάνοντας σημαντικές εσωτερικές βελτιώσεις.
Κύριε Επίτροπε, ποια είναι για εσάς τα βασικά μηνύματα από την ετήσια ομιλία της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κατάσταση της Ένωσης (SOTEU);
Η Πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν έκανε μια εμπνευσμένη ομιλία. Παρουσίασε με σαφήνεια τις προκλήσεις που έχει μπροστά της η Ευρώπη και κάλεσε τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν με ενότητα και αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών. Έδωσε έμφαση στην ανάγκη να ενισχύσουμε την άμυνα και την ασφάλεια των κρατών-μελών, με βάση και τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα, να ενδυναμώσουμε την ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητα της οικονομίας μας, να προχωρήσουμε σε νέες εμπορικές συμφωνίες που θα ανοίξουν αγορές για τα ευρωπαϊκά προϊόντα, να επενδύσουμε στην έρευνα και στην υγεία και να επιταχύνουμε την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Αυτές δεν είναι απλώς προκλήσεις, είναι καθοριστικά ζητούμενα για την ευημερία όλων των ευρωπαίων πολιτών.
Έγινε αναφορά στη δημιουργία του ευρωπαϊκού πυροσβεστικού κόμβου στην Κύπρο. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Η απόφαση αυτή είναι μια σαφής ψήφος εμπιστοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τη χώρα μας. Ο κόμβος θα ενισχύσει ουσιαστικά την επιχειρησιακή μας ετοιμότητα απέναντι στις ολοένα συχνότερες και πιο έντονες δασικές πυρκαγιές και θα μπορεί να προσφέρει στήριξη και σε άλλες χώρες της περιοχής. Πρόκειται για καρπό της στενής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την Κυπριακή Δημοκρατία, η Κυβέρνηση της οποίας κατέβαλε σημαντικές και συστηματικές προσπάθειες για την επιτυχή κατάληξη του στόχου. Ως Επίτροπος, στήριξα αυτή την πρωτοβουλία και είναι με ικανοποίηση που τη βλέπω να παίρνει σάρκα και οστά.
SAFE: Τι κερδίζει η Κύπρος από την ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία
Στο κομμάτι της ευρωπαϊκής άμυνας, τι αλλάζει με το πρόγραμμα SAFE;
Το πρόγραμμα SAFE (λέξη που αποτελεί ακρωνύμιο της φράσης Security Action For Europe) έχει προϋπολογισμό 150 δισ. Ευρώ, ποσό που θα δοθεί με δανεισμό με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, για κοινές αμυντικές προμήθειες μεταξύ των κρατών-μελών. Η συμμετοχή της Κύπρου διασφαλίζει ότι η χώρα μας θα επωφεληθεί από τις οικονομίες κλίμακας του προγράμματος και ότι θα έχει πρόσβαση σε τεχνολογίες που ενισχύουν την ασφάλειά της. Για ένα νησιωτικό κράτος που αντιμετωπίζει μόνιμες προκλήσεις ασφαλείας, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στον τομέα της άμυνας έχει ιδιαίτερη αξία. Η δυνατότητα συλλογικής δράσης στέλνει μήνυμα αποτροπής και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.
Πώς βλέπετε τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2028-2034; Θα είναι θετικός για το χαρτοφυλάκιο σας;
Η πρόταση της Επιτροπής επανασχεδιάζει τον κοινοτικό προϋπολογισμό ώστε να είναι πιο συνεκτικός και ευέλικτος. Με μεγαλύτερη ευελιξία στον προϋπολογισμό, η EE θα έχει τη δυνατότητα να αντιδρά γρήγορα όταν οι συνθήκες αλλάζουν απροσδόκητα ή όταν πρέπει να αντιμετωπιστούν νέες πολιτικές προτεραιότητες. Η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια καλύπτονται από τους τρεις βασικούς πυλώνες του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ, δηλαδή τα Εθνικά και Περιφερειακά Προγράμματα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας και το χρηματοδοτικό εργαλείο Παγκόσμια Ευρώπη. Έτσι είναι δυνατό να εξασφαλιστούν αυξημένοι πόροι σε σχέση με τα 6,1 δισ. ευρώ που διαθέτει το τρέχον Ταμείο. Αυτό αποτελεί αναγνώριση της συμβολής των αλιέων και των επιχειρήσεων του κλάδου στις παράκτιες οικονομίες. Η συζήτηση τώρα θα περάσει στο Συμβούλιο Υπουργών, αλλά σίγουρα εκκινούμε από πολύ καλό σημείο.
