Η σίτιση των αδέσποτων γατών στην Κύπρο μετατρέπεται σε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα της φιλοζωίας, με τις καταγγελίες για καταστροφή χώρων σίτισης να πληθαίνουν και την Αστυνομία να κατηγορείται ότι παραβλέπει το γράμμα του Νόμου. Σε δηλώσεις της στον «Φ», η Στέλλα Στυλιανού, πρόεδρος του Καταφυγίου Άργος και μέλος της Επαρχιακής Επιτροπής Ευημερίας Ζώων Αμμοχώστου, καταγγέλλει πως η Αστυνομία, ακολουθώντας αμφιλεγόμενη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, αποφεύγει τη διερεύνηση καταγγελιών για καταστροφή χώρων σίτισης, με αποτέλεσμα τα ζώα να μένουν νηστικά και οι εθελοντές στο έλεος των συγκρούσεων με πολίτες που αντιδρούν στην παρουσία τους.
Η κυπριακή νομοθεσία είναι ξεκάθαρη, σύμφωνα με τις φιλοζωικές οργανώσεις. Ο τροποποιητικός Νόμος 175(Ι)/2020, που ενισχύει τον περί Ευημερίας και Προστασίας των Ζώων Νόμο, ορίζει στο άρθρο 5(κα) ότι η καταστροφή χώρων σίτισης και πόσης αδέσποτων ζώων συνιστά αδίκημα. Παράλληλα, το άρθρο 18Α δίνει τη δυνατότητα (και όχι την υποχρέωση) στις τοπικές Αρχές να ορίσουν ειδικούς χώρους σίτισης, χωρίς όμως να αποκλείει άλλους χώρους όπου φροντίζονται ζώα από εθελοντές.
Οι αποικίες γατών, σημειώνει, έχουν δημιουργηθεί με την πάροδο του χρόνου λόγω της ανεξέλεγκτης αναπαραγωγής, αλλά και των γατών που περιπλανιόντουσαν σε γειτονιές όπου έβρισκαν τροφή και νερό που παρείχαν εθελοντές.
«Καθώς υπήρχαν αρκετά περιστατικά ατόμων τα οποία κατάστρεφαν αυτούς τους χώρους σίτισης, η Αστυνομία είχε κατακλυστεί από καταγγελίες για την εφαρμογή του Νόμου. Να υποθέσουμε ότι η Αστυνομία δεν μπορεί να ερμηνεύσει πλήρως τη ρήτρα και χρειάζεται μια γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα; Προφανώς, η Αστυνομία, αντιμέτωπη με τον όγκο καταγγελιών, αποφάσισε να ζητήσει την βοήθεια του Γενικού Εισαγγελέα με μια “επίσημη διάγνωση γνώμης” προκειμένου να ελαφρύνει το φόρτο εργασίας της», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, η Αστυνομία επικαλείται γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία σύμφωνα με τις απαντήσεις που έχει δώσει σε εθελοντές περιορίζει τη νομιμότητα της σίτισης μόνο στους χώρους που έχουν επίσημα καθοριστεί από τις τοπικές Αρχές.
Η κ. Στυλιανού εκφράζει έντονη ανησυχία: «Πρόκειται για επικίνδυνη παρερμηνεία του Νόμου. Καταγγείλαμε επανειλημμένα περιστατικά καταστροφής δοχείων σίτισης και η Αστυνομία μας απαντά ότι δεν προκύπτει ποινικό αδίκημα γιατί οι χώροι δεν είναι “εγκεκριμένοι”. Αυτό δεν το λέει ο Νόμος. Είναι αυθαίρετη ερμηνεία.»
Η ίδια κάνει λόγο για μια αυξανόμενη τάση επιθετικότητας απέναντι στους φιλόζωους. «Οι εθελοντές παρενοχλούνται, απειλούνται, κάποιοι δέχονται επιθέσεις ή βανδαλισμούς. Εμείς φροντίζουμε για την υγεία και ευημερία των ζώων, στειρώνουμε, καθαρίζουμε, αλλά βρισκόμαστε κατηγορούμενοι. Κι όλα αυτά επειδή οι αρμόδιοι φορείς φοβούνται να αναλάβουν την ευθύνη», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η θέση της Αστυνομίας
Η υπόθεση συγκεκριμένης εθελόντριας σε περιοχή της Επαρχίας Αμμοχώστου είναι ενδεικτική. Παρότι η γυναίκα στειρώνει, ταΐζει και αποπαρασιτώνει αδέσποτες γάτες με υπευθυνότητα, γειτόνισσά της κατήγγειλε την παρουσία των γατών, ενώ σύμφωνα με τις αναφορές φιλόζωων, η ίδια προχώρησε ακόμη και σε πράξεις εκφοβισμού προς τα ζώα.
Παρά τις εκκλήσεις για προστασία, η Αστυνομία απάντησε ότι δεν παρατηρήθηκε παρανομία, βασιζόμενη και πάλι στη γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας.
