Πέντε χρόνια μετά την έγκριση της νομοθεσίας για την ίδρυση και λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων και δύο χρόνια μετά την τροποποίηση του νόμου και την ψήφιση κανονισμών, μόνο τρεις αιτήσεις έχουν υποβληθεί στο γραφείο Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών και Κοινωνικών Επιχειρήσεων για την αδειόδοτηση τους.
Μάλιστα, μόλις μια από αυτές έχουν προωθήσει στην αρμόδια αρχή το κατασταστικό ίδρυσής της.
Οι κοινωνικές επιχειρήσεις θεωρητικά προάγουν νέα κουλτούρα στο επιχειρείν, καθώς στο επίκεντρο των δραστηριότητων τους έχουν τον άνθρωπο, την κοινωνία, τον πολιτισμό και το περιβάλλον. Υπάρχουν δύο ειδών κοινωνικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για τις κοινωνικές επιχειρήσεις γενικού σκοπού, που έχουν ως κύριο σκοπό λειτουργίας την κοινωνική αποστολή μέσω της προώθησης κοινωνικών, πολιτιστικών ή/και περιβαλλοντικών δράσεων με γνώμονα το συμφέρον της κοινωνία.
Επίσης, οι κοινωνικές επιχειρήσεις έχουν και κοινωνική αποστολή, μέσω της εργοδότησης κατά δέκα τοις εκατόν (10%) κατ’ ελάχιστον ατόμων με αναπηρίες και κατά τριάντα τοις εκατόν (30%) κατ’ ελάχιστον, ατόμων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.
Κατά τη χθεσινή συζήτηση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εμπορίου της πορείας εφαρμογής της νομοθεσίας για την ίδρυση κοινωνικών επιχειρήσεων στην Κύπρο, διαπιστώθηκε πως ο στρατηγικός σχεδιασμός του κράτους έχει αποτύχει. Και αυτό λόγω της μη επαρκούς ενημέρωσης και της έλλειψης σχετικής κουλτούρας.
Ο Έφορος Συνεργατικών Εταιρειών και Κοινωνικών Επιχειρήσεων Κύπρος Πρωτοπαπάς, δήλωσε ενώπιον της Επιτροπής Εμπορίου πως φέτος το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εκδώσει τις κατευθυντήριες γραμμές λειτουργίας των επιχειρήσεων. Εξέφρασε τον προβληματισμό του για το μειωμένο ενδιαφέρον που υπάρχει, παρόλο που στο εξωτερικό ο συγκεκριμένος θεσμός είναι διαδεδομένος. Όπως είπε, η Υπηρεσία θα προχωρήσει σε εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού. Μάλιστα, σημείωσε πως κάποιες πρόνοιες της νομοθεσίας λειτουργούν αποτρεπτικά για την ίδρυση κοινωνικών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον κ. Πρωτοπαπά, στην Κύπρο δεν υπάρχει η ανάλογη κουλτούρα που υπάρχει στο εξωτερικό, ενώ οι πολίτες δεν γνωρίζουν τα κίνητρα που τους παραχωρούνται για την ίδρυση τέτοιου τύπου επιχειρήσεων.
Τα οικονομικά δεδομένα
Σύμφωνα με στοιχεία που κατατέθηκαν στη Βουλή, ο ετήσιος προυπολογισμός του νέου θεσμού αγγίζει τις €300 χιλ., ενώ κάθε κοινωνική επιχείρηση μπορεί να λάβει χρηματοδότηση €10 χιλ. Λέχθηκε επίσης πως ο συνολικός προϋπολογισμός του νέου θεσμού για περίοδο τριών ετών είναι €900 χιλ. και υπολογίζεται πως θα χρηματοδοτηθούν 30 επιχειρήσεις.
Εκ μέρους του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, λέχθηκε πως τα άτομα με αναπηρίες λαμβάνουν επιπρόσθετη χρηματοδότηση €10 χιλ. με €30 χιλ. Από πλευράς του ΚΙΣΟΑ αναφέρθηκε πως δεν τους έχουν σταλθεί οι σχετικοί κανονισμοί και άλλο υλικό για τις κοινωνικές επιχειρήσεις.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου και βουλευτής του ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζηγιάννης τόνισε την ανάγκη διενέργειας εκστρατειών ενημέρωσης και κάλεσε τους φορείς να αξιοποιήσου τα κίνητρα.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Αντρέας Πασιουρτίδης, εξέφρασε ανησυχία και απογοήτευση για την πορεία υλοποίησης του θεσμού, εξηγώντας πως παρότι οι κανονισμοί εκδόθηκαν το Δεκέμβριο του 2023 και τον Ιούλιο του 2025 καθορίστηκαν τα κριτήρια εγγραφής από το Υπουργικό Συμβούλιο, η ανταπόκριση είναι μέχρι στιγμής πολύ περιορισμένη.
Ανέφερε επίσης πως γίνεται σωστή ενημέρωση ενώ το ποσό της χρηματοδοτήσης των €10 χιλ. είναι χαμηλό. Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Πανίκος Λεωνίδου, σημείωσε πως θα πρέπει να υπάρξει καλύτερος προγραμματισμός για αξιοποίηση του θεσμού. Ο βουλευτής των Οικολόγων Σταύρος Παπαδούρης, διερωτήθηκε εάν το κόστος για εγγραφή μιας εταιρείας αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την ίδρυση κοινωνικής επιχείρησης.