Τι σημαίνει αυτό ειδικά για τις παράκτιες κοινότητες της Κύπρου;
Η νέα δομή προσφέρει την ευκαιρία στα κράτη-μέλη να δίνουν προτεραιότητα σε έργα με σημαντική προστιθέμενη αξία. Για την Κύπρο, αυτό σημαίνει ότι μπορεί να επενδύσει σε εκσυγχρονισμό του αλιευτικού της στόλου, σε σύγχρονες υποδομές αλιευτικών καταφυγίων, σε εγκαταστάσεις μεταποίησης θαλασσινών προϊόντων, σε έργα οικολογικού τουρισμού αλλά και σε προγράμματα κατάρτισης νέων αλιέων. Οι αλιείς μικρής κλίμακας, που αποτελούν τη μεγάλη πλειονότητα του κλάδου στην Κύπρο, θα έχουν ειδική στήριξη μέσω στοχευμένων μέτρων που ενισχύουν το εισόδημα και την ανθεκτικότητα των τοπικών κοινωνιών. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του κλάδου.
Τέλος στην υπεραλίευση και αρχή για βιώσιμες θάλασσες
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η «Πράξη για τον Ωκεανό». Ποια είναι η σημασία της;
Η «Πράξη για τον Ωκεανό», που θα παρουσιαστεί το 2026, είναι η θεσμική συνέχεια του Συμφώνου για τον Ωκεανό, που υιοθετήσαμε τον Ιούνιο του 2025 και αποτελεί την ολοκληρωμένη στρατηγική της ΕΕ για την προστασία και αειφόρο διαχείριση των θαλασσών μας. Μαζί με το Παρατηρητήριο για τον Ωκεανό, θα μας δώσουν τα εργαλεία για καλύτερη συλλογή δεδομένων, πρόληψη της υπεραλίευσης και αποτελεσματικότερη εφαρμογή των πολιτικών μας. Το Σύμφωνο για τον Ωκεανό ήδη ενώνει τα κράτη-μέλη γύρω από κοινές δεσμεύσεις για βιώσιμη αλιεία, προστασία οικοσυστημάτων και κλιματική ουδετερότητα. Είναι μια τομή που δείχνει ότι η Ευρώπη μπορεί να ηγηθεί παγκοσμίως σε ζητήματα θαλάσσιας διακυβέρνησης.
Αναβαθμισμένος ρόλος για την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Με βάση όλα όσα αναφέρατε, πώς θα περιγράφατε σήμερα τη θέση της Κύπρου στην Ευρώπη και διεθνώς;
Η Κύπρος έχει αναβαθμίσει ουσιαστικά την παρουσία της και έχει εξελιχθεί σε ενεργό διαμορφωτή πολιτικής στην ΕΕ. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατάφερε να κερδίσει την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη των Βρυξελλών, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και σε επίπεδο Συμβουλίου, δηλαδή των ηγετών των κρατών-μελών. Με το εκτόπισμα που έχει δημιουργήσει, έχει προωθήσει με συνέπεια την ατζέντα της Κύπρου, ιδιαίτερα σε θέματα περιφερειακής συνεργασίας. Δεν ήταν τυχαία η πρόσφατη αναφορά και οι δημόσιες ευχαριστίες της Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κάγια Κάλλας προς την κυπριακή κυβέρνηση για την πρωτοβουλία «Αμάλθεια» που ανέπτυξε για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα. Επίσης, δεν περνά απαρατήρητη και η σημαντική πρόοδος που έκανε η χώρα μας σε μια σειρά από τομείς, όπως η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος, η πρόσβαση των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας, η μείωση του πληθωρισμού, η μείωση του δημοσίου χρέους, η πανεπιστημιακή μόρφωση των νέων μας αλλά και η άμεση πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας, η μείωση της ανεργίας κ. ά. Στους τομείς αυτούς η Κύπρος καταγράφει αξιοζήλευτες επιδόσεις που συγκρίνονται ευνοϊκά με το σύνολο σχεδόν των κρατών-μελών της ΕΕ. Όλα τα πιο πάνω αναβαθμίζουν το κύρος της χώρας μας και της επιτρέπουν να επωφελείται από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, αλλά και να συμβάλλει στη διαμόρφωση πολιτικών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της.
