Τα πρώτα 20κμ νερού στοιχίζουν €1/κμ. Τα επόμενα 20κ.μ νερού στοιχίζουν €1.50/κμ. Και μετά €2/κμ. Η διατίμηση διπλασιάζεται.
Ο λόγος που υπάρχει αυτή η αύξηση στις διατιμήσεις είναι επειδή γνωρίζουμε ότι το νερό είναι ένας περιορισμένος πόρος και θέλουμε να αποτρέψουμε την αλόγιστη σπατάλη του. Επειδή κατανοούμε ότι το κόστος παραγωγής αφαλατωμένου νερού είναι αρκετά ψηλό. Επειδή στο παρελθόν, δεν είχαμε νερό…
Άρα, γιατί όχι κλιμακωτές διατιμήσεις ΚΑΙ στη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας; Μήπως επειδή θεωρούμε ότι η ενέργεια είναι απεριόριστη; Μήπως επειδή θεωρούμε ότι η ΑΗΚ Παραγωγή είτε παράγει 1,000GWh τον χρόνο, είτε 4,000GWh τον χρόνο, το κόστος είναι το ίδιο;
Φυσικά και δεν είναι. Σήμερα, η ΑΗΚ αξιολογεί προτάσεις για προμήθεια νέων αεριοστρόβιλων 80MW. Με κόστος περίπου €100-150εκ, επιπλέον του μελλοντικού κόστους λειτουργίας, αγοράς καυσίμου, αγοράς ρύπων και συντήρησης.
Να σημειώσουμε ότι τα 80MW είναι περίπου το 5% της συνολικής ισχύος από μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από συμβατικά καύσιμα (3% αν συνυπολογίσουμε τις μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Ένα αμελητέο ποσοστό, που θα μπορούσε να καλυφθεί αν τα νοικοκυριά (και οι βιομηχανίες) λάμβαναν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας.
Και αν αναλογιστούμε ότι ανεπάρκεια ρεύματος δύναται να έχουμε μόνο για μερικές ώρες για μερικές ημέρες, γιατί ένα νοικοκυριό, που συνειδητά εξοικονομεί ενέργεια, να επωμιστεί αναλογικά το κόστος το ίδιο με νοικοκυριά που δεν λαμβάνουν τα οποιαδήποτε μέτρα εξοικονόμησης;
Ένα νοικοκυριό που χρησιμοποιεί ανεμιστήρες και όχι κλιματιστικό, που απλώνει τα ρούχα στον ήλιο για να στεγνώσουν – και άρα βοηθά το όλο σύστημα – συγκριτικά με ένα νοικοκυριό που κλιματίζει το σπίτι στους 20°C, από 1η Μαΐου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου – και άρα αναγκάζει το «κράτος» να κάνει επιπλέον επενδύσεις – δεν θα έπρεπε να ανταμείβεται;
Ενδεικτικό παράδειγμα. Σήμερα το κόστος ηλεκτρικού ρεύματος είναι περίπου €0.25/kWh. Θα μπορούσαν οι νέες κλιμακωτές διατιμήσεις να έχουν ως εξής: από 0-500 kWh το δίμηνο – €0.13/kWh (50% μείωση), από 501-1000 kWh – €0.19/kWh (25% μείωση), από 1000-1500 kWh – €0.31/kWh (25% αύξηση), και άνω των 1500 kWh – €0.38/kWh (50% αύξηση).
Ένα νοικοκυριό των 500 kWh, με βάση τις σημερινές τιμές, θα έχει μια μείωση της τάξης των €62.50/δίμηνο, ενώ ένα νοικοκυριό των 3000 kWh θα έχει μια αύξηση της τάξης των €375/δίμηνο. Επαναλαμβάνω, ενδεικτικό παράδειγμα και οι διατιμήσεις δύναται να διαφοροποιούνται αναλόγως των ατόμων στο νοικοκυριό, κτλ.
Βραχυπρόθεσμα, ναι, θα υπάρξει ένα σοκ… Όμως τα νοικοκυριά με υψηλές καταναλώσεις θα αναγκαστούν να λάβουν μέτρα. Θα βάλουν αυτοματισμούς στο σπίτι. Θα αντικαταστήσουν ενεργοβόρες συσκευές με άλλες πιο αποδοτικές. Θα μειώσουν τις σπατάλες. Θα βάλουν φωτοβολταϊκά (με μπαταρίες). Θα βρουν λύσεις. Από μελέτη που διεξάγουμε στο ΤΕΠΑΚ, ενώ είχαμε μια ετήσια αύξηση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας περίπου 2.2% από το 2014 μέχρι το 2021, από το 2021 μέχρι το 2023 είχαμε μια ετήσια μείωση της τάξης του 7.0%, με κύριο παράγοντα τη μείωση στις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών. Τα νοικοκυριά θα προσαρμοστούν.
Και ναι, ξέρω, υπάρχουν 1000 λόγοι να μην γίνει το πιο πάνω. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία δεν το επιτρέπει (το επιτρέπει). Η ΡΑΕΚ πρέπει να εκδώσει σχετική απόφαση (να εκδώσει). Μα οι τιμές θα καθορίζονται από την Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού (να καθορίζονται). Μα θα είναι άδικο για τον ένα πελάτη της ΑΗΚ Προμήθεια από τους 600,000 και πλέον πελάτες της (ας είναι).
Το βασικό ερώτημα πρέπει να είναι: Θα υπάρξει μείωση στην αλόγιστη κατανάλωση και την σπατάλη ενέργειας, χωρίς να επηρεάζονται οι βασικές μας ανάγκες, με το εν λόγω μέτρο; Θεωρώ ναι.
* Αναπληρωτής Καθηγητής
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Υ.γ. Το γιατί, ως κοινωνία, αποδεχόμαστε (υπό σιωπηλή διαμαρτυρία φυσικά) να έχουμε περικοπές νερού αλλά όχι περικοπές ηλεκτρικού ρεύματος, ας το αφήσουμε για άλλη φορά.
