Το βαρύ κλίμα των πρώτων ημερών μετά την καταστροφική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό και η πίεση που δέχθηκε από πολλές κατευθύνσεις η κυβέρνηση οδήγησε σε αποφάσεις με στόχο την μεταστροφή των εντυπώσεων. Ήταν παράλληλα εμφανές ότι η μόνη διέξοδος υπήρχε μέσα σ’ ένα έντονα φορτισμένο και αρνητικό κλίμα, το οποίο η αντιπολίτευση θέλησε να εκμεταλλευτεί στο έπακρο ενόψει εκλογών, ήταν η λήψη αποφάσεων και μια σειρά από διορθωτικές κινήσεις.
Η καταστροφική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό άγγιξε την κυβέρνηση, χωρίς ωστόσο να την κάψει ολοσχερώς με το σχέδιο αντίδρασης που βγήκε από τον Λόφο και τον ίδιο τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, να μπαίνει σε εφαρμογή, στοχεύοντας πλέον στην επόμενη ημέρα: αποκατάσταση και βοήθεια προς τους πληγέντες, λήψη αποφάσεων με τη συνδρομή ειδικών. Αφήνοντας την ίδια ώρα, στο περιθώριο την όποια συζήτηση είχε ανοίξει τα πρώτα 24ωρα μετά την καταστροφή, για απομάκρυνση υπουργών.
Δύο άξονες στρατηγικής
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης κινήθηκε σε δύο άξονες προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κρίση που έπληξε την κυβέρνησή του αλλά και τον ίδιο προσωπικά (αφού μεγάλος όγκος των πυρών της αντιπολίτευσης ήταν αποκλειστικά προς το μέρος του):
- Ο πρώτος άξονας είχε να κάνει με τα μέτρα ανακούφισης των πληγέντων και,
- Ο δεύτερος αφορούσε τη λειτουργία των διαφόρων υπηρεσιών που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς.
Το βάρος των ενεργειών τόσο στον Λόφο όσο και στα εμπλεκόμενα υπουργεία ήταν στο πως θα γίνει καλύτερη διαχείριση της κρίσης και να επιτρέψει ο κόσμος το συντομότερο δυνατό στην καθημερινότητά του, να δοθούν άμεσα οι οικονομικές αποζημιώσεις και να βοηθηθεί ο κόσμος που έχει επηρεαστεί.
Ενώ παράλληλα ξεκίνησε μια σειρά ενεργειών οι οποίες έχουν να κάνουν με την επόμενη ημέρα με το σχεδιασμό που θα συμβάλει σε μια καλύτερη αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών στο μέλλον. Γιατί, είναι αρκούντως κοινά αποδεκτό πως οι φυσικές καταστροφές δεν θα πάψουν να υφίστανται και εκείνο που έχει σημασία είναι οι αρμόδιοι φορείς να είναι σε θέση να πετύχουν την μέγιστη δυνατή αντιμετώπιση.
Κινήσεις των έσω
Σε αντίθεση με το κλίμα που επικρατούσε στο Υπουργικό Συμβούλιο της προηγούμενης εβδομάδας, στην τελευταία συνεδρία, ήταν εμφανές ότι ζητούμενο για όλους ήταν η παραγωγή δουλειάς ώστε να υλοποιηθούν όλα όσα είχαν ανακοινωθεί. Γι’ αυτό και στο ανοικτό κομμάτι της συνεδρίας του Υπουργικού την περασμένη Πέμπτη ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης φρόντισε, ουσιαστικά, να καταγράψει τη δουλειά που είχε ένας έκαστος υπουργός να επιτελέσει.
Κίνηση η οποία από τη μια έδειχνε ότι ο ίδιος δεν μπαίνει στη λογική των καρατομήσεων καθ’ υπόδειξη «λαϊκών δικαστηρίων», αλλά από την άλλη έστελνε σαφές μήνυμα προς τους υπουργούς ότι εκείνο το οποίο θα επιμετρήσει στο τέλος της ημέρας είναι η αντίδρασή τους στην αντιμετώπιση της κρίσης και την εφαρμογή των αποφάσεων.
Ο ΠτΔ φρόντισε δε στην αρχή της τοποθέτησής του να εκφράσει την ικανοποίησή του για την πορεία υλοποίησης των μέτρων, αλλά ταυτόχρονα φρόντισε να κρατήσει την πίεση προς τους υπουργούς του τονίζοντας πως «το μεγάλο στοίχημα είναι να υλοποιηθούν στην ολότητάς τους».
Πρόοδος ανά Υπουργείο
• Υπουργείο Εσωτερικών: Έχουν εγκριθεί και καταβάλλονται εφάπαξ αποζημιώσεις σε 236 από τις 295 περιπτώσεις δικαιούχων, με στόχο την ολοκλήρωση των πληρωμών μέχρι το τέλος της εβδομάδας. Ολοκληρώθηκε, επίσης, η εκτίμηση κόστους για 300 μερικώς κατεστραμμένες οικοδομές από συνεργεία του ΕΤΕΚ, ενώ αναμένεται εντός της επόμενης εβδομάδας να ξεκινήσουν οι αποζημιώσεις για την αποκατάσταση των ζημιών.
