Μια ασυνήθιστη δημόσια παρέμβαση από τον πρόεδρο της Κριτικής Επιτροπής των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας 2024 Κυριάκο Ιωάννου, έρχεται να ταράξει τα νερά του θεσμού, λίγες μόλις ώρες μετά την επίσημη ανακοίνωση των φετινών βραβείων.
Σε εκτενή γραπτή τοποθέτησή του, ο Κ. Ιωάννου αμφισβητεί τόσο τη συγκρότηση της πενταμελούς Επιτροπής όσο και συγκεκριμένες επιλογές της, με πιο αιχμηρή την ένσταση για το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη. Η Επιτροπή του 2024 αποτελούνταν από τους: Κυριάκο Ιωάννου (πρόεδρος), Μαρία Α. Ιωάννου, Κωνσταντίνο Μπούρα, Μικαέλα Πρίντσιγκερ και Χρίστο Χατζηγιάννη και απένειμε τα βραβεία Ποίησης, Μυθιστορήματος, Διηγήματος/ Νουβέλας, Μελέτης/ Δοκιμίου και Νέου Λογοτέχνη.
Η παρέμβαση του προέδρου, με τους ασυνήθιστα έντονους τόνους και τις σοβαρές αμφισβητήσεις προς τις ίδιες τις αποφάσεις της Επιτροπής που προέδρευσε, αναμένεται να προκαλέσει συζητήσεις γύρω από τον θεσμό των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας και τον τρόπο λειτουργίας του, όπως και τη δική του στάση.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής καταγγέλλει ότι ορισμένα μέλη «δεν είχαν επιστημονική ή επαγγελματική ή και εμπειρική σχέση» με την κυπριακή λογοτεχνία, επισημαίνοντας μάλιστα ότι μέλος της Επιτροπής ανέφερε δυσκολία κατανόησης της κυπριακής διαλέκτου. Σύμφωνα με τον ίδιο, τέτοιες αδυναμίες θέτουν εν αμφιβόλω την αξιολόγηση έργων γραμμένων στην κυπριακή ντοπιολαλιά.
Παράλληλα, υποστηρίζει ότι «δεν επιλέγονταν πάντα τα πιο αξιόλογα έργα» τα τελευταία δύο χρόνια, αναφέροντας ως παράδειγμα τη μη βράβευση του μυθιστορήματος της Ευριδίκης Περικλέους- Παπαδοπούλου «Και πολλά επικράνθη η Ελένη της Καρπασίας», που προφανώς κατά τη γνώμη του έπρεπε να βραβευτεί μιας και το χαρακτηρίζει «συγκλονιστικό». Θέτει επίσης ζήτημα αποκλεισμού ποιητικών συλλογών «επειδή, άκουσον άκουσον, οι δημιουργοί τους ‘αποτόλμησαν’ να εντάξουν στο έργο τους το χριστιανικό στοιχείο ή και τα αρνητικά συμπαρομαρτούντα της τουρκικής εισβολής του 1974».
Ένσταση για το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στη φετινή επιλογή για το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη, χαρακτηρίζοντας τη βραβευθείσα συλλογή «Επί των ποταμών Βαβυλώνος» του Αλέξανδρου Χρονίδη έργο που «δεν έχει καμία σχέση με την ποίηση». Παραθέτει κάποια, «εύγλωττα» για τον ίδιο, αποσπάσματα από το βιβλίο, σχολιάζοντας τόσο τη γλώσσα όσο και το περιεχόμενο. Κάνει επίσης λόγο για «τάση μισελληνισμού» επικαλούμενος συγκεκριμένο στίχο.
Κατά τον Κυριάκο Ιωάννου, η συγκεκριμένη περίπτωση βράβευσης «φαλκιδεύει την αξιοπιστία των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας» και «διασύρει το κύρος του Υφυπουργείου Πολιτισμού».
Επιπρόσθετα, ο πρόεδρος της Επιτροπής καταφέρεται εναντίον συγκεκριμένου μέλους που έγραψε το σκεπτικό βράβευσης για τον Νέο Λογοτέχνη για συγκεκριμένες διατυπώσεις του.
Ο Κυριάκος Ιωάννου πληροφορεί ότι στις 14.9.2025 ενημέρωσε γραπτώς την Υφυπουργό Πολιτισμού και πως ακολούθησε με αρκετή αργοπορία σύσκεψη με υπηρεσιακούς παράγοντες. Ο ίδιος τότε είχε αποκομίσει την εντύπωση πως «η Υφυπουργός είχε προβληματιστεί» και ότι θα ζητείτο επαναξιολόγηση «τουλάχιστον στην κατηγορία Νέος Λογοτέχνης (ίσως και στην κατηγορία Μυθιστόρημα)». Αυτό, όμως, δεν έγινε.
Πρόταση για αλλαγή τρόπου συγκρότησης Επιτροπών
Κλείνοντας, εισηγείται την αλλαγή του μοντέλου επιλογής των μελών των Επιτροπών, προτείνοντας να αποτελούνται στο μέλλον από τρεις νεοελληνιστές, έναν σημαντικό λογοτέχνη κι έναν κριτικό λογοτεχνίας εγνωσμένου κύρους.
