Η Κλαούντια Καρντινάλε, η θρυλική Ιταλίδα ηθοποιός και sex symbol των δεκαετιών του ’60 και του ’70, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών, αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορία του κινηματογράφου.
Με το σαγηνευτικό βλέμμα και τη χαρακτηριστική, βαθιά φωνή της, η Καρντινάλε έγινε το πρόσωπο της «χρυσής εποχής» του ιταλικού σινεμά και μούσα κορυφαίων δημιουργών όπως οι Λουκίνο Βισκόντι και Φεντερίκο Φελίνι. Συνεργάστηκε με κορυφαία ονόματα της εποχής –από τον Μπαρτ Λάνκαστερ και τον Αλέν Ντελόν, μέχρι τον Χένρι Φόντα– και απέπνεε έναν μοναδικό συνδυασμό γοητείας και δυναμισμού που τη μετέτρεψε σε σύμβολο.
Η είδηση του θανάτου της έγινε γνωστή από τον ατζέντη της, ο οποίος ανέφερε ότι η ηθοποιός έφυγε στη Νεμούρ, κοντά στο Παρίσι, παρουσία των παιδιών της. Ο τόπος και η ημερομηνία της κηδείας θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες.
«Μας αφήνει την κληρονομιά μιας ελεύθερης και εμπνευσμένης γυναίκας, τόσο ως γυναίκα όσο και ως καλλιτέχνιδας», δήλωσε ο ατζέντης της, Λοράν Σαβρί.
Ο Ιταλός υπουργός Πολιτισμού, Αλεσάντρο Τζούλι, την αποκάλεσε «μία από τις μεγαλύτερες Ιταλίδες ηθοποιούς όλων των εποχών» και τόνισε ότι η Κλαούντια Καρντινάλε ενσάρκωνε την «ιταλική χάρη» που γοήτευσε το παγκόσμιο κοινό.
Τα πρώτα χρόνια -Ένα κορίτσι χαμηλών τόνων από εργατική οικογένεια
Η Κλαούντια Τζοζεφίν Καρντινάλε γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1938 στην Τυνησία, γαλλικό προτεκτοράτο τότε, από Σικελό πατέρα και Ιταλίδα μητέρα. Η μικροαστική οικογένεια του εργάτη των σιδηροδρόμων και της νοικοκυράς συζύγου του τα έβγαζε δύσκολα πέρα, αν και το κέφι και η παρέα δεν έλειπαν από τους πρόσφυγες Ιταλούς, καθώς η ιταλική παροικία της Τυνησίας ήταν ανθηρότατη.
Ήσυχο κορίτσι και χαμηλών τόνων, τελειώνει το σχολείο και φοιτά σε προπαρασκευαστική σχολή με σκοπό να γίνει δασκάλα. Όπως και όλες οι συμμαθήτριές της βέβαια, είχε μαγευτεί από τη θηλυκότητα που απέπνεε η Μπριζίτ Μπαρντό στο μεγάλο πανί, έχοντας την ευκαιρία να την απολαύσει έφηβη ακόμα στο σινεμά στο «Και ο Θεός Έπλασε τη Γυναίκα» το 1956.
Η Καρντινάλε δεν σκόπευε να γίνει ηθοποιός ούτε είχε οραματιστεί ποτέ μια τέτοια καριέρα. Ακόμα και ο χώρος της μόδας και της ομορφιάς δεν τη μάγευαν, αλλά η μοίρα είχε άλλες βλέψεις για εκείνη…
Κλαούντια Καρντινάλε: Από θύμα βιασμού στην εφηβεία, σε σταρ του παγκόσμιου κινηματογράφου
Η ζωή της Καρντινάλε ξεκίνησε κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Στην εφηβεία της, έπεσε θύμα βιασμού από έναν παραγωγό και έμεινε έγκυος σε ηλικία μόλις 17 ετών. Αν και ο κινηματογράφος δεν ήταν το όνειρό της, αποφάσισε να κρατήσει τον γιο της, Πατρίκ, και να αναζητήσει την ανεξαρτησία της μέσα από τον κινηματογράφο. «Το έκανα για εκείνον, για τον Πατρίκ, το παιδί που ήθελα να κρατήσω παρά τις συνθήκες και το τεράστιο σκάνδαλο», είχε πει σε συνέντευξή της το 2017 στη γαλλική εφημερίδα Le Monde.
