Ο στρατηγικός διάλογος «είναι η επικύρωση του ρόλου που η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πλέον στην περιοχή, και όχι μόνο σε σχέση με τη διαχείριση κρίσεων αλλά και σε σχέση με την ανάπτυξη πρωτοβουλιών», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, μιλώντας στον Φιλελεύθερο μετά το τέλος της μαραθώνιας διπλωματικής προσπάθειας, που ξεκίνησε από την Ουάσιγκτον, συνεχίστηκε στη Νέα Υόρκη και στο Σικάγο και τερματίστηκε και πάλι στην αμερικανική πρωτεύουσα.
Η Κύπρος δεν είναι «απλά ο χώρος μέσω του οποίου εκδηλώνεται πολιτική βούληση άλλων κρατών, αλλά συμμετέχουμε», τονίζει ο Κύπριος υπουργός, ο οποίος πέραν της συνάντησης του με τον Αμερικανό ομόλογό του, Άντονι Μπλίνκεν συναντήθηκε με σημαντικούς νομοθέτες και αξιωματούχους του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου.
Ο κ. Κόμπος εξήγησε τη διαφοράς της στρατηγικής συνεργασίας από την στρατιωτική, και πρόσθεσε:
«Η συνεργασία με τις ΗΠΑ σε επίπεδο στρατιωτικό και σε θέματα ασφαλείας δεν είναι κάτι καινούργιο, είναι κάτι το οποίο εδώ και κάποια χρόνια έχει δρομολογηθεί με μικρά βήματα στην αρχή και σημαντικότερα βήματα ειδικά το τελευταίο διάστημα»
– Κύριε Υπουργέ, σήμερα είναι η τελευταία ημέρα ενός διπλωματικού Μαραθωνίου. Φαίνεται ότι τα πράγματα και από τις δηλώσεις κυρίως του κυρίου Μπλίνκεν πήγαν πάρα πολύ καλά. Το ερώτημα που έχω εγώ και φαντάζομαι και πολλοί άλλοι άνθρωποι στην Κύπρο είναι σε τι θα βοηθήσει την Κυπριακή Δημοκρατία αυτός ο στρατηγικός διάλογος, που για όσους δεν γνωρίζουν είναι κάτι πολύ σημαντικό για την Αμερική και μέχρι στιγμής το έχει δώσει μόνο σε 33 χώρες.
– Ήταν μια ιδιαίτερα εποικοδομητική συνάντηση, ιδιαίτερα παραγωγική επίσκεψη μάλλον, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα ανακοινώθηκε ο στρατηγικός διάλογος. Η σημασία είναι πολυεπίπεδη. Καταρχάς, σε πολιτικό επίπεδο, το γεγονός ότι πλέον η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρείται στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ, με μια λογική να έχουμε πλέον μια διαρθρωμένη, πυκνή επαφή με κάποιους συγκεκριμένους πυλώνες συνεργασίας.
Αυτό από μόνο του κάποια χρόνια πριν θα ήταν αδύνατον κάποιος να το φανταστεί. Είναι η επικύρωση του ρόλου που η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πλέον στην περιοχή, και όχι μόνο σε σχέση με τη διαχείριση κρίσεων αλλά και σε σχέση με την ανάπτυξη πρωτοβουλιών. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία. Δεν είμαστε απλά ο χώρος μέσω του οποίου εκδηλώνεται πολιτική βούληση άλλων κρατών, αλλά συμμετέχουμε. Κατ’ ακρίβεια ξεκινήσαμε αυτόν τον σχεδιασμό και συμμετέχουμε ενεργά μαζί με χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, στην προώθηση και την προσαρμογή του ανάλογα με τα δεδομένα σε πρακτικό επίπεδο.
