Ιδιαίτερα απαιτητικό προβλέπεται να είναι αυτό το καλοκαίρι για τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας με το ΓεΣΥ να βρίσκεται ενώπιον δύο μεγάλων προκλήσεων.
Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας από τη μια δέχεται πυρά για την πρώτη πρόκληση που αφορά την διαχείριση των εξειδικευμένων φαρμάκων και από την άλλη, προσπαθεί να προετοιμαστεί σωστά, ώστε να μην βρεθεί ξανά στο στόχαστρο τον Οκτώβριο όταν θα κληθεί να αναλάβει το πρόγραμμα αποστολής ασθενών στο εξωτερικό.
Η σοβαρή υποστελέχωση, οι αποσπάσεις που λήγουν στο τέλος του μήνα αλλά και οι διαμαρτυρίες των ειδικών γιατρών, στη συνέντευξη που παραχώρησε η γενική διευθύντρια του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας Ιφιγένεια Καμμίτση στον «Φ».
Ο οδικός χάρτης για την μεταφορά του προγράμματος αποστολής ασθενών στο εξωτερικό, έχει ολοκληρωθεί, είπε η κ. Καμμίτση. «Έχουμε μια λεπτομερή και ολοκληρωμένη καταγραφή όλων των ενεργειών που απαιτούνται, με σαφή και ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα». Εξήγησε ότι έχει συσταθεί η ομάδα λειτουργών του ΟΑΥ που θα εκπαιδευτεί το επόμενο διάστημα από τους λειτουργούς του αρμοδίου Τμήματος του υπουργείου Υγείας και σημείωσε ότι αυτοί οι λειτουργοί «μαζί με λειτουργούς του υπουργείου Υγείας που θα αποσπαστούν στον ΟΑΥ, θα συγκροτήσουν την ομάδα διαχείρισης των περιστατικών».
Ανησυχία για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος του Οκτωβρίου, προκαλεί η ανάγκη για τροποποίηση της νομοθεσίας ώστε να καταστεί δυνατή η λειτουργία του προγράμματος από τον Οργανισμό. «Η ψήφιση των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων πριν την έναρξη των θερινών διακοπών της Βουλής είναι κρίσιμη, ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης επιχειρησιακή ετοιμότητα του ΟΑΥ έως την 1η Οκτωβρίου 2025. Προγραμματίζουμε να ζητήσουμε από το υπουργείο Υγείας όπως οι απαραίτητες τροποποιήσεις κατατεθούν προς ψήφιση με τη διαδικασία του κατεπείγοντος».
Παράλληλα ο ΟΑΥ αναμένει να ενημερωθεί για τον αριθμό των λειτουργών του υπουργείου Υγείας που θα αποσπαστούν σημειώνοντας ότι «η χρονική διάρκεια της απόσπασης των λειτουργών αυτών πρέπει να είναι για 12 μήνες, ώστε να διασφαλιστεί η μεταφορά τεχνογνωσίας στον Οργανισμό».
Αποσπάσεις που λήγουν τέλος του μήνα
«Η υποστελέχωση του ΟΑΥ αποτελεί διαχρονικό και σοβαρό ζήτημα. Ο Οργανισμός, προχώρησε σε διαδικασίες πλήρωσης 19 νέων και κενωθεισών θέσεων, οι οποίες ήταν ήδη εγκεκριμένες στον προϋπολογισμό του 2023. Πρόσφατα, και με την αποπαγοποίηση επιπρόσθετων θέσεων, ο συνολικός αριθμός των νέων προσλήψεων αναμένεται να ανέλθει στους 44 λειτουργούς». Ο Οργανισμός προτίθεται επίσης όπως προχωρήσει με διαδικασίες πρόσληψης βοηθών γραμματειακών λειτουργών καθώς και με την πλήρωση των θέσεων προαγωγής και πρώτου διορισμού.
Ωστόσο, είπε, «ακόμη και με την ολοκλήρωση αυτών των προσλήψεων, οι ανάγκες παραμένουν σημαντικές, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της ανάληψης δύο κρίσιμων νέων αρμοδιοτήτων: Της διαχείρισης των αποστολών ασθενών στο εξωτερικό και της εξέτασης ονομαστικών αιτημάτων για εξειδικευμένα φάρμακα».
