Σημαντική στροφή προς την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, με τα στοιχεία να δείχνουν ξεκάθαρα ότι η συγκεκριμένη μορφή εκπαίδευσης παύει πλέον να θεωρείται «δεύτερη επιλογή». Πέραν του 25% των μαθητών επιλέγουν σήμερα να φοιτήσουν στις Σχολές Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΜΤΕΕ), ποσοστό που έχει υπερδιπλασιαστεί σε σύγκριση με το 2010, όταν άγγιζε μόλις το 12%. Το γεγονός αυτό επιβεβαίωσε στον «Φ» ο διευθυντής της Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Ηλίας Μαρκάτζιης, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για μια σταθερή και διαρκώς αυξανόμενη τάση.
Αυτή την περίοδο οι μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου αποφασίζουν αν θα ακολουθήσουν Λύκειο ή Τεχνική Σχολή. Από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας, έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαδικασίες ενημέρωσης μαθητών και γονέων και η διαδικασία θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2026. Στόχος, σύμφωνα με τον κ. Μαρκάτζιη, είναι τα παιδιά να ενημερωθούν για τις προοπτικές και των δύο τύπων εκπαίδευσης, ενώ στη συνέχεια καθοδηγούνται για τις επιλογές εντός της Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με τον κ. Μαρκάτζιη, πρόκειται για μια οργανωμένη προσπάθεια ενημέρωσης των μαθητών, αρχικά για τις προοπτικές των δύο τύπων εκπαίδευσης της Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης και στη συνέχεια για τις επιλογές που προσφέρονται εντός κάθε κατεύθυνσης.
Στην Τεχνική Εκπαίδευση, όπως εξηγεί, υπάρχουν διάφοροι κλάδοι και πολλές ειδικότητες, ενώ οι μαθητές καλούνται να αναγνωρίσουν τι τους ταιριάζει καλύτερα, τα ταλέντα, τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητές τους. Ακολούθως, οι μαθητές προχωρούν στη δήλωση ενδιαφέροντος, επιλέγοντας είτε τη Μέση Γενική είτε τη Μέση Τεχνική Εκπαίδευση, καθώς και τον αντίστοιχο κλάδο ή ειδικότητα.
«Ποτέ δεν είναι αρκετή η ενημέρωση»
Ερωτηθείς κατά πόσο αυτή η διαδικασία αποδίδει και αν υπάρχει ουσιαστικός διάλογος μεταξύ μαθητών, καθηγητών, συμβούλων και γονέων, ο κ. Μαρκάτζιης σημείωσε ότι «γίνεται μια καλή προσπάθεια για να ενημερωθούν οι μαθητές. Ποτέ δεν είναι αρκετή η ενημέρωση πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Όση ενημέρωση και αν κάνεις, πάλι χρειάζεται ακόμα περισσότερη. Πρόκειται για παιδιά μιας ηλικίας που είναι δύσκολο να κατανοήσουν κάποια πράγματα, δύσκολο να κάνουν μια αυτοαξιολόγηση, ώστε να δουν τι τους αρέσει, τι θέλουν να κάνουν και τι ταλέντα έχουν». Όπως προσθέτει, η δυσκολία αυτή είναι απόλυτα κατανοητή, καθώς «δεν είναι εύκολο για έναν έφηβο στην ηλικία των 15 ετών να το κάνει».
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι σημαντικό οι μαθητές να έχουν πλήρη εικόνα των επιλογών τους, ώστε να μην αποφασίζουν με βάση φίλους ή κοντινές προτιμήσεις, όπως το τι θέλουν οι γονείς τους ή εάν είναι κοντά στο σπίτι τους. «Όσο περισσότερη ενημέρωση παρέχουμε, τόσο πιο ολοκληρωμένη εικόνα αποκτούν οι μαθητές. Έτσι, μπορούν να πάρουν μια σοφή απόφαση για το μέλλον τους, χωρίς βιαστικές κινήσεις ή επιρροές από τρίτους».
Σημαντικός ο ρόλος των γονέων
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει και στον ρόλο των γονέων, τονίζοντας ότι «αυτό που λέω εγώ είναι ότι, όπως κάνουμε κάθε προσπάθεια για το παιδί μας για να έχει πάντα το καλύτερο, σε αυτή την περίπτωση δεν πρέπει να βιαστούμε εμείς οι γονείς. Πρέπει να μάθουμε να καταλάβουμε το παιδί μας, γιατί δεν είμαστε μόνο εμείς που πρέπει να αποφασίσουμε».