Η φόρμουλα αυτή, η μεθοδολογία αυτή του στρατηγικού διαλόγου για τις ΗΠΑ, έχει ως πρωταρχικό στόχο την παραγωγή αποτελεσμάτων, τα οποία θα είναι αμοιβαία επωφελή για τις δύο χώρες που εμπλέκονται, -εν προκειμένω οι ΗΠΑ και η Κυπριακή Δημοκρατία- και αποτελέσματα τα οποία προσδίδουν συγκεκριμένο όφελος στους πολίτες των δύο κρατών. Συνεπώς, κάποιος μπορεί να αναμένει ότι ξεκινά μια διαδικασία, ανοίγει ένας δρόμος μέσω του οποίου θα προκύψουν απτά αποτελέσματα για τους πολίτες.
Αυτό θα είναι πλέον αποτέλεσμα εργασιών από εκπροσώπους της κυβέρνησης σε διάφορα επίπεδα και σε διάφορους τομείς ευθύνης του καθενός, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε πιο σωστά σε συγκεκριμένα απτά αποτελέσματα για τους πολίτες της Κύπρου και των Ηνωμένων Πολιτειών.
– Έκανε επίσης πολύ καλή εντύπωση το γεγονός ότι τονίστηκε ο στρατηγικός χώρος της Κύπρου, το στρατηγικό σημείο της Κύπρου. Πολλοί άνθρωποι που ακούν την λέξη στρατηγικός το συνδυάζουν και με το στρατιωτικός. Μπορείτε να μας εξηγήσετε, τι ακριβώς θα συμβεί δηλαδή, θα δούμε και αμερικανικά στρατεύματα στην Κύπρο;
– Η συνεργασία με τις ΗΠΑ σε επίπεδο στρατιωτικό και σε θέματα ασφαλείας δεν είναι κάτι καινούργιο, είναι κάτι το οποίο εδώ και κάποια χρόνια έχει δρομολογηθεί με μικρά βήματα στην αρχή και σημαντικότερα βήματα ειδικά το τελευταίο διάστημα.
Αν φέρει κάποιος το παράδειγμα των εκκενώσεων που έγιναν των πολιτών των ΗΠΑ μέσω της Κύπρου, είτε σε ότι αφορά το Σουδάν είτε το Ισραήλ είτε προετοιμασίες σε ότι αφορούσε πιθανή εκκένωση που θα πρόκυπτε από τον Λίβανο. Αυτό έγινε με συνεργασία και παρουσία Αμερικανών στρατιωτικών, ειδικών στην Κύπρο.
Συνεπώς αυτό που παλαιότερα αποτελούσε είδηση πλέον έχει γίνει κανονικότητα. Η δε παρουσία Αμερικανών στην Κύπρο στα πλαίσια εφαρμογής του σχεδίου Αμάλθεια είναι πλέον καθημερινή και οι επισκέψεις που έχουμε από ανώτατους Αμερικάνους αξιωματούχους στρατιωτικούς είναι πλέον σε εβδομαδιαία βάση.
Αυτά είναι ακριβώς τα αποτελέσματα τα οποία δείχνουν την αναγνώριση του ρόλου της ΚΔ. Το στρατηγικός και το στρατιωτικός δεν θεωρώ ότι ταυτίζονται κατ’ ανάγκη σε όλες στις περιπτώσεις.
Αυτό το οποίο πρέπει κάποιος κατά την άποψη μου να κρατήσει είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν ξεπεράσει πλέον το ψυχολογικό φράγμα το οποίο υπήρχε μέσω του οποίου έβλεπαν τις σχέσεις με την ΚΔ και αυτό είχε να κάνει με την γείτονα χώρα. Πλέον η ΚΔ παρουσιάζει τον εαυτό της ως μέρος της δυνατότητας προώθησης λύσεων και αυτό είναι κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία, στρατηγικής.