Αν και αρχικά είχε άλλες φιλοδοξίες, ο πατέρας της την πείθει να δοκιμάσει την τύχη της στον κινηματογράφο. Το 1957, σε ηλικία 19 ετών, κέρδισε έναν διαγωνισμό ομορφιάς στην Τύνιδα και η ζωή της άλλαξε για πάντα, όταν την εντόπισαν σκηνοθέτες και παραγωγοί για να συμμετάσχει σε ταινίες. Στέφτηκε ως η «Ομορφότερη Ιταλίδα της Τυνησίας». Αν και αρχικά αντιστάθηκε στην ιδέα της υποκριτικής, τελικά υποχώρησε και ξεκίνησε να παίζει σε ταινίες, παρότι δεν μιλούσε καθόλου ιταλικά.
Το πρώτο βραβείο συνοδευόταν από ένα ταξίδι στη Μόστρα (το κινηματογραφικό φεστιβάλ της Βενετίας), όπου και μετατράπηκε σε… άγιο δισκοπότηρο του ιταλικού σινεμά. Οι προτάσεις για δουλειά έπεσαν βροχή, αν και η ίδια τις απέρριψε όλες. «Είναι σαν τον άντρα», είπε, «όταν σε κυνηγάει, αν πεις αμέσως “ναι”, τότε έπειτα από λίγο φεύγει. Αν πεις “όχι”, τότε σε ποθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα». Υπήρχε όμως και ένας άλλος λόγος, σαφώς πιο σκοτεινός και τραγικός. Ήταν η περίοδος που είχε μείνει έγκυος και σύντομα θα έφερνε στον κόσμο τον γιο της. Τον πατέρα του παιδιού δεν τον αποκάλυψε ποτέ, αν και χρόνια αργότερα δήλωσε πως ήταν καρπός του βιασμού της από έναν Γάλλο παραγωγό στην Τυνησία.
Το αντίπαλον δέος της Μπριζίτ Μπαρντό
Η Βενετία έμελλε όμως να παίξει μεγάλο ρόλο στη ζωή της, καθώς αποδέχτηκε τελικά τις προτάσεις, τόσο επαγγελματικές όσο και προσωπικές, του παραγωγού Φράνκο Κριστάλντι. Αυτός της εξασφάλισε συμβόλαιο 7 ετών για τον κινηματογράφο και ένα ακόμα, ισόβιο, για τη ζωή της, καθώς έγιναν ζευγάρι από την πρώτη στιγμή.
Κάτω από τις οδηγίες του, η Καρντινάλε θα μεταμορφωνόταν σύντομα σε αντίπαλο δέος της Μπε-Μπε (Μπριζίτ Μπαρντό), αν και ο έλεγχος που ασκούσε ο παραγωγός ήταν απόλυτος και απλωνόταν μάλιστα σε κάθε πτυχή της ζωής της: όχι μόνο τι δουλειές θα έκανε στο σινεμά, αλλά το στιλ των μαλλιών της, τα ρούχα που φορούσε, τα ιδανικά κιλά για τον σωματότυπό της, ακόμα και την κοινωνική ζωή της κανόνιζε ο σύζυγός της.
Όσο για τον γιο της, την ανάγκασε να πει στον κόσμο ότι ήταν ο μικρότερος αδερφός της και τον έστειλε να μείνει με την οικογένεια Καρντινάλε στην Τυνησία. Σχεδόν αμέσως, το 1958, η Καρντινάλε θα εμφανιστεί στη μεγάλη οθόνη και μάλιστα σε ταινία του Μάριο Μονιτσέλι, δίπλα στους Βιτόριο Γκάσμαν και Μαρτσέλο Μαστρογιάνι.
Η τεράστια επιτυχία του «Big Deal on Madonna Street» την κάνει αμέσως γνωστή στην Ιταλία, προσυπογράφοντας τη συνέχιση της καριέρας της… Ταυτοχρόνως, στέλνεται να φοιτήσει σε δραματική σχολή της Ρώμης, αν και εγκαταλείπει το πρόγραμμα σπουδών έπειτα από μόλις τρεις μήνες, καθώς δεν ήξερε καλά ιταλικά και δεν μπορούσε να παρακολουθήσει τα μαθήματα.