Ερωτηθείς εάν οι μαθητές είναι κατασταλαγμένοι και γνωρίζουν τι θέλουν, βλέποντας και την αυξητική τάση που καταγράφεται στην επιλογή της Τεχνικής Εκπαίδευσης, επεσήμανε ότι «δεν μπορούμε να πούμε ότι οι μαθητές είναι πάντα κατασταλαγμένοι στις επιλογές τους, γιατί βλέπουμε πολλά παιδιά να αλλάζουν γνώμη, κάτι το οποίο είναι εφικτό. Όμως, το καλύτερο είναι η σωστή επιλογή να γίνει από την αρχή».
Την ίδια ώρα, ανέδειξε ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σταθερά αύξηση των εγγραφών στην τεχνική εκπαίδευση. «Το 2010 είχαμε μόλις 12% και το 2025 φτάσαμε πάνω από 25%, δηλαδή περισσότερο από διπλάσιο ποσοστό».
Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι πλέον στην Τεχνική Εκπαίδευση κατευθύνονται και μαθητές με υψηλή ακαδημαϊκή επίδοση. «Αυτά τα παιδιά νιώθουν την τεχνική εκπαίδευση σαν το σπίτι τους, σαν την οικογένειά τους. Βλέπουμε αποφοίτους που έχουν επιτύχει επαγγελματικά να λένε πως “ευτυχώς υπήρχε η επαγγελματική εκπαίδευση”. Αυτό για μας είναι το μεγαλύτερο δώρο, γιατί ο στόχος της εκπαίδευσης είναι να βοηθήσει το παιδί να φτάσει όσο πιο ψηλά μπορεί».
Η Τεχνική Εκπαίδευση προσφέρει δύο κύριες επιλογές μετά την αποφοίτηση. Είτε να εισέλθουν άμεσα στην αγορά εργασίας, με αξιοπρεπή προοπτική εξέλιξης, είτε να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε Μεταλυκειακά Ινστιτούτα (ΜΙΕΕΚ), χωρίς οικονομική επιβάρυνση για τους γονείς, είτε φοίτηση σε δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου, της Ελλάδας ή σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, καθώς το απολυτήριο είναι ισοδύναμο και ισάξιο με αυτό της Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης.
Αύξηση ενδιαφέροντος για πρακτικές ειδικότητες
Ο κ. Μαρκάτζιης υπογραμμίζει την αξία του προγράμματος «learning by doing» (μάθηση μέσω της πράξης), που καθιστά την Τεχνική Εκπαίδευση ιδιαίτερα σύγχρονη και αποτελεσματική για τις σημερινές γενιές, οι οποίες απαιτούν πρακτική εφαρμογή της γνώσης. «Οι σημερινές γενιές δεν αποδέχονται πλέον μόνο τη θεωρία. Θέλουν να ξέρουν ότι αυτό που μαθαίνουν θα τους χρειαστεί. Γι’ αυτό η Τεχνική Εκπαίδευση είναι πραγματικά η μορφή εκπαίδευσης του μέλλοντος. Στην Ευρώπη, την Κίνα και την Αμερική, η ανάπτυξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης θεωρείται στρατηγικός στόχος που προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις μεγαλύτερες οικονομίες».
Όσο για τους κλάδους με μεγαλύτερη ζήτηση, αναφέρει ότι όλοι παρουσιάζουν ενδιαφέρον, ωστόσο, ιδιαίτερη ζήτηση έχουν τα ηλεκτρονικά, τα ηλεκτρολογικά, η μηχανολογία, οι μηχανικοί αυτοκινήτων, τα ξενοδοχειακά, η κομμωτική και η αισθητική. «Στην Κύπρο, η υποδομή και οι καθηγητές είναι ίδιοι σε όλα τα σχολεία, επομένως, η σωστή ενημέρωση είναι η πιο σημαντική για τη σωστή επιλογή».
Κλείνοντας, ο κ. Μαρκάτζιης απευθύνει μήνυμα σε γονείς και μαθητές: «Ενημερωθείτε πριν αποφασίσετε. Σωστή και ολοκληρωμένη ενημέρωση. Δεν μπορείς να παίρνεις δογματικές αποφάσεις για τόσο σοβαρά ζητήματα. Είναι το μέλλον του παιδιού σε όλη του τη ζωή».