– Φαίνεται ότι έγινε αποδεκτό και από τις δηλώσεις και από τις ενημερώσεις των Αμερικανών, από το γεγονός ότι οι Τούρκοι φώναζαν, ότι θα ήθελαν πάρα πολύ να σταματήσει αυτή η διαδικασία του στρατηγικού διαλόγου. Είστε ο υπουργός Εξωτερικών μιας μικρής χώρας. Οι ομογενείς που ήταν εδώ την περασμένη βδομάδα για το συνέδριο της ΠΣΕΚΑ έλεγαν ότι σας είδε η ηγεσία του Κογκρέσου. Δεν είναι κάτι που είναι συνηθισμένο γεγονός. Επίσης, από τον Λευκό Οίκο είδατε το νούμερο 2 του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Τι άλλαξε; Σας άκουσα με πολύ προσοχή, αλλά μήπως οι Αμερικανοί έλαβαν υπόψη και το γεγονός ότι η Κύπρος είναι αποφασισμένη να χτυπήσει τη διαφθορά; Ότι η Κύπρος ξεκαθαρίζει τη θέση της σε ότι αφορά τη Ρωσία, την Ουκρανία και όλες αυτές τις περίεργες χώρες.
– Είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών. Πρώτα από όλα για να είμαστε εντελώς ειλικρινείς, είναι θέμα συμφερόντων, αμοιβαίων συμφερόντων. Εάν προσεγγίζεις χώρες όπως οι ΗΠΑ απλά από την άποψη του τι είναι σωστό, δίκαιο, ή κατά την άποψίν μας αυτό που απαιτεί μόνον από το διεθνές δίκαιο ή τους κανόνες που διέπουν τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, φυσικά έχει σημασία. Αλλά δεν είναι αυτό το οποίο κινεί τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν τόσο σημαντικές χώρες την εξωτερική τους πολιτική.
Κατά δεύτερον έχει αναπτυχθεί όλο αυτό το διάστημα μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης , μια σχέση που στηρίζεται στο ότι μπορούν να στηριχτούν στην ΚΔ και ότι πλέον η δική μας η προσέγγιση είναι σταθερή, υπάρχει πυξίδα με κατεύθυνση τον τρόπο με τον όποιο πορευόμαστε στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής.
Δεν υπάρχει αμφιταλάντευση, είναι το ζήτημα για το πως διαμορφώνεις για την χώρα σου το απαραίτητο διπλωματικό κεφάλαιο, εμείς έχουμε πάρει μια ξεκάθαρη θέση με το τι συμβαίνει στην Ουκρανία, έχουμε δείξει μια αποφασιστικότητα σε ότι αφορούν σε ζητήματα που είχαν να κάνουν με την οικονομία, με την διαφθορά , θέματα που είχαν να κάνουν με το τραπεζικό σύστημα. Όλα αυτά συνδέονται μεταξύ τους και φυσικά η γεωγραφική μας θέση.
Παρά το γεωστρατηγικό όφελος το κλειδί είναι να μπορείς να το εκμεταλλευτείς. Η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί στην Γάζα είναι κάτι το οποίο είναι τραγικό έδωσε όμως την δυνατότητα να μπορέσουμε να αναπτύξουμε αυτά τα οποία λέγαμε, να τα μετατρέψουμε σε πράξη.
Το ζητούμενο είναι το πως καταφέρνεις να μην είσαι μόνο κέντρο διαχείρισης κρίσεων, αλλά πως καταφέρνεις να είσαι σημείο αναφοράς από άποψη το να είσαι στρατηγικός εταίρος για τις ΗΠΑ και για άλλες σημαντικές χώρες σε περιόδους που δεν σε χρειάζονται αποκλειστικά και μόνο για καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, και αυτό είναι επίσης κάτι που πρέπει να προωθήσουμε. Η Κύπρος έχει δυνατότητες, μπορεί να καταστεί ένας πολύ σημαντικός προορισμός και αυτή είναι η άλλη όψη του νομίσματος.