Για την υλοποίηση των δύο προγραμμάτων, είπε η κ. Καμμίτση, «είχε τεθεί ως προϋπόθεση η απόσπαση λειτουργών από το υπουργείο Υγείας. Η εμπειρία όμως με την απόσπαση προσωπικού για τα εξειδικευμένα φάρμακα αποδείχθηκε περιορισμένης ωφέλειας, καθώς οι αποσπασθέντες λειτουργοί αναμένεται να επιστρέψουν στο Υπουργείο έως το τέλος Μαΐου και Ιουνίου».
«Το ενδεχόμενο επανάληψης του φαινομένου και στην περίπτωση των αποστολών στο εξωτερικό μάς προβληματίζει έντονα, καθώς εάν δεν υπάρξει άμεση διευθέτηση του θέματος της απόσπασης λειτουργών, είναι βέβαιο ότι θα προκύψουν λειτουργικά προβλήματα και σε αυτό το πεδίο», επεσήμανε.
Σχολιάζοντας την πρόθεση ομάδας ειδικών γιατρών του ΓεΣΥ να προχωρήσουν στη σύσταση συντεχνίας διαμαρτυρόμενοι, μεταξύ άλλων, για την συνεχή πτώση της τιμής μονάδας στη βάση της οποίας πληρώνονται, η γενική διευθύντρια του ΟΑΥ εξήγησε το φαινόμενο χωρίς να αφήνει ιδιαίτερα περιθώρια για συζητήσεις.
«Το ΓεΣΥ βασίζεται σε σφαιρικό προϋπολογισμό, γεγονός που σημαίνει πως η τιμή μονάδας αποζημίωσης διαμορφώνεται ανάλογα με τον συνολικό όγκο πράξεων που διενεργούνται. Ο Οργανισμός παρακολουθεί σε τακτική βάση την πορεία των δεδομένων ανά ειδικότητα και προβαίνει σε στοχευμένες παρεμβάσεις, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο».
Ωστόσο, πρόσθεσε, «σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρούνται φαινόμενα κατάχρησης. Ο ΟΑΥ εφαρμόζει πειθαρχικά μέτρα, συστήνει επιστημονικά πρωτόκολλα, κατευθυντήριες οδηγίες και προωθεί μηχανισμούς ελέγχου και πρέπει να υπογραμμίσω ότι υπέρ-χρήση των υπηρεσιών γίνεται και από πλευράς δικαιούχων».
Σε κάθε περίπτωση, σημείωσε, «σύμφωνα με τα στοιχεία της πρόσφατης έκθεσης του ΟΟΣΑ, Health at a Glance: Europe 2024, οι αμοιβές των ειδικών γιατρών στο πλαίσιο του ΓεΣΥ ως πολλαπλάσιο του μέσου μισθού στην Κύπρο, συγκρίνονται πολύ ευνοϊκά σε σχέση με τις αντίστοιχες αμοιβές των ειδικών ιατρών ως πολλαπλάσιο του μέσου μισθού στις πλείστες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Άλλα τα κριτήρια του υπ. Υγείας και άλλες οι υποχρεώσεις του ΟΑΥ
Η κ. Καμμίτση, κατέθεσε και τη θέση του ΟΑΥ μετά τις καταγγελίες για καθυστερήσεις και απόρριψη αιτημάτων για χορήγηση εξειδικευμένων φαρμάκων σε σοβαρά ασθενείς.
«Πρώτιστος και αδιαπραγμάτευτος στόχος του Οργανισμού είναι η εξυπηρέτηση του ασθενούς. Βάσει της αρχής αυτής εξετάζονται όλα τα αιτήματα. Κάθε νέα υπηρεσία ή φάρμακο που εντάσσεται στο ΓεΣΥ, πρέπει να αξιολογείται με βάση πολυπαραγοντικά κριτήρια, περιλαμβανομένου και του σφαιρικού προϋπολογισμού του Συστήματος, ο οποίος στηρίζεται στις εισφορές των πολιτών, των εργοδοτών και του Κράτους. Η λειτουργία της Επιτροπής Ονομαστικών Αιτημάτων Φαρμάκων (ΕΟΑΦ) στο υπουργείο Υγείας διέπονταν από διαφορετικά κριτήρια, τα οποία δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις που ο ΟΑΥ έχει θεσμικά αναλάβει».