Συγκεκριμένα, ο υπεύθυνος του αστυνομικού σταθμού που δέχθηκε την καταγγελία με επιστολή του σημειώνει ότι στην παραπονούμενη «εξηγήθηκε η Νομοθεσία σε σχέση, με την σίτιση των γάτων κάνοντας αναφορά στην γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, όσον αφορά τους χώρους σίτισης αδέσποτων ζώων, δηλαδή ότι μόνο σημεία που καθορίζονται από τις αρμόδιες τοπικές Αρχές και δεν περιλαμβάνουν οποιοσδήποτε χώρο αποφασίζεται από οποιονδήποτε πολίτη. Συνεπώς η απαγόρευση του άρθρου 5(2)(κα) αφορά μόνο στους καθορισμένους από τις αρμόδιες τοπικές Αρχές χώρους σίτισης και πόσης αδέσποτων ζώων ως επίσης και τον τρόπο σίτισης τους σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικιών, το θέμα χρήζει διευθέτησης οπό τις διαχειριστικές επιτροπές.
Επίσης ενημερώθηκαν και για το θέμα που αφορά (σκούπισμα – σκόνες, καθαριότητα διαδρόμου) όπως προχωρήσουν με αγωγές εάν επιθυμούν, αφού αφορά θέματα Αστικής Φύσεως».
«Μας λένε ότι η γνωμάτευση είναι απόρρητη. Ζητήσαμε να μας την δώσουν, αλλά δεν μας την παραχωρούν. Από πότε οι νομικές ερμηνείες παρακάμπτουν τη Βουλή και αποκτούν ισχύ Νόμου;» διερωτάται η κ. Στυλιανού. Περαιτέρω, σημειώνει «Η δική μας ταπεινή γνώμη είναι ότι ο Γενικός Εισαγγελέας δεν μπορεί να θεσπίζει νόμους, αλλά να ερμηνεύει τους ισχύοντες νόμους που έχουν εγκριθεί και ψηφιστεί από το κοινοβούλιο».
Ζητείται άμεση παρέμβαση
Η πρόεδρος του Καταφυγίου Άργος απευθύνει έκκληση προς τις αρμόδιες Αρχές: «Ζητούμε ξεκάθαρη τοποθέτηση. Οι νόμοι υπάρχουν. Εάν οι Αρχές δεν θέλουν να τους εφαρμόσουν, τότε ας αναλάβουν την ευθύνη να φροντίζουν οι ίδιοι τις γάτες. Διαφορετικά, ας αφήσουν τους φιλόζωους να κάνουν αυτό που η πολιτεία αρνείται».
Η κατάσταση απαιτεί άμεση δράση και συνεννόηση μεταξύ Υπουργείων, Νομικής Υπηρεσίας, Αστυνομίας και Τοπικών Αρχών. Όσο η σύγχυση συνεχίζεται, τα ζώα υποφέρουν και οι πολίτες έρχονται σε σύγκρουση, σε μια κοινωνία που καλείται να αποδείξει ότι είναι πολιτισμένη όχι μόνο με νόμους, αλλά και με πράξεις.
Σιωπηρή ανοχή στην παραβίαση της νομοθεσίας
Η Ομοσπονδία Φιλοζωικών Οργανώσεων Κύπρου «Φωνή για τα Ζώα της Κύπρου» ζητά εδώ και μήνες από το Υπουργείο Γεωργίας και τη Νομική Υπηρεσία επίσημη αποσαφήνιση του θέματος. Όπως δήλωσε η πρόεδρος της Ομοσπονδίας, Μαίρη Χρυσοχού-Αναστάση, «Είναι αδιανόητο να ακολουθείται μια γνωμάτευση που έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα της νομοθεσίας, δηλαδή την προστασία των ζώων. Δεν επιτρέπεται, για λόγους “οχληρίας”, να αφήνονται τα ζώα νηστικά και εκτεθειμένα.»
Το Υπουργείο, σε προηγούμενη ανακοίνωσή του τον Ιανουάριο του 2023, είχε επισημάνει ότι δεν υποστηρίζει σε καμία περίπτωση την απομάκρυνση δοχείων σίτισης, καθώς αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη βασική αρχή της ελευθερίας των ζώων από την πείνα και τη δίψα. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η αναμενόμενη συνεννόηση με τη Νομική Υπηρεσία δεν έχει γίνει.
Οι φιλοζωικές οργανώσεις και εθελοντές προειδοποιούν πως αν συνεχιστεί η αποδυνάμωση των προγραμμάτων σίτισης και φροντίδας, οι γάτες θα επιστρέψουν στους δρόμους, στις αυλές, στα σχολεία και στους χώρους εργασίας, προκαλώντας πολλαπλά προβλήματα. «Αν σταματήσουμε τη φροντίδα, θα γεμίσει ο τόπος με γάτες, με τραγικές συνέπειες για τις ίδιες αλλά και για τους ανθρώπους», λένε οι εθελοντές.
Περαιτέρω, σημειώνεται ότι «με την απόφαση της Αστυνομίας να μην διερευνά γενικά καταστροφή χώρων σίτισης των γάτων, όχι μόνο αφήνει πεινασμένα τα ζώα αλλά αναγκάζει τους διαπληκτιζόμενους πολίτες να τα βρουν μεταξύ τους με ότι αυτό συνεπάγεται».