• Υπουργείο Εμπορίου: Εφαρμόζονται δύο μέτρα στήριξης για επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζόμενους, με τις αποζημιώσεις να έχουν ήδη ξεκινήσει. Αποφασίστηκε, επίσης, η κάλυψη λογαριασμών μέχρι €500 για οικιακούς και επαγγελματικούς πελάτες.
• Υπουργείο Γεωργίας: Έχει χορηγηθεί άμεση οικονομική ενίσχυση ύψους €2.299.147 σε 775 γεωργούς και κτηνοτρόφους, ενώ οι πληρωμές αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τις 12 Αυγούστου. Έχουν προκηρυχθεί σχέδια για την αποκατάσταση υποδομών και εξοπλισμού, με 469 αιτήσεις να έχουν υποβληθεί.
• Υπουργείο Μεταφορών: Εγκρίθηκε η πρόταση για οικονομική βοήθεια σε ιδιοκτήτες οχημάτων και μηχανημάτων που υπέστησαν ζημιές. Οι πρώτες εκτιμήσεις ανέρχονται σε €655.000 για 68 οχήματα και 126 μηχανήματα, ενώ η καταγραφή των ζημιών συνεχίζεται. Η προθεσμία υποβολής δηλώσεων ορίστηκε για τις 17 Αυγούστου.
• Υπουργείο Εργασίας: Συγκεντρώνονται στοιχεία για τη στήριξη εργαζομένων που αδυνατούν να εργαστούν λόγω των ζημιών στους χώρους εργασίας τους. Μέχρι στιγμής, έχουν ανταποκριθεί πάνω από 100 εργαζόμενοι.
• Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας: Παρέχεται οικονομική βοήθεια σε 115 από τις 222 οικογένειες που έχουν πληγεί, για την κάλυψη έκτακτων αναγκών.
Χείρα βοηθείας από USA
Ο δεύτερος άξονας πάνω στον οποίο κινήθηκε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ήταν η συνδρομή από το εξωτερικό. Όπως συνέβη και στην περίπτωση του θέματος της εφαρμογής των κυρώσεων κατά των ρωσικών κεφαλαίων (όπου ζητήθηκε η συνδρομή του αμερικανικού FBI αλλά και από τους Βρετανούς) έτσι και στην περίπτωση αυτή ο ΠτΔ απευθύνθηκε εκ νέου προς την αμερικανική πλευρά, η οποία έχει και τους μηχανισμούς αλλά και την τεχνογνωσία που θα μπορούσε να βοηθήσει την Κύπρο.
Η απόφαση για να έρθει ένα κλιμάκιο Αμερικανών εμπειρογνωμόνων στη νησί λήφθηκε πριν ακόμα ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης λάβει στα χέρια του τις τέσσερις εκθέσεις από Αστυνομία, Πυροσβεστική, Τμήμα Δασών και Πολιτική Άμυνα. Εκθέσεις οι οποίες κατέγραψαν τα γεγονότα και οι ενέργειες που είχαν γίνει από την κάθε μία εκ των υπηρεσιών χωριστά.
Γιατί τους Αμερικανούς
Η μετάκληση Αμερικανών εμπειρογνωμόνων δεν έγινε τυχαία. Το ATF, τμήμα του Αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης, θεωρείται το πλέον εξελιγμένο διεθνώς σε θέματα έρευνας για πυρκαγιές. Πέραν από την δραστηριοποίηση του εντός των ΗΠΑ (σε όλο τα φάσμα των πυρκαγιών που προκαλούνται στη χώρα) έχει και ειδικό κλιμάκιο το οποίο μετακαλείται σε διάφορες χώρες για να διερευνήσει τα αίτια καταστροφικών πυρκαγιών. Γι’ αυτό και έχει αποκτήσει τόσο την τεχνογνωσία όσο και μέσα για να προβαίνει σε τέτοιου είδους έρευνες.
- Το αμερικανικό κλιμάκιο ξεκίνησε από την Πέμπτη τις έρευνές του σε συνεργασία με τις κυπριακές αρχές. Αναμένεται ότι θα παραμείνει στο νησί μέχρι τις 20 Αυγούστου. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προγραμματίζει να έχει συνάντηση με την αμερικανική ομάδα από την οποία θα παραλάβει την προκαταρκτική έκθεση που θα έχει ετοιμαστεί σε σχέση με την πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό. Η πρώτη αυτή έκθεση θα έχει να κάνει με τα όσα έχουν εντοπίσει μέχρι στιγμής. Θα ακολουθήσει αναλυτική έκθεση με τη συμπερίληψη εργαστηριακών ευρημάτων κ.λπ. η οποία θα πρέπει να αναμένεται σε 45-60 ημέρες.