Η Επιτροπή, καθώς και η Επιτροπή Επειγόντων Περιστατικών, είπε η κ. Καμμίτση, «λειτουργούν από την 1η Ιανουαρίου 2025 υπό την ευθύνη του ΟΑΥ αποκλειστικά για τους δικαιούχους του ΓεΣΥ. Η διαδικασία αξιολόγησης των αιτημάτων είναι σύνθετη και απαιτεί προεργασία και συνέργεια από διάφορους εμπλεκόμενους φορείς.
Στην ΕΟΑΦ παραπέμπονται περιπτώσεις φαρμακευτικών προϊόντων τα οποία είναι αδειοδοτημένα και τιμολογημένα στην Κύπρο, πλην όμως δεν έχουν ακόμη ενταχθεί στον Κατάλογο Φαρμακευτικών Προϊόντων του ΓεΣΥ. Για να καταστεί δυνατή η ένταξη ενός φαρμάκου στον Κατάλογο, πρέπει να προηγηθεί η επιστημονική αξιολόγηση από την αρμόδια Συμβουλευτική Επιστημονική Επιτροπή, η εκπόνηση των απαραίτητων πρωτοκόλλων από τις αντίστοιχες ειδικές επιτροπές, η έγκριση από το δ.σ. του ΟΑΥ, και ακολούθως η οικονομική διαπραγμάτευση με την εταιρεία».
«Ο Οργανισμός συμμερίζεται πλήρως τις ανησυχίες των ασθενών και των επαγγελματιών υγείας και για το λόγο αυτό, έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο τη σταδιακή ένταξη όσο το δυνατόν περισσότερων φαρμάκων στον κατάλογο, μειώνοντας αναλογικά την εξάρτηση από το καθεστώς των ονομαστικών αιτημάτων».
Παράλληλα, «εξετάζονται τρόποι επιτάχυνσης της διαδικασίας, χωρίς όμως να παραβιάζονται τα αναγκαία στάδια αξιολόγησης και έγκρισης που προβλέπονται από τις ορθές πρακτικές διαχείρισης των φαρμάκων για σκοπούς αποζημίωσης τους εντός των εθνικών συστημάτων υγείας».
Ηδιαδικασία εξέτασης ενός ονομαστικού αιτήματος διαρκεί κατά μέσο όρο μερικές εβδομάδες και «η υποστελέχωση παραμένει ένα κρίσιμο εμπόδιο, το οποίο αναγνωρίζουμε, χωρίς όμως να το επικαλούμαστε ως άλλοθι».
Με βάση τα στοιχεία που αποτυπώνουν την εικόνα που έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα, «από τα μέσα Ιανουαρίου, οπότε και πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρία της Επιτροπής, και μέχρι την τελευταία συνεδρίασή της στις 8 Μαΐου, έχουν εξεταστεί συνολικά 675 αιτήσεις για έναρξη θεραπείας. Από αυτές, 630 εξετάστηκαν από την ΕΟΑΦ και 45 από την Επιτροπή Εξέτασης Επειγόντων Περιστατικών».
Κατά την τελευταία συνεδρίαση της ΕΟΑΦ, «εξετάστηκαν όλα τα αιτήματα που είχαν υποβληθεί μέχρι τις 2 Μαΐου 2025, επιβεβαιώνοντας ότι δεν υφίσταται καθυστέρηση στη ροή εξέτασης αιτημάτων. Βάσει των στοιχείων του Οργανισμού, το ποσοστό απόρριψης αιτημάτων διαμορφώθηκε στο 15,7%, γεγονός που υποδηλώνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των υποβαλλόμενων αιτήσεων τυγχάνει θετικής αξιολόγησης. Σημειώνεται ότι οι αιτούντες έχουν το δικαίωμα υποβολής ένστασης ενώπιον του Αναθεωρητικού Συμβουλίου, το οποίο συνεδριάζει σε μηνιαία βάση».