– Και είναι και άλλα θέματα. Είναι και η οικονομία στον στρατηγικό διάλογο. Χωρίς αμφιβολία σας άκουσα να λέτε ότι είσαστε πολύ ικανοποιημένος από αυτά που ακούσατε στο Κογκρέσο για το Κυπριακό. Το ερώτημα είναι αν είσαστε ευχαριστημένος από αυτά που ακούσατε από τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ και στο Συμβούλιο. Ασφάλειας του Λευκού Οίκου.
–Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το ότι μπορούμε να έχουμε συζητήσεις σε αυτό το επίπεδο, με αυτήν την πυκνότητα και συχνότητα, χωρίς να κυριαρχούνται αυτές οι συζητήσεις από το Κυπριακό πρόβλημα, φυσικά είναι μέρος της συζήτησης, είναι για εμάς υπαρξιακό ζήτημα, αλλά θεωρώ προσωπικά ότι είναι ωφελιμότερο να συνδυάσεις αυτό για το οποίο ζητάς στήριξη με την προηγουμένη προσφορά σε συμφέροντα τα οποία αφορούν την άλλη πλευρά.
Τούτου λεχθέντος, θεωρούμε ότι η στάση των ΗΠΑ, είναι σταθερή, με την προσήλωση τους στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών αυτό είναι κάτι το οποίο δεν βλέπουμε να υπάρχει πρόθεση η διάθεση να μετακινηθούν από αυτήν την θέση αρχής και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να υποτιμούμε.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα θεωρώ συνάντηση την οποίαν είχαμε στη Νέα Υόρκη προ λίγων ημερών, ήταν ένα γεύμα εργασίας με εκπροσώπους των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου εκεί έγινε μια συζήτηση η οποία κατ’ εξοχήν αφορούσε το Κυπριακό, διότι αυτή είναι η οπτική μέσα από την οποία μας βλέπουν. Έγινε μια συζήτηση στην οποία το τελικό συμπέρασμα που με ασφάλεια μπορούμε να καταλήξουμε, είναι ότι υπάρχει απόλυτη ομοφωνία εντός του Συμβουλίου Ασφαλείας περί της στήριξης του πλαισίου, το οποίο το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει θέσει. Άρα, αυτή είναι η απάντηση στην προσέγγιση που επανειλημμένα ακούμε από την Τουρκία και από την τουρκοκυπριακή ηγεσία.
– Η ερώτηση είναι πάλι για το Κυπριακό όσον αφορά τη νέα αποστολή της κυρίας Ολγκίν, προς το τέλος του μήνα. Από όλο αυτό το πράγμα που ονομάζουμε αποστολή της Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα, πραγματικά ήθελα να γνωρίζω τι περιμένετε; Πότε νομίζετε ότι αυτή η κυρία θα λάβει μια απόφαση για το αν θα μπορεί να συνεχίσει ή όχι; Και επίσης είσαστε προετοιμασμένοι στην περίπτωση που η απόφασή της είναι ότι ο Γενικός Γραμματέας πρέπει να κηρύξει τη λήξη.
– Αυτό το οποίο μπορούμε να πούμε είναι ότι η κ. Ολγκίν χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης τόσο στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών όσο και εδώ στην Ουάσιγκτον. Κατά δεύτερον, συνεχίζει την προσπάθεια της. Αναμένεται να φτάσει στην Κύπρο τις επόμενες μέρες. Το επόμενο βήμα είναι η κατάθεση της έκθεσής της στο Γενικό Γραμματέα.
Μέχρι εκείνο το σημείο μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα στο οποίο θα πρέπει να δει και η ίδια αλλά και οι δύο πλευρές, με ποιον τρόπο βλέπει την συνέχεια, με ποια μεθοδολογία μπορεί να πάμε πιο κάτω ή εάν δεν μπορεί να βρει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί αυτό να συμβεί. Η δική μας η πλευρά οπωσδήποτε επιθυμεί τη συνέχιση της αποστολής της.