Θα ακολουθήσει και δεύτερο κλιμάκιο Αμερικανών ειδικών, των οποίων η αποστολή θα είναι να ερευνήσουν περαιτέρω τις ενέργειες που είχαν μετά την εξάπλωση της πυρκαγιάς, οι διάφορες υπηρεσίες και κυρίως για το πως εργάστηκαν άλλες υπηρεσίες, όπως η Αστυνομία και η Πολιτική Άμυνα.
Οδικός χάρτης για το μέλλον
Με το πέρας όλης αυτής της διαδικασίας ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θέλει να έχει στα χέρια του:
- το τι έγινε στις 23 και 24 Ιουλίου στην ορεινή Λεμεσό και πως αντέδρασαν οι αρμόδιες υπηρεσίες,
- σειρά ενεργειών που θα μπορούσαν να γίνουν και δεν έγιναν, και
- τι πρέπει να προσεχθεί για το μέλλον.
Όλα αυτά θα αποτελέσουν ένα οδικό χάρτη πάνω στον οποίο θα σχεδιαστεί ο τρόπος δράσης και αντιμετώπισης μελλοντικών καταστροφών. Και πάνω σ’ αυτό τον οδικό χάρτη αναμένεται να ληφθούν και οι αποφάσεις όσον αφορά οργάνωση ή και αναδιοργάνωση των εμπλεκομένων τμημάτων.
Η ανάγνωση του Προεδρικού για τη στάση της αντιπολίτευσης
Πέραν από τους σχεδιασμούς άμεσης και μακροπρόθεσμης αντιμετώπισης της κρίσης, στον Λόφο ασχολούνται και με τις ευρύτερες πολιτικές συμπεριφορές και κυρίως τη δράση των δύο αξόνων της αντιπολίτευσης ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ. Καταγράφεται μια καθαρή σύμπλευση των δύο με γνώμονά τους το πολιτικό όφελος στις επόμενες βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν σε δέκα μήνες.
Δεν θεωρείται το γεγονός ότι ακόμα και κατά τη συζήτηση στη Βουλή τόσο από αριστερά όσο και από δεξιά υπήρχε μια κοινή προσέγγιση και ατζέντα ως προς την επικέντρωση της κριτικής αποκλειστικά προς την κατεύθυνση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, μέσω του θέματος του ταξιδιού του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Γεωργίας στην Αυστραλία.
Επίσης στον Λόφο σημειώνουν το γεγονός ότι κανένα εκ των δύο κομμάτων δεν ασχολήθηκε με την ουσία του ζητήματος, που ήταν η πρόκληση της πυρκαγιάς και την αντιμετώπισή της. Σε μια πολύωρη συνεδρία το μεγαλύτερο μέρος συζήτησης ήταν το ταξίδι του Ανδρέα Γρηγορίου στην Αυστραλία.
Η σύμπλευση ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ
Σύμφωνα με την ανάγνωση που γίνεται από πλευράς κυβερνητικού στρατοπέδου, αυτή η σύμπλευση μεταξύ ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ αναμένεται να συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες επί σειράς θεμάτων στρεφόμενοι αμφότεροι προς την κατεύθυνση της κυβέρνησης. Το ερώτημα που τίθεται από κυβερνητικούς κύκλους είναι το κατά πόσο αυτή η τακτική που ακολουθούν τα δύο κόμματα θα αποδώσει στο τέλος της ημέρας, δηλαδή θα ανεβάσει τα ποσοστά τους, ή θα οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα. Αυτό που σήμερα εντοπίζεται είναι ότι αυτή η τακτική δεν φαίνεται να αποδίδει, αλλά αντίθετα ενισχύει εκείνες τις δυνάμεις οι οποίες φρόντισαν αυτό το διάστημα να είναι πιο προσεκτικές στις διατυπώσεις και τις προσεγγίσεις τους στο όλο θέμα. Ενισχύοντας και το ρόλο τους ως «αντισυστημικά» κόμματα.
Στον Λόφο βλέπουν ότι ακραία γραμμή που ακολουθεί ο Δημοκρατικός Συναγερμός έναντι της κυβέρνησης είναι καθαρά προσωπική επιλογή της Αννίτας Δημητρίου, η οποία επιχειρεί μέσω αυτής της προσέγγισης να συσπειρώσει το κόμμα της. Τακτική που φαίνεται να προκαλεί πρόσθετους κραδασμούς και εσωκομματικές αντιπαραθέσεις και προστριβές, όπως φάνηκε με την πρόσφατη κόντρα Πέτρου Δημητρίου και Μιχάλη Ιωαννίδη.
Από την πλευρά της συμπολίτευσης σημειώνεται η στάση που τήρησε ο Νικόλας Παπαδόπουλος και άλλα στελέχη του ΔΗΚΟ κατά την τελευταία συνεδρία των τριών επιτροπών της Βουλής. Μια συνεδρία κατά την οποία στο κυβερνητικό στρατόπεδο κατέγραψαν και ποιοι σιώπησαν ή αντιπολιτεύτηκαν κατά τη συζήτηση.