Όταν η Μπριζίτ Μπαρντό… ζήλεψε την Καρντινάλε
Παρ’ όλα αυτά, εμφανίζεται σε σωρεία ταινιών, μεταξύ των οποίων και η γαλλική υπερπαραγωγή του Αμπέλ Γκανς «Ο Ναπολέων στο Αούστερλιτζ». Σιγά-σιγά αρχίζει να παίρνει μεγαλύτερους ρόλους, όσο η γνώση της ιταλικής γινόταν όλο και καλύτερη, και πριν κάνει το μεγάλο «μπαμ» με τα δύο αριστουργήματα εμφανίστηκε σε σπουδαία φιλμ, όπως «Το κορίτσι με τη βαλίτσα» του Τζουρλίνι (1961) αλλά και το γαλλικό «Καρτούς» (1962) με τον Ζαν-Πολ Μπελμοντό, που θα τη συστήσει στη Γαλλία κάνοντας την Μπορντό να ιδρώνει από την αγωνία της. Οι «New York Times», αφού επιδοκίμασαν την υποκριτική της δεινότητα, αποθέωσαν το πλατύ της χαμόγελο, την ευχάριστα βραχνή φωνή της και τα φυσικά της χαρακτηριστικά που δεν μπορούσαν να κρυφτούν κάτω από τα τσιγγάνικα κοστούμια.
«Ο Φεντερίκο με ήθελε ξανθιά, ο Λουκίνο με ήθελε μελαχρινή»
Αν και τα φιλμ που θα την έκαναν παγκοσμίως γνωστή και λατρεμένη δεν ήταν άλλα από τον «Γατόπαρδο» του Λουκίνο Βισκόντι και το «8½» του Φεντερίκο Φελίνι, κάνοντας το 1963 τη μεγάλη χρονιά της. «Ο Φεντερίκο με ήθελε ξανθιά, ο Λουκίνο με ήθελε μελαχρινή. Με τον Φελίνι δεν είχες σενάριο, ήταν όλα αυτοσχεδιασμός. Όταν κινηματογραφούσε, όλοι οι ηθοποιοί έρχονταν να τον δουν, γιατί ήταν μαγικός. Το πλατό ήταν σαν τσίρκο … Με τον Βισκόντι, το ακριβώς αντίθετο, σαν να κάνεις θέατρο. Δεν μπορούσαμε να πούμε λέξη. Ήταν πολύ σοβαρός».
Μέχρι τα τέλη του 1963, το «8½» είχε αποσπάσει το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και «Ο Γατόπαρδος» έφευγε από τις Κάνες με τον Χρυσό Φοίνικα παραμάσχαλα. Όσο για τον «Ροζ Πάνθηρα» (1964) που έγινε παγκόσμια τρέλα, την έκανε πασίγνωστη στα μήκη και τα πλάτη της Γης.
Το μεγάλο απωθημένο της, ο Μάρλον Μπράντο
Όλοι ήθελαν πια την Ιταλίδα καλλονή και εκείνη απολάμβανε την απήχησή της περνώντας από τις καρδιές των σταρ της εποχής, όπως ο Στιβ ΜακΚουίν, ο Μπελμοντό, ο Μαστρογιάνι και ο Αλέν Ντελόν, αν και ποτέ δεν είπε λέξη για κανέναν τους. Για τον μόνο που εκφράστηκε με εγκωμιαστικό τρόπο ήταν αυτός που θα της «ξέφευγε» τελικά. Τον Μάρλον Μπράντο.
Με το που έφτασε στο Χόλιγουντ, η Καρντινάλε δεν έκρυψε τον θαυμασμό της για τον σταρ και ένα βράδυ εκείνος βρέθηκε στην πόρτα της: «Είπε κάτι για το γεγονός ότι ήμασταν και οι δυο Κριοί. Ήταν πολύ γοητευτικός και αστείος, εγώ όμως μόνο γελούσα. Τον έδιωξα στο τέλος. Όταν όμως έκλεισα την πόρτα, είπα στον εαυτό μου: Είσαι τόσο ηλίθια!».