Μπορούμε να πούμε ότι και η αμερικανική πλευρά, καθώς στο Συμβούλιο Ασφαλείας υπάρχει ισχυρότατη στήριξη και βούληση για να συνεχίσει. Άρα είναι ζήτημα της δικής της αξιολόγησης πώς διαμορφώνεται η κατάσταση πραγμάτων. Εμείς θέλουμε και προσπαθούμε να διευκολύνουμε. Η διευκόλυνση αυτή αφορά το πλαίσιο που θέτει το Συμβούλιο Ασφαλείας εντός του πλαισίου βρίσκεται η δική μας πλευρά.
Εάν τώρα το ζητούμενο είναι να βγούμε εκτός πλαισίου ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία ή η άλλη πλευρά, αυτό επανειλημμένα το έχουμε πει και δεν θα κουραστούμε να το λέμε, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό από δικής μας πλευράς, διότι πάρα πολύ απλά αυτό καταργεί, αλλοιώνει πολύ τον πυρήνα του Κυπριακού ζητήματος. Ως εκ τούτου περιμένουμε την επάνοδο της κυρίας Ολγκίν σστην Κύπρο. Θα γίνουν οι σχετικές συναντήσεις. Θα δούμε τι ιδέες μπορεί να φέρνει σε αυτήν τη φάση, πώς βλέπει την επόμενη μέρα τα επόμενα βήματα.
Αλλά να μην ξεχνούμε ότι μεσολάβησε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να υπάρχει μια δραστηριότητα, μια διαδικασία που εκκινεί από τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα. Συνεπώς, δεν πρόκειται να εγκαταλείψουμε αυτή την προσπάθεια τόσο εύκολα. Εμείς είμαστε που πιέσαμε ώστε να γίνει αυτός ο διορισμός. Εμείς είμαστε που θα συνεχίζουμε να προσπαθούμε να συνεργαστούμε μαζί της, ώστε να βοηθήσουμε στο να καταλήξουμε πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, εκεί όπου θα κριθεί και η πρόθεση του καθενός.
Πάρα πολύ σημαντική η παρουσία της Chevron στην κυπριακή ΑΟΖ
– Θα ήθελα να ρωτήσω και για τα ενεργειακά, επειδή συναντήσατε τον αρμόδιο, τον πρώην πρέσβη στην Αθήνα, τον κύριο Πάιατ. Τους ενδιαφέρει πάρα πολύ το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρου, και Ελλάδας προς την Ευρώπη. Και ήθελε να κάνει και μια κουβέντα για την Chevron. Μπορείτε να μας πείτε τι συζητήσατε.
– Αυτό το οποίο συζητήσαμε και νομίζω είναι κοινή μας θέση, είναι ότι όσο λιγότερα λέμε για αυτά τα ζητήματα δημόσια, τόσο το καλύτερο. Προέκυψαν μια σειρά από παρεξηγήσεις, εντάσεις ενδεχομένως, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό είχαν να κάνουν με τη δημόσια συζήτηση. Υπάρχει μια διαπραγμάτευση σε εξέλιξη. Όσοι γνωρίζουν από αυτά τα θέματα αντιλαμβάνονται ότι αυτού του είδους οι διαπραγματεύσεις είναι σκληρές. Είναι τεράστια τα συμφέροντα και τα ποσά τα οποία διακυβεύονται.
Ως εκ τούτου, ας αφήσουμε το τεχνοκρατικό κομμάτι των διαπραγματευτικών ομάδων να κάνει τη δουλειά του. Εμείς αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι σε πολιτικό επίπεδο η παρουσία μιας εταιρείας όπως της Chevron στην κυπριακή ΑΟΖ είναι πάρα πολύ σημαντική. Αυτό ήταν κοινό σημείο το οποίο έχουμε με την αμερικανική κυβέρνηση και θα συνεχιστεί η προσπάθεια ώστε αυτό να μπορέσει να προχωρήσει και να ευοδωθεί. Το ίδιο ισχύει και σε ότι αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση.