Σύμβολο του ευρωπαϊκού glamour -Ποιους ρόλους επέλεγε
Με το πέρασμα των χρόνων, η Κλαούντια Καρντινάλε έγινε σύμβολο του ευρωπαϊκού glamour, συνεργαζόμενη με σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως ο Φεντερίκο Φελίνι και ο Λουκίνο Βισκόντι, σε ταινίες όπως το “8 1/2” και “Ο Γατόπαρδος”. Η ικανότητά της να αναδείξει τα συναισθηματικά βάθη των χαρακτήρων της την έκανε αγαπητή και σε διεθνές επίπεδο, κερδίζοντας μεγάλες διακρίσεις, όχι μόνο στην Ιταλία αλλά και στο Χόλιγουντ.
Η συμμετοχή της στην ταινία «Ροζ Πάνθηρας» (1963) αποτέλεσε μια από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές της καριέρας της, ενώ συνεχώς επέλεγε ρόλους που την καθιστούσαν δυναμική και αληθινή γυναίκα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αρνήθηκε να υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις για να διατηρήσει την εμφάνισή της.
Η Καρντινάλε στο πλευρό των γυναικών -Πρέσβειρα της UNESCO το 2000
Καρντινάλε ήταν μια από τις πιο ισχυρές φωνές υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών. Εξελέγη Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO το 2000 και χρησιμοποίησε τη φήμη της για να υποστηρίξει πολλές κοινωνικές αιτίες. Στην αυτοβιογραφία της, αναφέρεται συχνά στην τύχη που είχε στην καριέρα της και στη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τη δημοσιότητά της για να προσφέρει σε διάφορους τομείς.
Παρά την επιτυχία της, η προσωπική της ζωή ήταν επίσης γεμάτη συναισθηματική ένταση. Η μεγάλος της έρωτας ήταν ο σκηνοθέτης Πασκουάλε Σκουιτιέρι, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη και συνεργάστηκε σε πολλές ταινίες.
Η περιουσία που αφήνει πίσω της η Κλαούντια Καρντινάλε
Η Κλαούντια Καρντινάλε, μία από τις πιο αναγνωρίσιμες φιγούρες του ευρωπαϊκού και διεθνούς κινηματογράφου, κατάφερε να συγκεντρώσει μια εκτιμώμενη περιουσία ύψους 10 εκατομμυρίων δολαρίων, σε μια λαμπρή καριέρα που διήρκεσε πάνω από έξι δεκαετίες. Η επιτυχία της δεν οφείλεται μόνο στην ακαταμάχητη γοητεία της, αλλά και στις έξυπνες επαγγελματικές της αποφάσεις που την ανέδειξαν ως μόνιμο αστέρι στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, παρά τις πολλές προσκλήσεις από το Χόλιγουντ.
Η επιτυχία της Καρντινάλε δεν περιορίστηκε μόνο στον κινηματογράφο. Η δημοτικότητά της επεκτάθηκε και στο θέατρο, ενώ η φήμη της έφτασε και στην τηλεόραση, κατακτώντας και άλλους τομείς της ψυχαγωγίας. Όμως, παρά την πολυάριθμη εργασία της και τις συμφωνίες με μεγάλα στούντιο, επέλεξε να διατηρήσει την ιδιωτική της ζωή μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, κάτι που την καθιστά ακόμη πιο μυστηριώδη.
Η κληρονομιά της σπουδαίας ηθοποιού
Η καριέρα της Κλαούντια Καρντινάλε είναι μια από τις πιο λαμπρές της κινηματογραφικής ιστορίας. Εμφανίστηκε σε 175 ταινίες και βραβεύτηκε με τιμητικές διακρίσεις από τα Κινηματογραφικά Φεστιβάλ της Βενετίας και του Βερολίνου. Η παρουσία της στην επίσημη αφίσα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 2017, εν μέσω διαμαρτυριών για την επεξεργασία της εικόνας της, ενίσχυσε τη φήμη της ως σύμβολο της γυναίκας στον κινηματογράφο και της αυτοδιάθεσης.
Η Κλαούντια Καρντινάλε αφήνει πίσω της ένα σπουδαίο έργο και μια κληρονομιά που θα συνεχίσει να εμπνέει γενιές ηθοποιών και θεατών παγκοσμίως.
iefimerida.gr
